Yurtdışından gelen dövizin beyan edilmemesi, kişilerin Ülkemize giriş yaparken belirli bir limitin üzerinde yanlarında getirdikleri yabancı parayı gümrük idaresine veya yetkili kurumlara beyan etmemesi, eksik beyan etmesi ve bildirmemesi durumunu ifade eden ve farklı idari ve cezai yaptırımlara sebep olan bir hukuki ihlaldir.
Ülkeler arası para transferleri ve değerli eşya taşıma işlemleri, ülkelerin belirlediği yasal çerçeve içinde düzenlenmiştir. Türkiye’ye yurtdışından döviz getiren kişilerin, belirli limitleri aşan tutarları gümrükte beyan etmesi kanunen zorunludur. Ancak, yurtdışından gelen dövizin beyan edilmemesi durumunda gerek para cezaları gerekse cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalınmaktadır.
Yurtdışından Gelen Dövizin Beyan Edilmesi zorunluluğunun amacı, kara para aklama ve hukuk dışı para hareketlerinin önüne geçmek, aynı zamanda ülkemiz ekonomisinin şeffaflığını ve güvenilirliğini sağlamaktır.
Yurtdışından Gelen Dövizin Beyan Edilmemesi ile İlgili Mevzuat
5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 16. Maddesinin 1. Fıkrasında şu şekilde düzenlemeye yer verilmiştir.
-Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurt dışına çıkaran
– Türk parası, döviz veya bunlarla ödemeyi sağlayan belgeleri yurda getiren yolcular,
-Gümrük idaresinin talebi üzerine bunlarla ilgili olarak tam ve doğru açıklama yapmakla mükelleftir.” denilmiştir.
5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 16. Maddesinin ikinci fıkrasında ise
– “Yetkililerce talep edildiği halde herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapılması halinde, yolcu beraberindeki değerler gümrük idaresi tarafından muhafaza altına alınır.
-Gümrük idaresince, açıklamada bulunmayan yolculara taşıdıkları değerin, tutar konusunda gerçeğe aykırı açıklamada bulunan yolculara ise taşıdıkları değer ile açıkladıkları değer arasındaki farkın onda biri kadar idarî para cezası kesilir.
-Ayrıca durum şüpheli sayılarak Başkanlığa bildirilmekle birlikte ilgili diğer mercilere de intikal ettirilir. Bin beş yüz Yeni Türk Lirasına kadar olan farklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.”
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun
Kambiyo, nukut, esham ve tahvilat alım ve satımının ve bunlar ile kıymetli madenler ve kıymetli taşlarla bunlardan mamul veya bunları muhtevi her nevi eşya ve kıymetlerin ve ticari senetlerle tediyeyi temine yarayan her türlü vasıta ve vesikaların memleketten ihracı veya memlekete ithalinin tanzim ve tahdidine ve Türk parasının kıymetinin korunması zımnında kararlar ittihazına Cumhurbaşkanı salahiyetlidir
Fiil, 1 inci maddede yazılı kıymetlerin izinsiz olarak yurttan çıkarılması veya yurda sokulması mahiyetinde ise 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre suç veya kabahat oluşturmadığı takdirde kişi; eşya ve kıymetlerin rayiç bedeli kadar, teşebbüs halinde bu bedelin yarısı kadar idarî para cezası ile cezalandırılır.
Yurda girişte, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve ilgili mevzuata göre yapılan işlemlerden ayrı olarak, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun uyarınca aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde, gümrük idaresi tarafından yolcudan, beraberindeki nakdin miktarını açıklaması istenebilir. Bu durumda, açıklama tam ve doğru yapılmak zorundadır.
Açıklama istenecek yolcular, idarece yapılan risk analizinin yanı sıra ilgili personelin değerlendirmelerine göre örnekleme yoluyla belirlenir. Kontrol edilecek yolcular belirlenirken, bu yolcuların beyanda bulunup bulunmadıklarına bakılmaz. Kaynağı itibariyle getirilmesi serbest olan bir nakdin beyan edilmesi halinde, bu yolcudan ayrıca 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde üzerinde bulundurduğu nakdin miktarını açıklaması da istenebilir.
Yolcu tarafından yapılan açıklamanın doğru olup olmadığı gümrük idaresince gerçekleştirilecek kontrol suretiyle tespit edilir. Gerekli kolaylığı sağlamayan yolcuların üst, eşya ve araçları Adli Önleme ve Arama Yönetmeliğine göre aranır. Gümrük idaresinin yolcudan açıklama talep etmesini müteakip, “Nakit Açıklama Tutanağı” yolcunun sözlü açıklaması ve gümrük personelinin tespitlerine istinaden elektronik ortamda doldurulur ve dört nüsha olarak yazdırılır. Tutanaklar en az bir gümrük personeli ile açıklamada bulunan yolcu tarafından imzalanır. Talep edilmesi halinde bir nüshası yolcuya verilir.
Gümrük idaresince açıklama istenildiği halde, herhangi bir açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapıldığının anlaşılması halinde, Nakit Açıklama Tutanağı düzenlenir. Nakit Açıklama Tutanağı en az iki memur ile açıklamada bulunan yolcu tarafından imzalanır. Tutanakların bir örneği Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’na gönderilir. Ayrıca gümrük idaresi tarafından 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 16 ncı maddesi gereğince; açıklanmayan miktarın %10’u tutarında idari para cezası uygulanarak yolcu beraberindeki tüm nakit muhafaza altına alınır. 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca Cumhuriyet Savcılığına bildirilir ve alınacak talimata göre hareket edilir. 3.000 TL’ye kadar olan farklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.
Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı’nın ‘Nakit Kontrolleri’ Başlıklı 2016/1 Sayılı Genelgesi
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ‘Nakit Kontrolleri’ başlıklı 2016/1 sayılı genelgesinin Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve İlgili Mevzuat Kapsamında Uyulması Gereken Hususlar çerçevesinde “ Yolcuların üzerlerinde, bagajlarında veya taşıtlarında, 32 sayılı Kararın 17 nci maddesi kapsamında yurt dışından alınan bir krediyi veya 14 üncü maddesi kapsamında; kişisel sermaye niteliğindeki kişisel borçlar, armağan, hediye, bağış, çeyiz, gelin ve güveyin karşı tarafa verdiği para, miras, veraset veya kalan mal ve göçmen işçilerin kendi ülkesindeki borçlarını tasfiyesine yönelik ödemeler ve göçmenlerin varlıkları gibi nakdin, gümrük giriş noktalarından yurda getirilmesi mümkün değildir. Bu nakit ancak bankacılık sistemi vasıtasıyla yurda getirilebilir”
Aksine bilgi ve belge olmaması durumunda; yolcuların, taşıdıkları nakdin kaynağına ilişkin gümrük idaresine yaptıkları beyan esastır. Getirilen nakdin kaynağının, kredi veya kişisel sermaye olmadığının beyan edilmesi durumunda girişine izin verilir. Nakdin kaynağının, yurt dışından alınan bir kredi veya kişisel sermaye hareketi olduğunun beyan edilmesi halinde, bu durum Nakit Beyan Formu ile kayıt altına alınır, ancak nakdin girişine izin verilmez.
Yurt dışından temin edilen krediler ve kişisel sermaye niteliğindeki kıymetler hariç olmak üzere, mal ve hizmet ihracat bedeli, transit ticarete ilişkin kazançlar, yabancı sermaye bedeli veya bankacılık sistemi vasıtası ile getirilenler hariç olmak üzere diğer kaynaklardan temin edilen nakdin gümrük giriş noktalarından yurda getirilmesi serbesttir. Bu nakit yer alan “Nakit Beyan Formu” ile gümrük idaresine beyan edilebilir. Nakit Beyan Formu konusu nakdin, ihracat bedeli veya yabancı sermaye bedeli olarak girişinin yapılabilmesi için; formun “Geliş Sebebi” bölümünde nakdin kaynağının “İhracat” veya “Yabancı Sermaye Bedeli” olduğunun açıkça belirtilmesi gerekir.
Nakit Beyan Formları gümrük personeli tarafından elektronik ortamda doldurulduktan sonra üç nüsha olarak yazdırılır. Gümrük personeli ile beyanda bulunan yolcu tarafından imzalanır. Nüshaların ikisi idarede saklanır, üçüncüsü ise yolcuya verilir.
Adli Önleme ve Arama Yönetmeliği
2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’nun (PVSK) 9. maddesi Önleme araması “ Polis, tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkiminin kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde mülkî âmirin vereceği yazılı emirle; kişilerin üstlerini, araçlarını, özel kâğıtlarını ve eşyasını arar; alınması gereken tedbirleri alır, suç delillerini koruma altına alarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre gerekli işlemleri yapar.
Adli arama CMK Madde 116 Yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe varsa; şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilir.
Yurtdışından Döviz Getirmek Yasak mıdır ?
Türkiye’ye döviz getirmek ve Türkiye’den döviz götürmek serbesttir. (32 Sayılı Karar m. 4/a) Türkiye’de yaşayan kişiler olarak, yanınızda döviz bulundurmanız, bankalar, yetkili döviz büroları, PTT, kuyumcular ve yurt dışında döviz alım satımına yetkili kuruluşlardan döviz almanız ve satmanız tamamen serbesttir. (32 Sayılı Karar m. 4/b) Dövizlerinizi bankalarda açacağınız döviz hesaplarında tutabilir, dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz. Bankalar aracılığıyla yurt içinde ve yurt dışında tasarruf da yapabilirsiniz. Ayrıca, Türkiye’de yerleşik kişiler, dışarıda yerleşik kişilerden, Türkiye’de yapacakları işlemler sebebiyle döviz kabul edebilir. (32 Sayılı Karar m. 4/c) Böylece, yerleşik kişiler de bankalar, yetkili müesseseler, PTT, kıymetli maden aracı kuruluşları ve aracı kurumlarla döviz alım ve satımı yapabilirler. (32 Sayılı Karar m. 4/d) Diğer taraftan, Türkiye’de yerleşik kişiler ile dışarıda yerleşik kişilerin, bankalar vasıtasıyla yurt dışına döviz transfer ettirmeleri serbesttir. (32 Sayılı Karar m. 4/e,1) Ancak, Ticaret Bakanlığı yurt dışına döviz transferi yapılabilecek diğer kuruluşları belirlemeye yetkilidir. (32 Sayılı Karar m. 4/e,2) Sonuç olarak; Türkiye’de yerleşik kişilerce ilgili transferlerin bankalar ve PTT aracılığıyla yapılması kaydıyla, yurt dışında bulunan bankalar ile bulunduğu ülkenin mevzuatına göre döviz alım satımına yetkili bulunan kuruluşlardan döviz alınması ve bunlara döviz satılması serbesttir.
Diğer yandan; Türkiye’de ve dışarıda yerleşik gerçek kişilerin, bankalar aracılığıyla kişisel sermaye hareketlerine ilişkin yurtdışından yurtiçine ve yurtiçinden yurtdışına yapacakları transferler serbesttir. (32 Sayılı Karar m. 14)
Hangi Değerler Döviz olarak Değerlendirilir?
Yabancı paralar ve bunlarla ödemeyi sağlayan; bono, poliçe ve çekler ile seyahat çekleri, posta çekleri, yurt içinde veya yurt dışında yerleşik kuruluşlarca verilen ödeme emri vb. belgeler nakit döviz olarak kabul edilmektedir.
Yurtdışından Gelen Dövizdeki Yasal Sınırlamalar Nedir?
Yurtdışından getirilen dövizlerin Gümrük İdaresine beyan edilmesi zorunludur. (5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun m. 16/1) Yolcu beraberinde getirilen nakdin kaynağının, kredi veya kişisel sermaye olmadığının beyan edilmesi durumunda girişine izin verilir. Nakdin kaynağının, yurt dışından alınan bir kredi veya kişisel sermaye hareketi olduğunun beyan edilmesi halinde, bu durum Nakit Beyan Formu ile kayıt altına alınır, ancak nakdin girişine izin verilmez. Yurt dışından temin edilen krediler ve kişisel sermaye niteliğindeki kıymetler hariç olmak üzere, mal ve hizmet ihracat bedeli, transit ticarete ilişkin kazançlar, yabancı sermaye bedeli veya bankacılık sistemi vasıtası ile getirilenler hariç olmak üzere diğer kaynaklardan temin edilen nakdin Gümrük giriş noktalarından yurda getirilmesi serbesttir. Bu nakit “Nakit Beyan Formu” ile Gümrük İdaresine beyan edilebilir. (Gümrük ve Muhafaza Genel Müdürlüğü’nün 2016/1 Sayılı Nakitlerin Kontrolü Genelgesi)
Döviz Beyanı Nedir?
Döviz beyanı, yurtdışından ülkeye getirilen veya ülkeden çıkarılan döviz miktarının gümrük yetkililerine bildirilmesini ifade eder. Türkiye’de belirlenen yasal limitlerin üzerindeki döviz giriş ve çıkışlarının beyan edilmesi zorunludur. Bu uygulama, kara para aklamanın önlenmesi, yasa dışı finansal hareketlerin engellenmesi ve ekonomik şeffaflığın sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Döviz beyanı, yurt dışına veya yurda döviz taşırken gümrük İdaresine yapmanız gereken bir bildirimdir. Bu bildirimde, taşıdığınız dövizin miktarını, cinsini ve kaynağını beyan etmeniz gerekir.
Döviz Beyanı Neden Gereklidir?
Döviz beyanı, ülkeler arası nakit giriş ve çıkışlarının yasal çerçevede takip edilmesini sağlamak amacıyla uygulanan bir düzenlemedir. Bu yükümlülük, hem ülke ekonomisinin kontrol altında tutulmasına hem de yasa dışı finansal hareketlerin engellenmesine katkıda bulunur. İşte döviz beyanının gerekliliğini ortaya koyan temel sebepler:
Kara Para Aklamanın ve Yasa Dışı Finansal İşlemlerin Önlenmesi
Ekonomik ve Mali Şeffaflığın Sağlanması
Vergi Kaçakçılığını Önleme
Gümrük ve Ticari Düzenlemelere Uyum
Sonuç olarak, döviz beyanı sadece bireylerin sorumluluğunu değil, aynı zamanda ülke ekonomisinin sürdürülebilirliği ve güvenliği açısından da büyük önem taşır. Bu nedenle, yurtdışından döviz getiren veya ülke dışına döviz çıkarmak isteyen herkesin mevzuata uygun hareket etmesi ve beyan yükümlülüğüne uyması gerekir.
Döviz Beyanından Kim Sorumludur?
Kuryelerin, seyahat edilen taşıtların veya yolcu beraberi transfer edilen nakdin takibi, kontrolü ile nakitlerin yasadışı yollarla transferinin önlenmesi ve gerektiğinde kayıt altına alınması işlemleri Gümrük İdaresinin sorumluluğuna bırakılmıştır. Bu sebeple, döviz beyanın işlemlerinden de Gümrük İdaresi sorumludur.
Döviz Beyanı Zorunlu Nakit Para Değeri Nedir?
AB ülkeleri ve Türkiye güzergahındaki ülkelerde 9.999 Avro üzeri ya da buna eşdeğer dövizi beyan etmeden taşımak yasaktır. Bu değerdeki çek ve senet gibi ödeme araçları da nakit para olarak sayılır.
Diğer taraftan, birlikte yolculuk edip ülkeye giriş yapanlar açısından her bir kişi 10.000 Avroya kadar nakit para bulundurabilir. Ancak, bu durum bazı sınırlamalara tabidir:
- 10.000 avroyu geçmeyecek kadar paranın her bir kişinin kendi üzerinde ya da kendi kişisel eşyası arasında bulunması gerekir. Aksi halde para kimin üzerinde bulunursa o kişiye ait kabul edilmektedir.
- Türkiye güzergahı üzerindeki ülkelerin bazılarında, yanında nakit para bulunduran kişinin ülke kanunlarına göre yetişkin sayılması şartı aranmaktadır. Çoğu ülke bakımından yetişkin olmak için 18 yaşını tamamlamış olmak gerekmektedir.
Döviz Beyanı Nasıl Yapılır?
10.000 Avro ve üzeri nakit parayı yanında taşıyan kişiler, Türkiye’ye geçtiklerinde gümrük kapılarında yazılı olarak beyanda bulunmak için gümrük memurlarından “Nakit Para Beyan Formu” talep ederler. Kişilerin bu formu doğru şekilde doldurmaları gerekir. Yazılı olarak beyan edilmeyip gümrük memurlarının kişi ve eşyalara yönelik detaylı aramasında tespit edilen parayı, yetkililer beyan edilmemiş para olarak değerlendirir.
Döviz Beyanı Yükümlülüğü İhlali Nasıl Gerçekleşir ?
Döviz beyanı yükümlülüğü, ülkeler arası nakit giriş ve çıkışlarının denetlenmesi amacıyla uygulanan bir düzenlemedir. Ancak bazı durumlarda, kişiler farkında olarak veya olmayarak bu yükümlülüğü ihlal edebilirler. İşte döviz beyanı yükümlülüğünün gerçekleşme biçimleri şu şekildedir ;
1. Beyan Etmeden Döviz Getirme veya Götürme
2. Yanıltıcı veya Eksik Beyanda Bulunma
3. Dövizi Bölerek Farklı Kişiler Üzerinden Taşımak
4. Banka Dışı Yollarla Para Taşıma
Döviz Beyanı Yükümlülüğünün İhlalinde Yetkililer Hangi İşlemleri Yapar?
Gümrük memurları, kontrolden sonra yükümlülüğün ihlalini tespit ederse, sırasıyla şu işlemleri yapabilir: (Gümrük ve Muhafaza Genel Müdürlüğü’nün 2016/1 Sayılı Nakitlerin Kontrolü Genelgesi)
- Gerekli kolaylığı sağlamamanız durumunda üst araması yapılabilir.
- Gümrük İdaresinin talep ettiği beyanı vermemeniz veya yanlış beyanda bulunmanız halinde, “Nakit Açıklama Tutanağı” düzenlenir.
- Tutanağa en az iki gümrük memuru ve yolcu imza atar.
- Tutanakların bir örneği Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı’na gönderilir.
- Açıklanmayan paranın %10’u kadar idari para cezası uygulanır.
- Tüm nakit paranız muhafaza altına alınır.
- Cumhuriyet savcılığına ile Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına bildirim yapılır. Savcılığın talimatına göre hareket edilir.
Döviz Beyanı Yükümlülüğü İhlalinin Sonuçları Nelerdir?
Yurtdışından gelen dövizin beyan edilmemesi ihlali durumunda, taşıdığınız değerin gümrük İdaresi tarafından muhafaza altına alınmasına ve idari para cezası kesilmesine sebep olabilir. Beyan edilmeyen dövizler için, gümrük İdaresince dövizin %10’u kadar idari para cezası kesilir. (5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun m. 16/2) Ayrıca, durum şüpheli sayılarak Başkanlığa bildirilir. Böylece, ilgili diğer mercilere de intikal ettirilir. Bin beş yüz Yeni Türk Lirasına kadar olan farklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz. Diğer taraftan, yalan gümrük beyanında bulunmak suç değerlendirilebilir ve cezai yaptırıma dönüşebilir. (Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun m. 14)
Gümrükte Beyan Edilmeyen Paraya Ne Olur?
Yurtdışından Gelen Dövizin Beyan Edilmemesi, açıklama yapılmaması veya yanlış ya da yanıltıcı açıklama yapıldığının anlaşılması halinde açıklanmayan miktarın %10’u tutarında idari para cezası uygulanarak yolcu beraberi tüm nakit muhafaza altına alınır.
Döviz Beyanının Gerekmediği Haller Nelerdir?
Bu durumun istisnası, 10.000 Avronun altındaki nakit döviz ve döviz beyanın gerekmediğine ilişkin bir bilgi ve belge olmamasıdır.
Yurtdışından gelen dövizin beyan edilmemesi alakalı verilecek idari para cezalarına karşı ve yürütülecek ceza soruşturma ve kovuşturmaları ile alakalı detaylı bilgi için Reform Hukuk Büromuzla iletişime geçiniz.
