
İş davaları mahkeme süreci, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkların yargı yoluyla çözüme kavuştuğu hukuki bir süreci ifade eder. Özellikle kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin alacağı gibi işçilik haklarıyla ilgili taleplerin gündeme geldiği iş davaları, doğru bir başvuru ve takip süreci gerektirir. Bu süreçte davanın açılmasından mahkeme kararına kadar geçen tüm aşamalar, hem işçi hem de işveren açısından kritik öneme sahiptir. Peki, iş davalarında mahkeme süreci nasıl işler? Bu yazımızda iş mahkemesinde dava açma şartlarından, yargılama aşamalarına kadar merak edilen tüm detaylara yer vereceğiz.
İş Davalarının İşleyişi
İş davalarına işleyişi bakımından iş avukatı tarafından bakılması deneyim ve davanın genel seyri açısından oldukça önemlidir. İş davalarında dava sürecinin başlaması ile birlikte iddialar ile ilgili mahkeme gerekli bilgi ve belgeleri toplar. Sonraki aşamada ise her iki tarafı dinler, tanıkların dinlenmesine gerek duyarsa tanık duruşması yaparak kesin kararını verir.
İşi davaları neticesinde iş mahkemelerinin vermiş oldukları kararlar taraflar tarafından temyiz edilebiliyor. İş davalarının temyiz süreci davanın özelliğine yaşanılan mağduriyetin niteliğine göre değişiklik gösterebiliyor. Gerekçeli karardan sonra temyiz edilmişse üst mahkemenin temyiz kararının beklenmesi gerekiyor. Üst mahkemenin temyiz kararının kesinleşmesi ile birlikte mahkeme hükümleri aynen uygulanıyor. Bazı iş davaları da özelliği bakımından kısa süre içerisinde neticelenebiliyor.
İş Mahkemesi Ne Kadar Sürer?
İş mahkemesinde açılan işçi ve işveren arasındaki davalara ilişkin Adalet Bakanlığının belirlediği hedef süre 540 gündür. İş davaları hedef süresi ilk derece mahkemeleri için belirlenmiş olan bir hedef süredir. İstinaf ve Yargıtay süreçleri bu belirlenen hedef süre içerisine dahil değildir. Uygulamaya bakıldığında tebligat süreleri, tanıklar ve keşif yapılması gibi durumlar subjektif meseleler olup davasına göre farklılık arz etmektedir. Genellikle 4 ay ile 18 ay arasında iş davaları sonuçlanmaktadır. Ancak belirttiğimiz gibi bu süre ilk derece mahkeme sürecidir. Yargıtay ve istinaf süreçleri eklendiği zaman bu süreç 3-4 yıla kadar uzamaktadır.
İş Hukuku Davası; Kıdem Tazminatı Davası Ne Sürede Tamamlanır?
İşçi ve işveren arasında iş hukuku davası arasında bulunan kıdem tazminatı davasının sonuçlandırılması ortalama 540 gün yani 17 ila 18 ay olarak hedeflenir. Bölge adliyelerinde iş davaları 6 ila 9 ay içinde sonuçlanırken, davanın Yargıtay aşamasına gelmesi durumunda dava, 12 ila 18 ay içinde sonuçlanır. İşçi ve işveren arasında yaşanan uyuşmazlık ve anlaşmazlıklarda iş hukuku davaları konusunda uzman ve deneyimli olan iş hukuku avukatı ile iletişime geçilerek, sürecin daha sağlıklı takip edilmesi önem kazanır.
Dava Süreci Nasıl İşler?
İş Mahkemeleri işçi-işveren arasındaki ihtilaflara bakmakla yükümlü olan mahkemelerdir. İş Mahkemeleri özel ihtisas mahkemeleridir. İş mahkemeleri özel ihtisas mahkemesi olduğu için her yerde bulunmamaktadır. İş mahkemelerinin bulunmadığı yerde işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıklara bakmakla görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. İş Mahkemelerine konu olan davalar, işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıkları ve iş kanunundan kaynaklı hak ve taleplere ilişkin konuların görüldüğü mahkemelerdir. Örneğin işçinin kıdem ve ihbara ilişkin alacakları, iş kazasından kaynaklı tazminat talepleri, iş sözleşmesinin feshedilmesi sonucu işe iade davaları ve benzer konular iş mahkemelerinde ileri sürülmektedir. Ayrıca iş uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuk sistemi mevcuttur. İş davası açılmadan önce işçi ile işveren arasında uyuşmazlığın çözümü için arabuluculuk aşaması zorunludur.
İş davalarında zorunlu arabuluculuk süreci bir dava şartıdır. Eğer bu aşamadan sonra taraflar anlaşamazlarsa dava dilekçesi hazırlanarak dava açılabilecektir. Örneğin, alacaklarını alamayan bir işçi öncelikli olarak arabulucuya başvurmalıdır, arabulucu da ihtilaf çözülmez ise İş mahkemesinde dava açabilecektir.
İş Mahkemelerinde Zamanaşımı Ne Kadardır?
İş Mahkemeleri’nde kıdem ve ihbar tazminatlarına açılan davalarda, işçinin işten ayrıldığı tarih baz alınarak, 10 yıl içinde dava açılabilir. İşçinin ücreti ve diğer alacaklarına ait davalarda ise zaman aşımı, 5 yıl olarak belirlenmiştir.
İş Mahkemelerinde İlk Duruşma Ne Zaman Yapılır?
İşçi ve işveren arasında kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, ücret, bayram tatilleri ya da hafta tatiliyle senelik izinler için iş hukuku davaları kapsamında dava açılabilir. İş hukuku davası; İş Mahkemesi tarafından görülür. Açılan dava dilekçesinin tebliğ edilmesiyle birlikte, 30 gün içinde yapılır ve 14 gün içinde gönderilen tebliğe dava cevap dilekçe süresi vardır. İlk tebligat ile 45 ila 60 gün içinde ilk duruşma günü verilmiş olur.
İş Davası Nasıl Açılır?
İşçi ve işveren arasında oluşan uyuşmazlık ya da anlaşmazlıklarda, görevli mahkemeler, Özel İhtisas Mahkemeleri’dir. Daha önceden Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülen işçi ve işveren arasındaki davalar, artık İş Mahkemeleri’nde görülmeye başlandı. İş Mahkemeleri’nin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri görev yapar.
İş Hukuku Davası; İş Mahkemesine İhtarname Nasıl Verilir?
İş hukuku davaları kapsamında İş Mahkemeleri’ne açılan davalarda; dava öncesi, davalı olan tarafa ihtarname gönderilir. Bunun anlamı, temerrüde düşürme davası bakımından, davacı tarafın lehine gelişecek bir durum teşkil etmesidir. İhtarnamenin amacı, karşı tarafa iyi niyeti göstermek ve bu iyi niyetin, ihtarname ile bildirildiğine dair, karşı tarafa delil olarak sunulmasıdır.
İş Davalarında Hangi Mahkeme Görev Yapar?
İş hukuku davaları kapsamında; işçi ve işveren arasında oluşan uyuşmazlık ve anlaşmazlık davalarında, Özel İhtisas Mahkemeleri görevlidir. Önceden Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde görülen işçi ve işveren arasındaki davalar, İş Mahkemeleri’nde görülür. İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7036 sayılı altıncı maddesine göre, yetkili iş mahkemeleri belirlemesi yapılır. Buna göre;
İş davaları için yetkili mahkeme; davalı gerçek ya da tüzel kişilik olduğunda, davanın açıldığı tarihte olan yerleşim yeri olmakla beraber, iş ya da işlemlerin yapıldığı yer mahkemesidir.
Davalının birden fazla olması durumunda, bu davalılardan herhangi bir yerleşim yerindeki mahkeme yetkilidir.
İş hukuku davaları; İş Mahkemeleri’nde basit yargılama usulüyle görülür ve 7036 sayılı Kanunu’nun 7. Maddesine göre yargılama usulü belirlenmiştir. Basit yargılama; mahkemede dava açılarak ve davaya cevap dilekçesi yazılarak gerçekleşir. Cevap süresi dilekçenin tebliği edilmesinden itibaren 2 haftadır. Taraflar cevaba karşılık cevap veremez ya da ikinci cevap dilekçesi yazamazlar.
Kazanılan İşçi Davaları
İş Davaları Mahkeme Sürecinin sonunda Kazanılan işçi davaları, işverenle yaşanan uyuşmazlıklar sonucunda mahkemeye taşınan ve genellikle işçi lehine sonuçlanan dava türleridir. İş hukuku kapsamında işçilerin kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, ihbar tazminatı ve yıllık izin alacağı gibi haklarını talep ettiği durumlarda açılan bu davalar, somut delil ve tanıklarla desteklendiğinde büyük oranda kazanılmaktadır. Özellikle iş sözleşmesinin haksız feshedilmesi gibi durumlarda mahkemeler işçiyi koruyan kararlar vermektedir.
İşçi davalarında mahkeme sürecinin başarıyla tamamlanması için belgelerin eksiksiz sunulması ve hukuki sürecin bir iş hukuku avukatıyla yürütülmesi büyük önem taşır. En çok kazanılan işçi davaları arasında kıdem tazminatı davaları başı çekerken, mobbing (psikolojik taciz) ve fazla mesai ücretine ilişkin davalar da sıkça işçinin lehine sonuçlanmaktadır. Bu tür davalarda tanık beyanları, vardiya çizelgeleri, bordrolar ve yazışmalar mahkeme tarafından dikkate alınır.
Kazanılan işçi davaları, işçinin yalnızca geçmişe dönük alacaklarını değil, gelecekteki haklarını da güvence altına alır. Özellikle işe iade davaları sonucunda işçiye ödenecek boşta geçen süre ücretleri ve işe başlatmama tazminatları, işverenler için caydırıcı nitelik taşır. Eğer siz de benzer bir hak kaybı yaşadığınızı düşünüyorsanız, hukuki destek alarak iş davası açmanız ve haklarınızı yasal yollardan aramanız mümkündür.
İş Mahkemesi İlk Duruşmada Ne Olur?
İş Davaları Mahkeme Sürecinin ilk duruşması, dava sürecinin başlangıç noktasıdır ve genellikle “ön inceleme duruşması” olarak adlandırılır. Bu duruşmada, tarafların kimlik tespiti yapılır, dava ve cevap dilekçeleri okunur, uyuşmazlığın kapsamı belirlenir. Hâkim, dava konusu taleplerin ne olduğu ve tarafların ne yönde delil sunacağı hakkında genel bir çerçeve çizer. Böylece mahkeme süreci planlı ve kontrollü ilerler.
İlk duruşmada, taraflar ellerindeki belgeleri (sözleşmeler, bordrolar, tanık listeleri vb.) mahkemeye sunar. Hakim, bu delillerin dosyaya girip giremeyeceğine karar verir. Eğer tanık beyanı önemli ise bir sonraki duruşmada tanıkların dinlenmesine karar verilir ve taraflara tanık bilgilerini sunması için süre verir. Gerekli görülürse bilirkişi atanması ya da keşif yapılması gibi teknik incelemelere ilişkin kararlar da bu duruşmada alınabilir.
Ayrıca, hâkim ilk duruşmada genellikle uzlaşma veya sulh teklifinde bulunur. İşçilik alacaklarına ilişkin davalarda tarafların anlaşarak süreci kısa sürede bitirmesi teşvik edilir. Ancak taraflar uzlaşmazsa, dava duruşmalı şekilde devam eder. İş mahkemesinde ilk duruşma, davanın yönünü belirleyecek en önemli aşamalardan biridir.
İş Mahkemesi 2. Duruşmada Ne Olur?
İş Mahkemesi 2. Duruşmada ; eksik evrakların tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol eder ve varsa yeni delilleri dosyaya alır. Eğer taraflar tanık bildirmişse, 2. duruşmada genellikle tanıkların dinlenmesi başlar. İşçi, fazla mesai yaptığını ya da mobbing gördüğünü; işveren ise tersi yönde beyanları, tanıkları aracılığıyla anlatır. Mahkeme, teknik konular varsa (örneğin ücret hesabı, çalışma süresi gibi), bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verebilir. Bu karar genellikle 2. duruşmada verilir.
İş Mahkemesi 3. Duruşmada Ne Olur?
İkinci duruşmada tanık dinlenmeye başlanmışsa, genelikle 3. duruşmada bu süreç tamamlanır. İşçi ve işveren tanıkları sırayla dinlenir; hâkim, olayların nasıl geliştiğini ve çalışma şartlarını anlamak için tarafsız sorular yöneltebilir. Bu beyanlar, özellikle fazla mesai, mobbing, görev tanımı gibi yazılı belgeyle ispatlanamayan konular açısından kritik önemdedir. 2. duruşmada bilirkişi atanmışsa, 3. duruşmaya kadar rapor hazırlanıp dosyaya girmiş olabilir. Bu durumda mahkeme bilirkişi raporunu okur, taraflara rapora karşı beyanlarını sunmaları için süre verir. Taraflar rapora itiraz edebilir ve ek rapor talep edebilir.
Tanıklar dinlenmiş, rapor sunulmuş ve deliller tamamlanmışsa, dava belirsiz alacak veya kısmi alacak davası olarak açılmışsa davacı tarafa ıslah etmesi için süre verir. Eğer bu şekilde açılmamışsa karara çıkabilir.
İş Mahkemesi’ne Şahit Gelmezse Ne Olur?
Şahit gelmediği takdirde, ilk kez çağrıldıysa mahkeme genellikle süre tanır ve bir sonraki duruşmada dinlenmesi için tekrar davet eder. Hakim, tanığın neden gelmediğini sorabilir; taraf da mazeret bildirirse yeni bir tarih verilir. İşçi, kıdem tazminatı, fazla mesai gibi haklarını tanıkla ispatlamak zorundaysa ve tanık gelmezse, davayı kaybetme riski doğar. Çünkü iş mahkemelerinde delil yükü çoğunlukla işçidedir. Yazılı belge yoksa, tanık beyanı kritik önemdedir. Tanıkların hiç gelmemesi ya da sürekli mazeret bildirmesi durumunda, mahkeme artık dosya üzerinden karar verme yoluna gidebilir. Bu da, delil yetersizliğinden dolayı işçi ya da işverenin aleyhine sonuçlanabilir.
İş Mahkemesini Kaybeden İşçiyi Ne Bekler?
İş mahkemesini kaybeden işçi yani İş Davaları Mahkeme Sürecini, açtığı davadaki taleplerinin reddedilmesiyle karşı karşıya kalır. Bu durumda işçi, kıdem tazminatı, fazla mesai, ihbar tazminatı ya da yıllık izin alacağı gibi taleplerden mahrum kalmış olur. Mahkeme, işverenin savunmasını ve sunulan delilleri daha güçlü bulduysa, işçi aleyhine karar verebilir. Ancak bu karar kesin değildir; işçinin yasal olarak istinaf ve temyiz hakkı bulunmaktadır.
Dava kaybedilmesi halinde, mahkeme masrafları ve karşı tarafın vekalet ücreti de işçiden talep edilebilir. Bu nedenle dava açmadan önce delil durumu iyi değerlendirilmeli ve uzman bir iş hukuku avukatından destek alınmalıdır. Tanıkların gelmemesi, belgelerin eksik olması ya da iddiaların ispat edilememesi işçi aleyhine sonuç doğurabilir.
İş mahkemesini kaybeden işçi için süreç tamamen sona ermiş değildir. Bölge adliye mahkemesine (istinaf) başvurarak karara itiraz etme hakkı vardır. İstinaf sürecinde yerel mahkemenin verdiği karar yeniden incelenir ve hukuka aykırılık varsa bozulabilir. Bu nedenle kararı dikkatle incelemek ve gerekçeli hüküm açıklandıktan sonra bir üst mahkemeye başvurmak mümkündür.
İş Hukuk Davalarında Avukata İhtiyaç Var Mıdır?
Diğer farklı hukuk davalarında olduğu gibi İş Davaları Mahkeme Süreci , avukat bulundurmak zorunluluğu yoktur. Ancak hukuka uygun şekilde dilekçenin yazılması, açılacak davalarda, herhangi bir kaybın yaşanmaması ve mağdur olunmamasına adına, iş hukuku davaları kapsamında, iş hukuku bilgisi olan, konusunda deneyimli ve profesyonel hizmet sunan avukat ile tüm hukuki danışmanlık hizmetlerinizi yürütebilir, hukuki danışmanlık alarak, prosedürlerin daha doğru ve akıcı olmasını sağlayabilirsiniz.