Belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği, iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı iş sözleşmesidir. İK m. 11/1, c.1) Belirli süreli iş sözleşmesi ise, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesidir. (İK m. 11/1, c.2)
Zira; işçinin ve işverenin iş sözleşmesini, mevzuattaki sınırlamalar haricinde, ihtiyaçlarına uygun türde düzenleyebilmesi mümkündür. (İK m. 9/1) Bu doğrultuda; iş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli yapılabilmektedir. (İK m. 9/2) Çünkü; iş sözleşmesi, işçinin bağımlı olarak iş görmeyi, diğer işverenin de ücret ödemeyi üstlendiği sözleşme türüdür. (İK m. 8/1, c.1) Yani; işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin dayanağı iş sözleşmesidir. (İK m. 2/1) Bu kapsamda; iş sözleşmesi temelde bir özel hukuk ilişkisine dayanmaktadır ve sözleşme serbestisi ilkesine tabidir. Yani; işçi ve işveren kanuna ve ahlaka aykırı olmadıkça iş sözleşmesinin süresi de dahil olmak üzere, iş sözleşmenin içeriğini değiştirebilir.
Ancak; unutulmamalıdır ki, mevzuat kapsamında işçi sadece gerçek kişi olabilir. Fakat; işçi çalıştıran iş veren gerçek veya tüzel kişi olabileceği gibi tüzel kişiliği kurum veya kuruluşlar da olabilir.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Belirsiz süreli iş sözleşmesi işverenin iş gücünü koruması ve işçiye sürekli gelir kaynağı sağlaması sebebiyle ülkemizdeki iş ilişkilerinde sıklıkla tercih edilen bir sözleşme türüdür. Bu sebeple, iş hukukunda önemli bir yeri vardır. Peki, belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir? bu sorunun yasal zemini oluşturan en temel cevap iş mevzuatında yer almaktadır. İş mevzuatına göre; belirsiz süreli iş sözleşmesi, iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı iş sözleşmesidir. (İş Kanunu m. 11/1, c.1)
Bu sebeple, belirsiz süreli iş sözleşmesinde işin ne zaman sona ereceğini işçi ve işveren sözleşme ile belirlemediğinden, iş ilişkisinin devam etmesi tarafların iradesine bağlıdır. Dolayısıyla; belirsiz süreli iş sözleşmesi ile, işçi ve işveren aralarında uzun vadeli ve sürekli iş ilişkisi düzenler.
Bu doğrultuda; belirsiz iş sözleşmesinin özelliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- İşçi ve işveren sözleşmede karşılıklı rıza ile süre belirlemediğinden, iş ilişkisinin belli bir bitiş tarihi yoktur. Bu sebeple; işçi veya işveren sözleşmeyi feshetmediği sürece iş ilişkisi devam eder.
- İşçinin veya işveren belirsiz süreli iş sözleşmesi feshederken, fesih bildirimi süresinde yapması gerekmektedir. Bu doğrultuda; kanun koyucu fesih bildirim süresini belirlemiştir. Söz konusu fesih bildirim sürelerini “Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Feshi ve İhbar Tazminatı” kısmında detaylı olarak açıklayacağız.
- Belirsiz iş sözleşmelerinde amaç, uzun süreli iş ilişki kurmasına teşvik etmektir. Bu durum, içinin işe bağlılığını artırırken, işverene de istikrarlı bir iş gücü sağlamaktadır.
- Belirsiz süreli iş sözleşmesi işçi açısından gelir güvencesi ve iş güvencesi (işverenin işçiyi keyfi çıkarmasının önüne geçer ve işçinin işçilik alacakları, yıllık izin vb. hakları sağlam bir temele oturtulur.) sağlayarak haklarının korunmaktadır.
Ayrıca; belir süreli iş sözleşmelerinin belirli süreli iş sözleşmesine dönüşmesi mümkündür. Mesela, esaslı bir neden olmadan üst üste (zincirleme) yapılan belirli süreli iş sözleşmeleri başlangıçtan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşür. Öte yandan; belirli süreli bir iş sözleşmesinin sona ermesinden belli bir süre geçtikten sonra da iş ilişkisi devam ettiğinde de, belirli süreli iş sözleşmesi belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşebilir. (TBK m. 430) Bu konuya ilişkin iki durum söz konusudur. İlk durum, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesinin işçi ve işveren tarafından bir bildirim şartına bağlanmadığı durumdur. Bu durumda; belirsiz süreli iş sözleşmesinin süresinin bitiminden sonra da işçi ve işveren iş ilişkisini örtülü bir şekilde sürdürüyor ise, belirli süreli iş sözleşmesi belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşmektedir. Ancak; bu durumda da esaslı bir sebebin varlığı halinde üst üste (zincirleme) belirli süreli iş sözleşmesi kurmak mümkündür. İkinci durum, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesinin işçi ve işveren tarafından bir bildirim şartına bağlanıp iki tarafın da fesih bildiriminde bulunmadığı durumdur. Bu durumda da sözleşmenin belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüşeceği kabul edilir.
İş Sözleşmesinde Şekil Şartları
İş sözleşmesi kural olarak özel bir şekil şartı yoktur. Yani; belirsiz süreli iş sözleşmesi yazılı olabileceği gibi sözlü de olabilmektedir. Ancak, kanun koyucunun özellikle düzenlediği hallerde iş sözleşmelerinde özel şekil şartları söz konusu olabilmektedir. (İK m. 8/1,c.2) Bunun dışındaki hallerde; yazılı yapılan belirsiz süreli iş sözleşmeleri ispat kolaylığı sağlamaktadır. Bunun dışında; aksi ispatlanmadıkça, yazılı bir sözleşmenin olmadığı iş ilişkilerinde belirsiz süreli iş sözleşmesinin varlığı söz konusudur.
Ancak; belirsiz süreli sözleşmenin yazılı yapılması durumunda, sözleşmeyi hem işçi hem de işveren imzalamalıdır. Aksi durumda, sözleşme geçersiz olur. Öte yandan; belirsiz süreli iş sözleşmesinin bir nüshasının işçiye verilmesi ve diğer nüshası işverende kalması gerekmektedir.
Fakat; yazılı sözleşme şekilde sözleşme yapmanın zorunluluk olmayıp, yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç 2 ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. (İK m. 8/3, c.1)
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Örneği ( Pdf Ve Word Formatı)
Her görevin ve işin kendine has nitelikleri ve mesai şekli bulunduğundan belirsiz süreli iş sözleşmesinin niteliği değişmektedir. Bu sebeple, her bir iş ve görev tanımına uygun sözleşme düzenlenmelidir. Bu doğrultuda; aşağıda örnek olması için bir belirsiz süreli iş sözleşmesi örneği paylaşılmıştır:
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Örneği;
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Örneği Word İndir
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Örneği PDF İndir
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi
Bu sözleşme, aşağıda belirtilen taraflar arasında, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, belirli şartlar dahilinde tarafların rıza ve hür iradeleri ile belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak düzenlenmiş ve imza altına alınmıştır.
1-TARAFLAR
İşveren:
Adı/Soyadı veya Unvanı: ………………………………………
Adresi: ………………………………………
Telefon: ………………………………………
Vergi Dairesi ve Vergi No: ………………………………………
İşçi:
Adı/Soyadı: ………………………………………
T.C. Kimlik No: ………………………………………
Adresi: ………………………………………
Telefon: ………………………………………
2-SÖZLEŞMENİN KONUSU VE SÜRESİ
İş bu sözleşme, işçinin işverenin bünyesinde ……………………… (iş tanımı) pozisyonunda belirsiz süreli olarak çalışmasını düzenler. İşçi, işverene ait işyerinde, işverenin belirlediği yerde ve koşullarda çalışmayı kabul ve taahhüt eder.
3-İŞE BAŞLAMA TARİHİ
İşçi, …/…/20… tarihinde işbaşı yapacaktır.
4-DENEME SÜRESİ
Bu sözleşme, tarafların karşılıklı uygunluk değerlendirmesi yapabilmesi amacıyla … (en fazla 2 ay) deneme süresi içermektedir. Deneme süresi içinde taraflar, ihbar süresi beklemeksizin ve tazminat ödemeksizin sözleşmeyi feshedebilir.
5-ÇALIŞMA ŞARTLARI VE ÜCRET
- İşçi, haftalık … saat çalışmayı kabul eder. Çalışma saatleri işveren tarafından yürürlükteki mevzuata uygun olarak belirlenir.
- İşçi, işverenin belirlediği mesai saatlerine uymakla yükümlüdür.
- İşçinin aylık brüt ücreti …………… TL olup, ücret her ayın … günü işçiye ödenir.
- İşçiye, işveren tarafından belirlenen sosyal haklar ve yan haklar iş bu sözleşme kapsamında sağlanacaktır.
6-FAZLA MESAİ
İşçi, İş Kanunu çerçevesinde belirlenen fazla mesai kurallarına uymayı kabul eder. Haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir. Bu süre haftanın çalışılan günlerine eşit şekilde bölünerek uygulanır. İşveren, ülke menfaatleri, işin gerektirdiği koşullar veya üretimin artırılması gibi sebeplerle, işçiden yıllık en fazla 270 saate kadar fazla mesai yapmasını isteyebilir. Ancak, günlük toplam çalışma süresi hiçbir durumda 11 saati geçemez. Haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir. Bununla birlikte, denkleştirme yöntemi uygulandığında, işçinin iki aylık süreçteki ortalama haftalık çalışma süresi 45 saati aşmadığı sürece, bazı haftalarda 45 saatin üzerinde çalışması fazla mesai olarak sayılmaz ve ek ücret ödenmez
7-İZİNLER
- İşçi, 4857 sayılı İş Kanunu’na uygun olarak yıllık ücretli izin, mazeret izni, doğum izni, evlilik izni gibi haklardan yararlanacaktır.
- İşçinin yıllık ücretli izin süresi, işyerindeki kıdemine göre hesaplanacaktır.
8-İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
Bu sözleşme belirsiz süreli olup, taraflarca İş Kanunu’na uygun olarak feshedilebilir. İşveren veya işçi, sözleşmeyi feshetmek istediğinde, kanunda belirtilen ihbar sürelerine uymak zorundadır. Taraflar iş bu sözleşme kapsamında hüküm ve imza altına alınan yükümlülüklerini yerine getirmediği takdirde sözleşmeyi ihlal eden taraf tazminat ödemekle yükümlüdür.
9-GİZLİLİK VE REKABET YASAĞI
İşçi, işverenin faaliyetleri hakkında gizli bilgileri üçüncü kişilerle paylaşamaz. İşten ayrıldıktan sonra da … süre boyunca işverenin rakip firmalarında çalışamaz veya rakip faaliyette bulunamaz.
10-ÇALIŞANIN SOSYAL HAKLARI
İşçi, işveren tarafından sağlanan sosyal haklardan ve yan haklardan (yemek yardımı, yol yardımı, prim sistemi, özel sağlık sigortası vb.) yararlanacaktır. Bu haklar işverenin belirlediği politika ve prosedürlere uygun olarak düzenlenir.
11-EĞİTİM VE GELİŞİM
İşçi, işverenin belirlediği eğitim programlarına katılmakla yükümlüdür. İşveren, işçinin mesleki gelişimini destekleyici eğitim ve kurslara katılmasına iş bu sözleşme kapsamında imkan tanımak zorundadır.
12- TELAFİ ÇALIŞMASI
Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması ya da işin tümüyle durdurulması veya işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren, iki ay içerisinde işçiye, çalışılmayan bu süreler karşılığı olarak telafi çalışması yaptırabilir. Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati ve günde en fazla 3 saati aşamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz. Telafi çalışması fazla çalışma sayılmaz ve karşılığında fazla çalışma ücreti ödenmez.
13- ÖZEL HÜKÜMLER
- İşçi, tecrübesine ve mesleki birikimine uygun olarak, işveren tarafından verilen tüm görevleri yerine getirmeyi kabul eder ve belirtilen maaş dışında ek bir ücret talep edemez.
- İşçi, işyerinde yürürlükteki çalışma mevzuatına, iş disiplinine, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve işveren tarafından belirlenen genelge ve talimatlara uymayı taahhüt eder.
- İşçi, kendisine tahsis edilen demirbaş, elektronik teçhizat ve diğer iş araçlarını korumaktan sorumludur ve iş sözleşmesi sona erdiğinde eksiksiz olarak teslim etmeyi taahhüt eder.
- İşçi, işverene ve işyerine ait her türlü gizli bilgiyi saklayacağını ve işverene zarar verecek herhangi bir eylemde bulunmayacağını taahhüt eder.
- İşçi, iş sözleşmesi devam ettiği sürece başka bir işte çalışmamayı kabul eder.
- İşçi, işverenin talebi doğrultusunda hafta tatili ve resmi tatil günlerinde çalışmayı ve gerektiğinde fazla mesai yapmayı kabul eder.
- İşveren, işçinin işçilik haklarını korumak, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almak ve etik kurallara uygun hareket etmekle yükümlüdür.
- İşçi, işverenin belirlediği zaman dilimlerinde yıllık ücretli iznini kullanmayı kabul eder.
- İşçi, işyerine alkollü içki, uyuşturucu madde ile gelmeyeceğini ve bu tür maddeleri işyerinde kullanmayacağını taahhüt eder.
- İşçi, işverenin düzenlediği eğitimlere katılmakla yükümlüdür ve gerekli durumlarda hizmet süresi boyunca belirli bir süre çalışma taahhüdünde bulunabilir.
14-UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
Taraflar arasında işbu sözleşmeden doğabilecek uyuşmazlıkların çözümünde … Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.
15-SON HÜKÜMLER
Bu sözleşme, 15 ( on beş ) maddeden oluşmakta olup taraflarca okunmuş, anlaşılmış ve …/…/20… tarihinde iki nüsha olarak imzalanmıştır.
İŞVEREN
Adı-Soyadı/Unvanı: ……………………………
İmza: ……………………………
İŞÇİ
Adı-Soyadı: ……………………………
İmza: ……………………………
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinde Fesih
Fesih iş sözleşmesini sona erdiren hallerden biridir. Bu doğrultuda; fesih, iş sözleşmesini hemen veya belirli bir sürenin geçmesinden sonra sona erdiren yenilik doğuran bir haktır. Aynı zamanda, fesih niteliği gereği de bir irade beyanıdır. Bu sebeple; fesih bildirimindeki irade beyanının geçerli olması için sadece karşı tarafa yöneltilmesi yeterli olup, karşı taraf tarafından kabulüne gerek yoktur. Borçlar Hukuku esaslarına göre ise, yenilik doğuran irade açıklaması karşı tarafa ulaştığı andan itibaren, hukuki sonuç yaratmaktadır. Ancak; özellikle İş Kanunda düzenlenen iş sözleşmelerinin fesih bildirimi ile sona ermesinde varma anının değil, bildirimin karşı tarafça öğrenilmesi anının esas alınması gerektiği ileri sürülmektedir.
Diğer taraftan, belirsiz süreli iş sözleşmesinin her iki tarafı olan hem işçi hem de işverene tanınmış bir haktır. Böylece, kanun koyucu fesih bildirimi yolu ile, belirsiz sözleşmesinde işçi ve işverenin sınırsız bir süre ile bağlı kalmaları engelleyerek, kişilik haklarının korumaya çalışılmaktadır.
Mevzuat, fesih bildirimlerin yazılı ve imza karşılığında yapılması gereğine işaret etmektedir. Aksi halde; kendisine bildirim yapılan kişinin imzadan kaçınması durumunda, durumun tutanakla tespitini düzenlemektedir. (İK m. 7)
İş mevzuatında, fesih bildiriminin yapılma zamanı ve yeri konusunda yasal bir düzenleme yoktur. Ancak; fesih bildirimin uygun olmayan yer ve zamanda yapılan fesih bildiriminin reddedilmesi halinde geçersiz olacağı kabul edilmektedir.
İş mevzuatımızda iş ilişkisini sona erdirme anına, yani yol açtığı sonuçlara göre; fesih bildirimi (olağan, bildirimli fesih) ve haklı nedenle fesih (olağanüstü, bildirimsiz fesih) olmak üzere, iki türlü fesih bulunmaktadır. Söz konusu fesih türleri “Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Feshi ve İhbar Tazminatı” başlığımızda detaylı olarak açıklanacaktır.
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Feshi ve İhbar Tazminatı
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, fesih sürecinde işçiye ve işverene belirli yükümlülükler getirmektedir. İşveren veya işçi, iş sözleşmesini sona erdirirken kanunda öngörülen ihbar sürelerine uymak zorundadır. (İK m. 17) Bu yükümlülüğün amacı, işçinin yeni bir iş bulmasına veya işverenin yerine yeni bir işçi almasına olanak sağlamaktır.
İş Kanunu’na göre işçinin kıdemine bağlı olarak belirlenen ihbar süreleri şu şekildedir:
- İşi 6 aydan az sürmüş işçi için → 2 hafta
- İşi 6 ay ile 1,5 yıl arasında sürmüş işçi için → 4 hafta
- İşi 1,5 yıl ile 3 yıl arasında sürmüş işçi için → 6 hafta
- İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için → 8 hafta
Bu ihbar süreleri, asgari süreler olup tarafların anlaşmasıyla artırılabilir. (İK m. 17/3) Ancak, taraflar bu süreleri azaltamaz.
İhbar süresi dolmadan yapılan fesihlerde, ihbar tazminatı devreye girer. İşveren işçiyi ihbar süresine uymaksızın işten çıkarırsa, işçiye ihbar süresi kadar ücrete eşdeğer bir tazminat ödemek zorundadır. (İK m. 17/4) Benzer şekilde, işçi de ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işverene aynı şekilde tazminat ödeme yükümlülüğü doğar.
Bununla birlikte, işveren ihbar süresi ücretini peşin ödeyerek işçiyi derhal işten çıkarma hakkına sahiptir. (İK m. 17/5). Ancak bu durum, işçinin iş güvencesi kapsamındaki haklarını ortadan kaldırmaz. İşverenin fesih hakkını kötüye kullanması halinde, işçiye bildirim süresinin üç katı kadar tazminat ödenmesi gerekmektedir. (İK m. 17/6, 18/1)
Son olarak, işçiye ödenecek ihbar ve kıdem tazminatı hesaplanırken, yalnızca temel ücret değil, işçiye sağlanan ek menfaatler de dikkate alınmalıdır. Yol ve yemek yardımı, primler, ikramiyeler ve sosyal haklar tazminat hesaplamasında dikkate alınan unsurlar arasındadır. (İK m. 17/7) Bu sebeple, işçiler ve işverenler belirsiz süreli iş sözleşmesi feshi sürecinde haklarını iyi bilmeli ve hukuki prosedürlere uygun hareket etmelidir.
İş Sözleşmesi Feshi ve İşe İade Davası
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, iş güvencesi sağlayan bir sözleşme türü olup, işverenin fesih sürecinde belirli kurallara uymasını zorunlu kılmaktadır. İşverenin geçerli bir sebep göstermeksizin iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçi işe iade davası açma hakkına sahiptir. (İK m. 20) İşverenin keyfi ve hukuka aykırı bir şekilde işçiyi işten çıkarması, iş güvencesi kapsamında koruma altına alınmış olup, bu tür fesih işlemleri mahkemeler tarafından iptal edilebilir. İşçi, iş sözleşmesinin haksız yere sona erdirildiğini düşündüğü takdirde, fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içinde arabuluculuğa başvuru yapıp arabuluculuk sürecinin olumsuz sonuçlanması durumunda 2 hafta içerinde iş mahkemesinde işe iade dava açmak zorundadır.
Mahkeme tarafından feshin geçersiz olduğuna karar verilirse, işveren işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşverenin bu yükümlülüğe uymaması durumunda, işçiye en az 4, en fazla 8 aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatı ödenmesi gerekmektedir. (İK m. 21) Bunun yanı sıra, işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğüne de tabi olabilir. Bu noktada işveren, işçiyi işine geri döndürmek istemediği takdirde, mahkemenin belirlediği tazminatları ödemek zorundadır.
Fesih sürecinde işverenin, işçiye yönelik ayrımcılık, baskı veya kötü niyetli uygulamalarda bulunması halinde, işçi ayrıca tazminat talebinde de bulunabilir. İşe iade davalarında mahkemeler, işverenin fesih gerekçesini objektif ve makul bir şekilde ortaya koyup koymadığını değerlendirir. İşe iade talebinde bulunan işçi, belirsiz süreli iş sözleşmesi gereğince iş güvencesi hükümlerinden yararlanmak için işyerinde en az altı 6 çalışmış olmalıdır.
İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi (İstifa)
Belirsiz süreli iş sözleşmesi, işçi ve işveren arasında süresi belirlenmemiş bir iş ilişkisini ifade eder. Ancak işçi, çeşitli nedenlerle iş sözleşmesini sona erdirmek isteyebilir. İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması, yani istifa etmesi, belirli hukuki prosedürlere tabidir. Bu kapsamda işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini feshederken kanuni ihbar sürelerine uyması gerekmektedir. (İK m. 17) İhbar süresine uymadan istifa eden işçi, işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğüyle karşılaşabilir.
İşçinin işten ayrılması 2 şekilde gerçekleşebilir: ihbar süresine uyarak yapılan olağan istifa ve haklı nedenle derhal fesih. İşçi, haklı bir sebebe dayanıyorsa iş sözleşmesini ihbar süresine uymaksızın derhal feshedebilir. (İK m. 24) Böylece haklı nedenle fesihte işçi, işverene ihtar çekerek belirsiz süreli iş sözleşmesini derhal sona erdirebilir. Bu noktada; haklı nedenle fesih nedenleri 3 grupta toplanmaktadır: (İK m. 24-25)
- Sağlık sebepleri
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller vb.
- Zorlayıcı nedenler olmak üzere
İstifa eden işçi kural olarak kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak, belirli koşullar altında kıdem tazminatı talep edilebilir. Örneğin, işçinin emeklilik hakkını kazanması, askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılması veya kadın işçinin evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılması gibi durumlarda kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır,. Bu sebeple, işçiler belirsiz süreli iş sözleşmesini feshetmeden önce haklarını dikkatlice değerlendirmeli ve hukuki süreci doğru şekilde yönetmelidir.
Savunma Alınma Zorunluluğu
Yukarıda belirttiğimiz üzere; kanun koyucu, mevzuatta fesih bildirimlerin yazılı ve imza karşılığında yapılması gereğine işaret etmektedir. Aksi halde; kendisine bildirim yapılan kişinin imzadan kaçınması durumunda, durumun tutanakla tespitini düzenlemektedir. (İK m. 7)
Eğer işçi imzadan kaçınırsa, işveren durumu bir tutanakla tespit etmeli ve en az iki tanık huzurunda kayıt altına almalıdır. Aksi takdirde, fesih bildiriminin usule uygun yapılmadığı iddiası ortaya çıkabilir ve bu durum işveren açısından geçersiz fesih sonucunu doğurabilir. İşverenin, işçiye fesih nedenlerini açıkça belirtmesi ve savunmasını alması da önemlidir.
Özellikle disiplin gerekçesiyle yapılan fesihlerde, işçinin savunması alınmadan iş sözleşmesinin sona erdirilmesi, hukuka aykırı bir işlem olarak değerlendirilir. İş Kanunu’nun ilgili hükümleri gereğince, işveren işçinin kusurlu bir davranışı nedeniyle iş akdini feshetmeden önce mutlaka yazılı savunmasını almak zorundadır. Savunma alınmadan gerçekleştirilen fesihler, iş güvencesi kapsamındaki işçiler açısından geçersiz fesih sayılabileceği gibi, işçiye işe iade davası açma hakkı da tanıyabilir.
Savunma alınma zorunluluğu, işçiye kendisini ifade etme ve olası yanlış anlamaları gidermesi için bir fırsat tanımaktadır. Ayrıca, bu zorunluluk işverenin keyfi fesih uygulamalarını engelleyerek, iş barışını ve hukuki güvenliği sağlamayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, belirsiz süreli iş sözleşmesi kapsamında işçiye savunma hakkı tanınmadan yapılan fesih işlemleri, hukuki açıdan ciddi riskler içermektedir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Nedir ?
Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. (İK m. 11/2, c.1) Aksi halde, iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. (İK m. 11/2, c.2) Ancak; esaslı nedene dayalı zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar. (İK m. 11/3)
Kanun koyucu, süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmeleri yazılı şekilde yapılması gerektiğini öngörmüştür. (İK m. 8/2,c.1) Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır. (İK m. 8/2,c.2) Fakat; yazılı sözleşme şekilde sözleşme yapmanın zorunluluk olmayıp, yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç 2 ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. (İK m. 8/3, c.1) İş sözleşmesi 2 aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi gerekir. (İK m. 8/3, c.3) Ancak; süresi 1 ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde yukarıda sayılan belgelerin verilmesi zorunlu değildir. (İK m. 8/3, c.2)
Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin süreli dolmasından dolayı belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz (İK m. 12/1) Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiye, belirli bir zaman ölçüt alınarak ödenecek ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler, işçinin çalıştığı süreye orantılı olarak verilir. (İK m. 12/2, c.1) Herhangi bir çalışma şartından yararlanmak için aynı işyeri veya işletmede geçirilen kıdem arandığında belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçi için farklı kıdem uygulanmasını haklı gösteren bir neden olmadıkça, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan emsal işçi hakkında esas alınan kıdem uygulanır. (İK m. 12/2, c.2) Emsal işçi, işyerinde aynı veya benzeri işte belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçidir. (İK m. 12/3, c.1) İşyerinde böyle bir işçi bulunmadığı takdirde, o işkolunda şartlara uygun bir işyerinde aynı veya benzer işi üstlenen belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi dikkate alınır. (İK m. 12/3, c.2)
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Örneği (Word- Pdf İNDİR)
Her görevin ve işin kendine has nitelikleri ve mesai şekli bulunduğundan belirli süreli iş sözleşmesinin niteliği değişmektedir. Bu sebeple, her bir iş ve görev tanımına uygun sözleşme düzenlenmelidir. Bu doğrultuda; aşağıda örnek olması için bir belirli süreli iş sözleşmesi örneği paylaşılmıştır:
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Örneği
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Örneği Word İndir
Belirli Süreli İş Sözleşmesi Örneği PDF İndir
Belirli Süreli İş Sözleşmesi
Bu sözleşme, aşağıda belirtilen taraflar arasında, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde belirli bir süre için akdedilmiştir.
1-TARAFLAR
İşveren:
Adı/Soyadı veya Unvanı: ………………………………………
Adresi: ………………………………………
Telefon: ………………………………………
Vergi Dairesi ve Vergi No: ………………………………………
İşçi:
Adı/Soyadı: ………………………………………
T.C. Kimlik No: ………………………………………
Adresi: ………………………………………
Telefon: ………………………………………
2-SÖZLEŞMENİN KONUSU VE SÜRESİ
İş bu sözleşme, işçinin işverenin bünyesinde ……………………… (iş tanımı) pozisyonunda belirli süreli olarak çalışmasını düzenler. İşçi, işverene ait işyerinde, işverenin belirlediği yerde ve koşullarda çalışmayı kabul ve taahhüt eder.
3-İŞE BAŞLAMA TARİHİ
İşçi, …/…/20… tarihinde işbaşı yapacaktır.
4-DENEME SÜRESİ
Bu sözleşme, tarafların karşılıklı uygunluk değerlendirmesi yapabilmesi amacıyla … (en fazla 2 ay) deneme süresi içermektedir. Deneme süresi içinde taraflar, ihbar süresi beklemeksizin ve tazminat ödemeksizin sözleşmeyi feshedebilir.
5-ÇALIŞMA ŞARTLARI VE ÜCRET
- İşçi, haftalık … saat çalışmayı kabul eder. Çalışma saatleri işveren tarafından yürürlükteki mevzuata uygun olarak belirlenir.
- İşçi, işverenin belirlediği mesai saatlerine uymakla yükümlüdür.
- İşçinin aylık brüt ücreti …………… TL olup, ücret her ayın … günü işçiye ödenir.
- İşçiye, işveren tarafından belirlenen sosyal haklar ve yan haklar iş bu sözleşme kapsamında sağlanacaktır.
6-FAZLA MESAİ
İşçi, İş Kanunu çerçevesinde belirlenen fazla mesai kurallarına uymayı kabul eder. Haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir. Bu süre haftanın çalışılan günlerine eşit şekilde bölünerek uygulanır. İşveren, ülke menfaatleri, işin gerektirdiği koşullar veya üretimin artırılması gibi sebeplerle, işçiden yıllık en fazla 270 saate kadar fazla mesai yapmasını isteyebilir. Ancak, günlük toplam çalışma süresi hiçbir durumda 11 saati geçemez. Haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir. Bununla birlikte, denkleştirme yöntemi uygulandığında, işçinin iki aylık süreçteki ortalama haftalık çalışma süresi 45 saati aşmadığı sürece, bazı haftalarda 45 saatin üzerinde çalışması fazla mesai olarak sayılmaz ve ek ücret ödenmez
7-İZİNLER
- İşçi, 4857 sayılı İş Kanunu’na uygun olarak yıllık ücretli izin, mazeret izni, doğum izni, evlilik izni gibi haklardan yararlanacaktır.
- İşçinin yıllık ücretli izin süresi, işyerindeki kıdemine göre hesaplanacaktır.
8-İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
Bu sözleşme belirli süreli olup, sözleşme süresi sonunda kendiliğinden sona erer. Ancak, taraflar sözleşmeyi süresinden önce feshetmek isterse, İş Kanunu’na uygun olarak ihbar sürelerine uymak zorundadır. Haklı nedenle fesih durumunda, tarafların yasal hakları saklıdır.
9-GİZLİLİK VE REKABET YASAĞI
İşçi, işverenin faaliyetleri hakkında gizli bilgileri üçüncü kişilerle paylaşamaz. İşten ayrıldıktan sonra da … süre boyunca işverenin rakip firmalarında çalışamaz veya rakip faaliyette bulunamaz.
10-ÇALIŞANIN SOSYAL HAKLARI
İşçi, işveren tarafından sağlanan sosyal haklardan ve yan haklardan (yemek yardımı, yol yardımı, prim sistemi, özel sağlık sigortası vb.) yararlanacaktır. Bu haklar işverenin belirlediği politika ve prosedürlere uygun olarak düzenlenir.
11-EĞİTİM VE GELİŞİM
İşçi, işverenin belirlediği eğitim programlarına katılmakla yükümlüdür. İşveren, işçinin mesleki gelişimini destekleyici eğitim ve kurslara katılmasına iş bu sözleşme kapsamında imkan tanımak zorundadır.
12- TELAFİ ÇALIŞMASI
Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması ya da işin tümüyle durdurulması veya işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren, iki ay içerisinde işçiye, çalışılmayan bu süreler karşılığı olarak telafi çalışması yaptırabilir. Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati ve günde en fazla 3 saati aşamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz. Telafi çalışması fazla çalışma sayılmaz ve karşılığında fazla çalışma ücreti ödenmez.
13- ÖZEL HÜKÜMLER
1-İşçi, tecrübesine ve mesleki birikimine uygun olarak, işveren tarafından verilen tüm görevleri yerine getirmeyi kabul eder ve belirtilen maaş dışında ek bir ücret talep edemez.
2-İşçi, işyerinde yürürlükteki çalışma mevzuatına, iş disiplinine, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve işveren tarafından belirlenen genelge ve talimatlara uymayı taahhüt eder.
3-İşçi, kendisine tahsis edilen demirbaş, elektronik teçhizat ve diğer iş araçlarını korumaktan sorumludur ve iş sözleşmesi sona erdiğinde eksiksiz olarak teslim etmeyi taahhüt eder.
4-İşçi, işverene ve işyerine ait her türlü gizli bilgiyi saklayacağını ve işverene zarar verecek herhangi bir eylemde bulunmayacağını taahhüt eder.
5-İşçi, iş sözleşmesi devam ettiği sürece başka bir işte çalışmamayı kabul eder.
6-İşçi, işverenin talebi doğrultusunda hafta tatili ve resmi tatil günlerinde çalışmayı ve gerektiğinde fazla mesai yapmayı kabul eder.
7-İşveren, işçinin işçilik haklarını korumak, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almak ve etik kurallara uygun hareket etmekle yükümlüdür.
8-İşçi, işverenin belirlediği zaman dilimlerinde yıllık ücretli iznini kullanmayı kabul eder.
9-İşçi, işyerine alkollü içki, uyuşturucu madde ile gelmeyeceğini ve bu tür maddeleri işyerinde kullanmayacağını taahhüt eder.
10-İşçi, işverenin düzenlediği eğitimlere katılmakla yükümlüdür ve gerekli durumlarda hizmet süresi boyunca belirli bir süre çalışma taahhüdünde bulunabilir.
14-UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
Taraflar arasında işbu sözleşmeden doğabilecek uyuşmazlıkların çözümünde … Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.
15-SON HÜKÜMLER
Bu sözleşme, 15 ( on beş ) maddeden oluşmakta olup taraflarca okunmuş, anlaşılmış ve …/…/20… tarihinde iki nüsha olarak imzalanmıştır.
İŞVEREN
Adı-Soyadı/Unvanı: ……………………………
İmza: ……………………………
İŞÇİ
Adı-Soyadı: ……………………………
İmza: ……………………………
