6143 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 19/1-g maddesinde hükme bağlanmış bir disiplin suçu olup bu anlamda yapılacak olan değerlendirmeler bu Kanun uyarınca yapılmalıdır. Hukukun genel mantığı bağlamında suç ve cezalara ilişkin güvenceler ve diğer kurallar disiplin suçları ve cezalarıyla ilgili olarak da uygulanacağından nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu bakımından yürütülecek disiplin soruşturması ve kovuşturması açısından da suç ve cezalara ilişkin güvenceler ve diğer kurallar uygulanacaktır.
Buna ek olarak 6413 sayılı Kanun bakımından askeri personele verilecek disiplin cezalarının idare hukuku bağlamında iptali de önem arz etmektedir. Peki, nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu nedir, suçun şartları nelerdir, cezası nedir, suçu kimler işleyebilir, disiplin soruşturması ve kovuşturması kimler tarafından yürütülür?
Nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu avukatlarımızdan destek almak için bizimle hemen iletişime geçin.
Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etme Suçu Nedir?
6143 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 19/1-g maddesinde düzenlenmiştir. Anılan maddeye göre nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu;
“maddi bir zarar doğmasına sebebiyet vermeyecek şekilde, ilgili mevzuat kapsamındaki nöbet görevlerini yaparken, nöbet yerini terk etmek veya belirlenmiş ve tebliğ edilmiş olan nöbet talimatındaki kurallara aykırı hareket etmek”
olarak hükme bağlanmıştır. Buna göre nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu bakımından diğer disiplin suçlarından ayrılan en önemli kısım maddi bir zarar doğmasına sebebiyet verilmemesidir. Zira maddi bir zarar doğmasına sebebiyet verilmesi durumunda başka disiplin suçları ve başka disiplin cezaları gündeme gelecektir.
Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etme Suçunun Şartları
Nöbet talimatına aykırı davranma suçunun vücut bulabilmesi için yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı üzere bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Buna göre nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun şartları aşağıdaki şekilde belirtilebilir:
- Maddi bir zarar doğmamış olmalıdır: Nöbet talimatına aykırı davranma suçu bakımından maddi bir zararın doğmamış olması gerekir. Zira maddi bir zarar doğmuşsa artık burada nöbet talimatına aykırı hareket etme suçundan bahsedilemeyecektir.
- Nöbet görevinin yerine getirildiği sırada yapılmış olmalıdır: Suçun gerçekleşebilmesi için, gerçekleştirilen aykırı hareketlerin nöbet görevlerinin yapıldığı sırada icra edilmiş olması gerekmektedir. Askeri personelin nöbet görevinin öncesinde yahut da sonrasında belli kurallara aykırı davranması nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunu meydana getirmeyecektir.
- Nöbet yeri terk edilmiş olmalı ya da belirlenmiş ve tebliğ edilmiş nöbet talimatındaki kurallara aykırı hareket edilmiş olmalıdır: Nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu bakımından burada 19/1-g maddesinde iki seçimlik hareket öngörülmüştür. Buna göre nöbet talimatına aykırılık suçunun vücut bulabilmesi açısından ya nöbet yeri askeri personel tarafından terk edilmiş olmalı ya da nöbet talimatına aykırı davranışlar gerçekleştirilmiş olmalıdır. Bu iki davranıştan birinin gerçekleşmesi nöbet talimatına uymama suçunun vücut bulması açısından yeterlidir.
Burada ayrıntıya giren tek husus nöbet talimatı kurallarının askeri personele tebliğ edilmiş olup olmamasıdır. Zira maddeden de anlaşılacağı üzere nöbet talimatındaki kuralların sadece belirlenmesi yeterli olmayıp bu kuralların aynı zamanda askeri personele tebliğ edilmiş olması da gerekmektedir.
Bu nedenle kanaatimiz gereğince askeri personele tebliğ edilmiş olmayan bir nöbet talimatı kuralından dolayı nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu işlenemez. Buna müteakip ilgili askeri personele de nöbet talimatına aykırılık suçundan dolayı disiplin cezası kesilemez.
Nöbet Talimatına Aykırı Davranma Suçunu Kimler İşleyebilir?
6143 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 11.maddesinin ilk fıkrasının ilk cümlesine göre verilecek disiplin cezaları aşağıda sayılan personeller için öngörülmüştür:
- Subaylar
- Astsubaylar
- Uzman Erbaşlar
- Sözleşmeli Erbaşlar
- Erler
Buna göre yukarıda sayılan 5 grup askeri personel hakkında hizmet yerini terk etmeme cezası uygulanabilecektir. Buradan çıkacak sonuca göre şu söylenebilir ki nöbet talimatına aykırı hareket etme disiplin suçu yalnızca yukarıda sayılan 5 grup askeri personel tarafından işlenebilecektir.
Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etme Suçunun Cezası
Nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun cezası 6143 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 19/1-g maddesi uyarınca belirlenmiştir. Buna göre nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun cezası hizmet yerini terk etmeme olarak belirlenmiştir. Hizmet yerini terk etmeme cezasının nasıl çektirileceği ise aynı kanunun 12.maddesinin 5.fıkrasında belirtilmiştir. Buna göre nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun cezası olan hizmet yerini terk etmeme cezası aşağıdaki esas ve usullere göre çektirilir:
- Hizmet yerini terk etmeme cezası, personelin mesaisinden sonra görev yerinden ayrılmadan görevini icra ettiği herhangi bir yerde hizmetini sürdürmeye devam etmesidir.
- Bu disiplin cezası, disiplin amirleri tarafından verilmektedir.
- Bu disiplin cezası disiplin kurulları tarafından 4 gün ile 10 gün arasında bir süre oranında verilmektedir.
- Hakkında hizmet yerini terk etmeme cezası verilen personel için yatabileceği uygun bir yer kendisine tahsis edilir.
- Tatil günleri denk geldiğinde ilgili personelin hizmet yerini terk etmeme cezasının çektirilmesine ara verilir. Diğer bir ifade ile tatil günlerinde nöbet talimatına uymama suçunun disiplin cezası olan hizmet yerini terk etmeme cezası personele çektirilmez.
- Hizmet yerini terk etmeme cezasının çektirildiği süreçte hizmet halleri ayrıksı kalmak üzere günde toplam 1 saati geçmemek üzere ziyaretçi kabul edilmesine izin verilebilir.
Nöbet Talimatına Aykırılık Suçunda Cezayı Kim Verir?
Nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun cezası, 6143 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu m.12/5 uyarınca hizmet yerini terk etmeme cezasıdır. Aynı maddede bu cezayı kimlerin verebileceği de hükme bağlanmıştır. Buna göre nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun cezası olan hizmet yerini terk etmeme cezasını disiplin amirleri ya da disiplin kurulları verecektir. İkisinin arasındaki fark ise şudur ki; disiplin amirlerinin bu cezayı vermesi durumunda 3,5 puan düşme yaşanacakken disiplin kurullarının bu cezayı vermesi durumunda 4,5 puanlık bir düşme yaşanır.
Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etme Suçunda Zamanaşımı
Nöbet talimatına aykırı davranma suçu bakımından da her disiplin suçu ve cezası bakımından öngörüldüğü gibi bir zamanaşımı süresi öngörülmüştür. 6143 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 39.maddesine göre bu zamanaşımı süreleri düzenlenmiştir. Buna göre nöbet talimatına aykırılık suçunun öğrenilmesinden itibaren 1 ay ve her durumda ve halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde disiplin soruşturmasına başlanmazsa artık nöbet talimatına aykırı hareket etme disiplinsizliğinden dolayı hizmet yerini terk etmeme disiplin cezası verilemeyecektir.
Askeri Ceza Avukatı yazımızı incelemek için tıklayınız.
Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etme Suçu İptal Davası
Hizmet yerini terk etmeme disiplin cezası verilen bir askeri personel dava açma hakkına sahiptir. Zira askeri personele disiplin cezası verilmesi bir idari işlemdir ve bu anlamda dava açılmak suretiyle idare mahkemesinde bu disiplin cezasının iptali sağlanabilir. Nöbet talimatına aykırı davranma suçu kapsamında açılacak olan iptal davası, disiplin cezasının kesinleşmesinden itibaren genel iptal davası dava açma süresi olan 60 gün içinde açılmalıdır.
60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılmaması durumunda artık bu disiplin cezası bakımından iptal davası açma yoluna gidilemeyecektir. Nöbet talimatına aykırı hareket etme suçu bakımından verilen hizmet yerini terk etmeme cezasının iptali amacıyla açılan iptal davası görev bakımından idare mahkemesinde açılmalıdır. Yetki bakımından ise belirleme, ilgili askeri personelin görevli bulunduğu yer mahkemesi tespit edilerek yapılmalıdır.
O halde nöbet talimatına aykırı hareket etme suçunun cezası olan hizmet yerini terk etmeme cezasının iptali için açılacak iptal davası cezanın kesinleşmesinden itibaren 60 gün içerisinde ilgili askeri personelin görev yaptığı yerdeki idare mahkemesinde açılmalıdır.
Askeri hukuk konularında uzman avukatlarımızdan danışmanlık almak için Reform Ankara Hukuk Bürosu ile hemen iletişime geçin.
