Eczacıların Disiplin Soruşturması Süreci

Eczacıların disiplin soruşturmasına yönelik düzenleme nihayet 10.12.2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Daha önce Haysiyet Divanının görev ve yetkilerini düzenleyen Türk Eczacıları Birliği Kanununun 30.maddesi, Anayasa Mahkemesi tarafından 21.10.2021 tarihinde iptal edilmişti ve eczacıların disiplin soruşturmasına ilişkin boşluk meydana gelmişti. Daha sonra oluşan bu boşluk, TBMM’de 2022 tarihli değişiklik ile kapanmış oldu. Yasadaki söz konusu değişikliğin giderilmesiyle birlikte Türk Eczacıları Birliği tarafından disiplin sürecine yönelik yönetmelik taslağı hazırlandı ve Sağlık Bakanlığının onayına sunuldu. Taslağın bakanlık tarafından onaylanmasıyla birlikte nihayet 10.12.2024 tarihli Resmi Gazetede “Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği” yayınlanmış ve yürürlüğe girmiş oldu.

Bu makalemizde de sizlere; eczacılar nezdinde gerçekleştirilebilecek disiplin soruşturmasının ne olduğunu ve kimleri kapsadığını, disiplin soruşturmasının hangi mercii tarafından ve hangi şekilde yürütüldüğünü, disiplin soruşturmasını yürüten mercilerin organik yapısının ne şekilde olduğunu ve en sonunda da genel anlamda eczacıların disiplin soruşturması sürecini açıklayacağız.

Eczacı Disiplin Soruşturması Nedir?

Eczacı disiplin soruşturması, eczacı odalarına kayıtlı üyeler ile eczacı odalarına kayıtlı olması gerektiği halde kayıtlı olmayan üyelerin, Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği kapsamında öngörülen eylemler dolayısıyla geçirmiş oldukları bir disiplin soruşturmasıdır. Görüldüğü üzere Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği kapsamında yalnızca birliğe kayıtlı olan eczacılar değil, aynı zamanda birliğe kayıtlı olması gerektiği halde kayıt yapmayan eczacının da yer aldığını görmekteyiz.

Eczacı Disiplin Soruşturması Kimlere Yapılır?

1. Eczacı odalarına kayıtlı üyeler
2. Eczacı odalarına kayıtlı olması gerektiği halde kayıtlı olmayan üyeler

Eczacıların Disiplin Soruşturmasını Kim Yapar?

Eczacıların disiplin soruşturması, eczacının bağlı olduğu eczacı odası tarafından başlatılıp yürütülmektedir. Buna paralel olmak üzere her ne kadar yönetmelikte bu hususta bilgi yer almasa da odaya kayıtlı olması gerektiği halde kayıtlı olmayan eczacının soruşturması da yer itibariyle bağlı olması gerektiği oda tarafından başlatılıp yürütülecektir. Soruşturmanın başlaması; oda tarafından resen gerçekleştirilebileceği gibi yetkili kurum veya kuruluş nezdinde gerçekleşen denetleme ya da şikayet üzerine de gerçekleştirilebilecektir.

Eczacı hakkında yönetmelik gereğince soruşturma başlatılması halinde eczacıya yazılı savunma için oda yönetim kurulunca 15 günden az olmamak üzere bir süre tayin edilir. Bunun birlikte eczacı dilerse sözlü savunma da verebilir. Bu halde yönetim kurulu tarafından toplantı tarihi eczacıya bildirilir. Ancak eczacının süresi içinde yazılı veya sözlü savunmadan birini dahi vermemiş olması halinde soruşturma, elde bulunan bilgi ve belgeler ışığında yürütülecektir.

Eczacı odası yönetim kurulu tarafından mevcut deliller ve eczacının yapmış olduğu savunma birlikte değerlendirildiğinde eczacının mesleki suç işlediği sabit olur ya da bu yönde şüphe olursa dosya, gerekçesi de belirtilmek suretiyle Haysiyet Divanına gönderilir.

1- Haysiyet Divanı

5 asıl ve 5 yedek üyeden oluşan Haysiyet Divanı, eczacı odası yönetim kurulunca kendisine gönderilen dosya üzerinde ilk kez inceleme yapacak olan divandır. Haysiyet divanı, yurt içinde çalışmış olmak kaydıyla en az 5 yıl çalışması olan eczacılar arasından seçilen kişilerden oluşur. Bununla birlikte ilgili bölge kapsamında 5 yıl çalışması olan eczacının bulunmaması halinde asgari kıdem süresi 3 yıldır. Yönetim yapısı itibariyle Haysiyet Divanı; 1 başkan, 1 başkanvekili ve 1 sözcüden meydana gelmektedir. Bu kişiler, divanın kendi üyeleri arasından ilk toplantıda seçilir. Haysiyet Divanı nezdinde oluşturulan tutanaklar gizli olup divan başkanı tarafından muhafaza edilir.

Haysiyet Divanı üyelerinin, hakkında disiplin soruşturması yürütülecek eczacı ile aralarında bulunan yakın ilişki dolayısıyla tarafsızlıklarında şüphe oluşabilir. Böyle bir durumda ilgili Haysiyet Divanı üyesinin reddi talep edilebilir. Üyenin reddi talebinde bulunan kişinin ret talebine ilişkin delillerini sunması zorunludur. Ret talebinin olumsuz sonuçlanması halinde ret talebinde bulunan eczacı hakkında yıllık aidat tutarının 4 katı ile 10 katı arasında para cezası uygulanır. Bununla birlikte ret talebinin reddine ilişkin karara da itiraz edilebilmektedir. Söz konusu itiraz ise Yüksek Haysiyet Divanına yapılmaktadır.

Üyelerin reddini gerektiren durumlar tahdidi biçimde sayılmamış olup birçok husus ret talebine sebep olabilir. Bununla birlikte öyle haller vardır ki ilgili üyenin divan toplantısına katılması yasaklanmıştır. Haysiyet Divanı toplantılarına katılımın yasaklanma nedenleri ise tahdidi olarak sayılmıştır:

• İncelenen mesele ile alakası bulunan
• Hakkında inceleme yapılan kişi ile aralarında altsoy veya üstsoy bağı bulunan
• Üçüncü derece dahil olmak üzere bu dereceye kadar yansoy kan/kayın hısımları
• Evlilik birliği sona ermiş olsa dahi eşlerin üstsoyu ve altsoyu
• Evlâtlık ile evlat edinenler

Haysiyet Divanı, yönetim kurulu tarafından kendisine gönderilen dosya üzerinde gerekli incelemeleri yapar. Daha sonra konuyla ilgili ve isnat olunan eylemi de belirtmek sureti ile eczacıya en az 15 gün süre vererek savunmasını ve varsa delillerini bildirmesini ister. Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere eczacının yapacağı savunma yazılı olabileceği gibi tutanağa geçirilmek suretiyle sözlü de olabilir.

2- Yüksek Haysiyet Divanı

Haysiyet Divanı tarafından verilen kararlara, kararın ilgili eczacıya tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yazılı olarak itiraz edilebilir. İtiraz dilekçesi, Yüksek Haysiyet Divanına gönderilmek üzere oda yönetim kuruluna verilir. Haysiyet Divanı tarafından verilen kararlara öngörülen 15 günlük süre içerisinde itiraz olunmaması halinde karar kesinleşir. Yüksek Haysiyet Divanına yapılacak olan itiraz, savunmada olduğu gibi yazılı veya sözlü biçimde gerçekleştirilebilir. Yüksek Haysiyet Divanı, itiraz olunan karar üzerinde aşağıda saymış olduğumuz kararları verebilir:

• Haysiyet Divanı tarafından verilen kararı uygun görmeyip bu husustaki görüşü ile birlikte dosyayı Haysiyet Divanına geri gönderme

• Haysiyet Divanı tarafından verilen kararı aynen kabul edip onaylama

• Haysiyet Divanı tarafından verilen kararı düzelterek kabul edip onaylama

Son saydığımız kararında Yüksek Haysiyet Divanı, Haysiyet Divanı tarafından verilen karar nezdindeki cezayı azaltarak onaylayabileceği gibi arttırarak da onaylayabilecektir.

 Eczacıların Disiplin Soruşturma Süreci

Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği kapsamında tüm bu hususları açıkladıktan sonra disiplin soruşturmasına ilişkin özet ve genel bir değerlendirme yapmakta fayda var.

Soruşturma Süreci

• Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği kapsamında disiplin suçuna konu bir eylem veya davranış, odaya kayıtlı veya kayıtlı olması gerektiği halde kayıtlı olmayan eczacı tarafından işlenmiş olmalıdır.

• İlgili eczacının bağlı bulunduğu Eczacı Odası tarafından öğrenilen bu durum üzerine soruşturma başlatılır ve soruşturmaya ilişkin tüm sorumluluk Oda yönetim kuruluna aittir.

• Eczacı Odası tarafından eczacıya 15 günden az olmamak üzere yazılı/sözlü savunma yapabilmesi için süre verilir. Eczacının süresi içinde savunma vermemesi halinde oda, eldeki bilgi ve belgeler ışığında hareket eder.

• Eczacı verilen süre içerisinde savunmasını yapar ise Oda, savunma ve mevcut deliller ışığında değerlendirme yapar. Değerlendirme neticesinde mesleki suç veya suç şüphesinin bulunması halinde dosya, Haysiyet Divanına gönderilir.

• Dosya kendisine tevdii edilen Haysiyet Divanı, dosyayı inceledikten sonra eczacıdan konuyla ilgili ve isnat olunan eylem belirtilmek koşuluyla tebliğden itibaren en az 15 gün süre vererek savunması ve varsa delillerini bildirmesini ister. Savunma yazılı ve/veya sözlü olarak yapılabilir.
• Haysiyet Divanı; elde bulunan savunma, bilgi ve belgeler ışığında kararını verir.
• Haysiyet Divanının disiplin cezası vermesi halinde cezaya ilişkin kararın ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Yüksek Haysiyet Divanına itiraz mümkündür.

• İtiraz üzerine Yüksek Haysiyet Divanı tarafından verilen karar artık kesindir. İdari anlamda başvurulacak başkaca bir yol yoktur. Bununla birlikte Yüksek Haysiyet Divanı tarafından verilen kararın ilgiliye tebliğ tarihinden itibaren ilgilinin 60 gün içerisinde İdare Mahkemesinde İptal Davası açması mümkündür. Eczacıların disiplin soruşturması süreci ile alakalı daha detaylı bilgi için  Reform Hukuk Büromuzla iletişime geçebilirsiniz.