Medeni HukukMiras Hukuku

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?

Güncel 2024

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir; Bakım borçlusu olan şahsın bakım alacaklısı şahsa ölünceye dek bakmayı üstlendiği ve bunun karşılığında da bakım alacaklısının bakım borçlusuna malvarlığı ya da malvarlığı değerini devretmeyi üstlendiği tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmedir.

Bakım alacaklısının bakım borçlusuna malvarlığı ya da malvarlığı değeri devretme anı bakım alacaklısının sağlığında gerçekleşirse sağlar arası hukuki işlem söz konusu olacağından doktrine göre sözleşme Borçlar Hukuku niteliği taşıyacaktır. Bununla birlikte bakım alacaklısının bakım borçlusuna malvarlığı veya malvarlığı değeri devri bir ölüme bağlı tasarrufa dayanıyorsa, yani bakım borçlusu alacağını yalnızca bakım alacaklısının yaşamını yitirmesinden sonra alabiliyorsa işbu sözleşme Miras Hukuku niteliği taşıyacaktır.

Bu yazımızda da sizlere ölünceye kadar bakma sözleşmesinin ne olduğunu, sözleşmenin nasıl kurulduğunu, sözleşmedeki şekil şartlarını, sözleşmede tarafların borçlarının neler olduğunu, ölene kadar bakma sözleşmesinin ne zaman sona erebileceğini, mirasçılara geçip geçemeyeceğini ve ilgili hususları açıklayacağız. Daha detaylı bilgi için sitemizde yer alan ilgili diğer makalelere bakabilir veya alanında uzman avukatlarımızı arayarak danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?
Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu m.612 hükmünde de belirtildiği üzere “miras sözleşmesi” şeklinde yapılmak şartı ile geçerlilik kazanmaktadır. Başka bir ifade ile miras sözleşmesi şeklinde gerçekleştirilmeyen ölene kadar bakma sözleşmesi, şekle aykırılık dolayısıyla geçersiz olmaktadır.

Ancak kanunda sözleşmenin miras sözleşmesi şeklinde yapılmaksızın geçerli olduğuna ilişkin istisna bir hüküm bulunmaktadır. Söz konusu hükme göre bu sözleşme, Devletin tanımış olduğu bir bakım kurumu tarafından ve yetkili makamların belirlediği şartlara uyularak yapılmış ise o zaman sözleşmenin geçerli olabilmesi bakımından yazılı şekilde kurulmuş olması yeterli olmaktadır. Netice itibariyle;

Kural: Ölünceye kadar bakma sözleşmesi “Miras Sözleşmesi” şeklinde yapılmalıdır.

İstisna: Devlet tarafından tanınan bir bakım kurumu tarafından yetkili makamların belirlediği şartlara uymak suretiyle yazılı olarak gerçekleştirilebilir.

Ölene Kadar Bakma Sözleşmesini Kimler Yapabilir?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin kimler tarafından yapılacağına ilişkin ikili ayrım yapmakta fayda bulunmaktadır.

1. Miras Sözleşmesi Şeklinde Gerçekleştirilen Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi

Ölünceye kadar bakım sözleşmesinin kural olarak “miras sözleşmesi” şeklinde yapılması gerektiğini yukarıda açıklamıştık. Peki, miras sözleşmesi kimler tarafından nasıl hazırlanmaktadır?

Türk Medeni Kanununa göre miras sözleşmesi, resmi vasiyetname şeklinde düzenlenmektedir. Resmi Vasiyetname, yetkili memur ve hazırda bulunan iki tanığın da katılımı ile gerçekleşmektedir. Peki, yetkili memurlar kimlerdir?

  • Noter
  • Sulh Hukuk Mahkemesi Hakimi
  • Tapu Memuru

2. Bakım Kurumu Tarafından Yazılı Şekilde Gerçekleştirilen Ölene Kadar Bakma Sözleşmesi

İstisna olarak ölünceye kadar bakma sözleşmesi, Devlet tarafından tanınan bir bakım kurumunca yetkili makamların da belirlediği şartlara uymak kaydıyla yazılı şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

Ölünceye Kadar Bakım Sözleşmesinde Tarafların Borçları Nelerdir?

Ölene kadar bakım sözleşmesi, iki tarafa da borç yükleyen sözleşmedir. Bu itibarla sözleşme neticesinde sözleşmenin her iki tarafına da birtakım borçlar yüklenmektedir. Bu borçları bakım borçlusu ve bakım alacaklısı için ayrı ayrı incelemekte fayda vardır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Bakım Borçlusunun Borcu

Bakım borçlusu, ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile bakım alacaklısının bakımını üstlenen kişidir. Türk Borçlar Kanununda da zikredilen “bakım” borcunun uygulamada geniş bir şekilde ele alındığı görülmektedir.

Nitekim her ne kadar “bakım” teriminden ilk başta akla kişinin fiziksel sağlığı gelse de esasında bu terim kişinin fiziksel sağlığının yanında ruhsal sağlığını, temel yaşam ihtiyaçlarını (örneğin barınma, gıda vs.) ve sözleşmede öngörülen özel nitelikteki bakım uygulamalarını da kapsamaktadır. Bakım borçlusunun borcu, bakım alacaklısının yaşamı sona erene dek devam eder.

Ölene Kadar Bakma Sözleşmesinde Bakım Alacaklısının Borcu

Bakım alacaklısı, ölene kadar bakma sözleşmesi ile bakım borçlusu tarafından bakımı üstlenilen kişidir. Bakımı üstlenilen kişi muhakkak Türk Medeni Kanunu hükümleri kapsamında “Gerçek Kişi” olmalıdır. Sözleşmede bakım alacaklısının borcu, bakım borçlusuna belirli bir malvarlığını veya malvarlığı değerini devretmesidir. Bu bakımdan ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile bakım alacaklısı, bakım borçlusuna taşınır veya taşınmaz mal devredebileceği gibi bu malların değeri olan parayı de devredebilecektir.

Bakım alacaklısının bakım borçlusuna daha hayattayken taşınmaz mal devredeceği öngörülmüş ise bakım alacaklısı taşınmaz mal üzerinde yasal ipotek hakkına sahip olmaktadır. Dolayısıyla bakım borçlusunun üzerine düşen edimi yerine getirmemesi gibi durumlara karşı bakım alacaklısı bir güvence edinmiş olmaktadır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Edilir?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile bakım alacaklısı bazı zamanlar öyle borç yüklenir ki kanuna göre nafaka vermekle yükümlü olduğu kişilere karşı bu yükümlülüğünü yerine getiremeyecek duruma gelmektedir. İşte böyle durumlara karşı Türk Borçlar Kanunu m.615 hükmü bir koruma imkanı tanımaktadır.

Söz konusu hükme göre ölene kadar bakma sözleşmesi yapmasından dolayı bakım alacaklısının, mevzuat çerçevesinde nafaka ile yükümlü olduğu kişilere karşı bu sorumluluğunu yerine getiremeyecek duruma gelirse bu husustan yoksun kalanlar sözleşmenin iptalini isteyebileceklerdir. Bununla birlikte sözleşme ile bakım alacaklısının yüklenmiş olduğu edimler dolayısıyla bakım alacaklısının 3.kişi alacaklıları da sözleşmenin iptalini isteyebilirler.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin iptali davası bakımından Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

Ölene kadar bakma sözleşmesinde bakım alacaklısı yine bazen öyle edimler üstlenir ki mirasçılarının saklı paylarının ihlaline neden olur. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi dolayısıyla saklı payları ihlal edilen yasal mirasçılar da bu nedenle Tenkis Davası açıp saklı paylarına yönelik ihlalin ortadan kaldırılmasını talep edebilirler.

Ölüne Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl Sona Erer?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu m.616 ve devamı hükümlerine göre 3 farklı durumda sona ermektedir. Bunlar:

1. Önel Verilerek Gerçekleştirilen Fesih

Bakım borçlusu ile bakım alacaklısının edimleri arasında önemli ölçüde oransızlık varsa söz konusu oransızlık nedeniyle fazla edimde bulunan taraf, 6 ay önceden bildirimde bulunmak koşuluyla sözleşmeyi feshedebilir. Ancak sözleşmenin feshi yoluna başvuran tarafın feshe sebep olan edimi içerisinde bağış amacını güttüğü bir malvarlığı ya da malvarlığı değerinin bulunmaması gerekmektedir.

Başka bir ifade ile kişinin kendisine yönelik gerçekleştirilen fazla edim için kendisine bağışta bulunulduğunu ispat etmesi durumunda ölünceye kadar bakma sözleşmesinin bu nedenle feshi mümkün değildir. Yine burada önemli olan bir diğer husus da tarafların edimleri arasındaki oransızlığın önemli ölçüde olması gerektiğidir.

Bu bakımdan tarafların edimleri arasında bir oransızlığın var olması ve fakat bu oransızlığın önemli denilebilecek düzeyde olmaması halinde bu sebebe dayanılarak ölene kadar bakma sözleşmesi feshedilemez. Sözleşmede tarafların edimleri arasında önemli denilebilecek düzeyde oransızlığın var olup olmadığını hâkim takdir edecektir.

Sözleşmenin bu sebeple sona erdirilmesi halinde sözleşmenin sona erdirilmesine kadar geçen süre diliminde tarafların gerçekleştirmiş olduğu edimler, anapara ve faizleriyle birlikte değerlendirilmek suretiyle denkleştirilir ve denkleştirme neticesinde alacaklı çıkan tarafa ödeme gerçekleştirilir.

2. Önel Verilmeksizin Gerçekleştirilen Fesih

Ölünceye kadar bakım sözleşmesinde taraflardan birinin sözleşmede öngörülen edimlere aykırı davranması nedeniyle sözleşmenin devamı ilgili taraf için çekilmez hale gelirse; başkaca önemli sebepler dolayısıyla sözleşmenin devamı imkansız hale gelirse veya aşırı ölçüde güçleşirse taraflardan herhangi biri sözleşmeyi Önel vermeden feshedebilir. Bu bakımdan önel vermeden fesih yapabilmek için herhangi birinin varlığı yeterli olan sebepleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Sözleşmede öngörülen edimlere aykırı davranılması dolayısıyla sözleşmenin devamı çekilmez hale gelirse
Başka önemli sebepler dolayısıyla sözleşmenin devamı imkansız hale gelirse ya da aşırı ölçüde güçleşirse
Ölene kadar bakma sözleşmesi bu sebeplerden biri dolayısıyla feshedilir ise kusurlu taraf almış olduğu edimi geri vermekle yükümlü olur ve kusursuz olan tarafa bu nedenle uğramış olduğu zarar için uygun bir tazminat öder.

3. Bakım Borçlusunun Ölmesi Halinde Gerçekleştirilen Fesih

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi devam ederken bakım borçlusu yaşamını yitirebilir. Böyle bir durumda bakım alacaklısı, bakım borçlusunun ölümünden itibaren 1 yıl içinde sözleşme feshedebilir.

Miras hukuku ve medeni hukuk konularında hukuki destek almak istiyorsanız Reform Hukuk Bürosu ile hemen iletişime geçin.

Sıradaki Makelemiz : Ankara Ceza Avukatı

 

Reform Avukatlık Bürosu

Avukat Nalan KURU ve Av. Gökhan Yılmaz tarafından kurulmuş olup, Çankaya/Ankara’da bulunan avukatlık ofisinde faaliyet göstermektedir. Reform Ankara Hukuk Bürosu özellikle kamu hukuku ve özel hukuk alanında tecrübeli kadrosuyla hukuki ihtilafların çözümü noktasında hizmet vermektedir. Mesleğimizi yapmaktayken ön yargısız bir şekilde, dürüst , şeffaf , hızlı , iletişim halinde ve sonuç odaklı hareket etmekteyiz. Reform Hukuk ve Danışmanlık Bürosu Ankara , uzun yıllara dayanan tecrübesi ile gerek ulusal gerekse uluslararası alanda faaliyet gösteren müvekkillerine hukukun birçok farklı alanında danışmanlık ve dava takibi hizmetleri veren bir hukuk bürosudur. Büromuz farklı uzmanlık alanlarında başarı göstermiş avukatlardan oluşmaktadır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
ARAYIN