Uzman erbaşların sağlık şartları, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesinde uzman erbaş olmak isteyen adayların uyması gereken sağlık kriterlerini ifade eder. Bu makalemizde uzman çavuş sağlık şartları, uzman erbaş sağlıktan elenme sebepleri ve sağlık şartları nedeniyle elenme durumunda yapılacak itirazlar ve iptal davası hakkında detaylı bilgilendirme yapılacaktır.
Uzman Erbaş Alım Şartları
Uzman Erbaş Yönetmeliği 6. Madde Kapsamında ;
Uzman erbaş olarak alınacaklarda aşağıdaki şartlar aranır:
a) Türk vatandaşı olmak.
b) Eğitim şartı olarak;
1) Uzman onbaşı için en az ilköğretim okulu veya dengi okul mezunu olmak.
2) Uzman çavuş için en az lise veya dengi okul mezunu olup çavuş olarak askerliğini yapmış veya yapmakta olmak ya da en az ilköğretim okulu mezunu olup, muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlamış veya yapmakta olmak.
c) Tespit edilen görev yerinde ihtisas sahibi olmak.
ç) Sağlık durumunun uzman erbaşlığa elverişli olduğunu 31/10/2016 tarihli ve 2016/9431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine uygun olarak belirlenmiş tam teşekküllü bir hastaneden alacağı raporla kanıtlamış olmak.
d) Askerlik hizmetini yapmakta iken müracaat edenler için uygun nitelik belgesi almış olmak.
e) Muvazzaflık hizmeti sırasında veya terhisinden itibaren beş yıl içinde ve müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibarıyla yirmi yedi yaşını bitirmemiş olmak şartıyla; Millî Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından alım için görevlendirilen birimlere müracaat etmek.
f) İstekli olmak.
g) İcra edilecek temel askerlik eğitimini başarıyla tamamlayanlar veya ilk atamaları doğrudan doğruya kıt’a veya birliklere yapılan uzman erbaşlar için 7/4/2021 tarihli ve 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu kapsamında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmış olmak.
ğ) Askeri okullar ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı eğitim komutanlıklarından herhangi bir sebeple çıkmamış veya çıkarılmamış olmak, diğer okullardan disiplinsizlik nedeniyle çıkarılmamış olmak veya ortaöğretim kurumlarında örgün öğretim dışına çıkarma cezası almamış olmak.
h) Muvazzaf/sözleşmeli subay veya astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş veya bunların adayı olarak Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli iken buralardan ayrılmamış veya çıkarılmamış olmak yahut görev yapmıyor olmak.
ı) Sözleşmeli erbaş/er yahut bunların adayı iken sözleşmesi kendi kusuru nedeniyle idarece feshedilmemiş olmak.
i) Devlet memurluğundan veya kamu görevinden herhangi bir nedenle çıkarılmamış olmak.
j) Taksirli suçlar hariç olmak üzere diğer suçlardan mahkemeler tarafından otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm edilmemiş olmak.
k) Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm edilmemiş olmak.
l) Verilen ceza, ertelense, seçenek yaptırımlara çevrilse, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilse veya affa uğrasa dahi; Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasniî, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat, isyan suçlarından dolayı mahkûm olmamak.
m) Firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat ve isyan suçlarından, 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Askeri Ceza Kanununun 148 inci maddesinde belirtilen suçlardan hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olsa dahi hapis cezasına ve/veya adli para cezasına hükmedilmemiş olmak.
n) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının manevî şahsiyetine gölge düşürmemiş ve askerliğin şeref ve haysiyeti ile bağdaşmayacak fiil ve hareketlerde bulunmamış olmak.
o) Toplumca tasvip edilmeyen ve uygun görülmeyen kazanç yollarında çalışmamış ve halen çalışmıyor olmak.
ö) Terör örgütlerine veya Devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, iltisakı ya da bunlarla irtibatı olmamak.
p) Silah taşımaya veya silahlı görev yapmaya hukuki bir engeli bulunmamak.
r) Alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı nedeniyle tedavi görme
Uzman Erbaşların Sağlık Şartları Yönetmeliği
Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 6/1-ç ;
Uzman erbaş olmak isteyen adayların sağlık şartlarını karşılaması en temel koşullardan biridir. İlgili yönetmelikte açıkça belirtildiği üzere, adayların Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne uygun sağlık durumuna sahip olması gerekir. Bu durum, tam teşekküllü bir hastaneden alınacak resmi sağlık raporu ile belgelenmelidir. Rapor, adayın fiziksel ve ruhsal açıdan göreve uygun olduğunu kanıtlayan en önemli belgedir ve başvurunun kabul edilmesinde belirleyici bir rol oynar.
Uzman erbaş adaylarının hangi kuvvet komutanlığına başvurduğu bu noktada herhangi bir fark yaratmaz. Jandarma Genel Komutanlığı, Kara Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ya da Hava Kuvvetleri’ne başvuran adayların hepsi aynı sağlık şartlarına tabidir. Bu şartlar, tüm kuvvetleri kapsayan ortak bir yönetmelik çerçevesinde düzenlenmiştir. Böylece adayların sağlık durumlarının standart bir kriter üzerinden değerlendirilmesi sağlanır.
Uzman erbaş adaylarının sağlık şartlarını belirleyen en önemli düzenleme, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’dir. Bu yönetmelik, tüm adayların görevlerini yerine getirebilecek fiziki ve ruhsal yeterliliğe sahip olup olmadığını ölçmek amacıyla hazırlanmıştır. Yönetmelik, sadece uzman erbaş adaylarını değil, aynı zamanda sözleşmeli erbaş ve erleri de kapsayarak geniş bir uygulama alanı oluşturur.
Yönetmeliğin üçüncü bölümü, uzman erbaş ve sözleşmeli er adaylarının sağlık yeteneklerine ayrılmıştır. Bu bölümde hangi hastalıkların göreve engel teşkil edeceği, hangi durumların kabul edilebilir sayılacağı ve adayların hangi kriterlere göre değerlendirileceği ayrıntılı olarak açıklanır. Böylece başvuru sürecinde herhangi bir belirsizlik yaşanmaması hedeflenir.
Uzman Erbaş ve Sözleşmeli Er Adaylarının Sağlık Muayeneleri
Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er adaylarının sağlık muayeneleri yalnızca Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarında yapılmaktadır. Bu raporlar, adayların görevlerini yerine getirmeye uygun olup olmadıklarını belirlemede resmi ve bağlayıcı nitelik taşır.
Uzman erbaş ve sözleşmeli er adaylarında uzun vadede kronikleşebilecek ya da ilerleyebilecek bir hastalığın bulunmaması gerekir. Ayrıca adaylarda diskromatopsi (renk körlüğü) olmamalı, her iki gözde de görme gücü tashihli veya tashihsiz tam olmalıdır. Bunun yanında, adayların ruh sağlığı açısından da tamamen sağlam olması zorunludur.
Hastalıkların Değerlendirilmesi ve Kabul Kriterleri
Sağlık raporlarında adayın sağlam olduğu tespit edilirse, bu doğrudan uzman erbaşlığa kabul için olumlu bir işarettir. Bunun dışında belirli görme kusurları da sınırlı ölçüde kabul edilebilmektedir. Örneğin, her iki gözde görmenin düzeltilmiş şekilde tam olması şartıyla 3 diyoptriye kadar miyopi ve hipermetropi ile 1 diyoptriyi geçmeyen astigmatizma kabul edilmektedir. Bu adaylar için “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olur, Komando Olur, Paraşütle Atlar” kararı verilebilmektedir. Ancak yönetmelikteki çizelgede olumsuz işaretlenmiş hastalıklar veya (B) ve (D) dilimlerinde yer alan sağlık sorunları bulunan adayların başvuruları reddedilmektedir.
Uzman Erbaş Sağlık Raporu Elenme Nedenleri
Uzman erbaş adaylarının sağlık raporunda elenme nedenleri yönetmelikle açıkça belirlenmiştir. Psikiyatrik rahatsızlıklar (nevrotik bozukluklar, uyum bozukluğu, madde kullanım bozukluğu, şizofreni, ağır depresyon), ortopedik sorunlar (düztabanlık, sakralizasyon, omurga eğrilikleri), göz hastalıkları (renk körlüğü, 3 diyoptriyi aşan miyopi veya hipermetropi, ileri astigmatizma), boy-kilo uyumsuzluğu, dövme ve cilt izleri (yüz, baş, boyun, kollar ve bacaklarda görünen dövmeler ile görünmeyen bölgelerde 20 cm²’den büyük dövmeler), kronik hastalıklar (astım, böbrek yetmezliği, kalp-damar hastalıkları, kanser) ve bulaşıcı hastalıklar (Hepatit B-C, HIV) uzman erbaş olmaya engel kabul edilmektedir.
Uzman Erbaş Boy ve Kilo Şartları
Uzman erbaş ve sözleşmeli er adaylarının değerlendirilmesinde boy ve kilo kriterleri de önem taşır. Yönetmeliğin ek-A bölümünde bu ölçütlere ilişkin tablo bulunmaktadır. Komutanlıklar, ek-A tablosundaki alt ve üst sınırlar çerçevesinde adaylarda arayacakları boy ve kilo aralıklarını belirleyebilir. Sözleşmeli er adayları için kilo üst sınırında ise 10 kilogramlık bir esneklik tanınmaktadır. Bu bilgiler, başvuru sürecinde yayımlanan broşürlerde açıkça belirtilmektedir.
Yapılması Zorunlu Laboratuvar ve Radyolojik Tetkikler
Adayların sağlık durumlarının detaylı şekilde incelenmesi için çeşitli laboratuvar ve görüntüleme testleri yapılmaktadır. Bu testler arasında akciğer grafisi, üriner sistem grafisi, kan ve idrar tahlilleri, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, tiroid hormonları, kolesterol ve trigliserit değerleri yer almaktadır. Ayrıca ultrasonografi, EKG ve ekokardiografi gibi kardiyolojik incelemeler de yapılmaktadır. Gerek görülmesi halinde ek testler talep edilebilmektedir.
Komando, Paraşüt ve Özel Harekât İçin Sağlık Şartları
Komando, paraşüt, özel harekât ve arama kurtarma gibi özel ihtisas görevlerine seçilecek veya bu görevlerde yer almaya devam edecek uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlerin sağlık yönünden “tam sağlam” olmaları gerekir. Bununla birlikte sağlık durumu Hastalıklar Listesi’nin (A) diliminde bulunanlar da bu görevlere uygun kabul edilir. Ancak bazı istisnalar vardır.
Aşağıdaki rahatsızlıkları olan adaylar, özel ihtisas gerektiren görevlerde değerlendirilemez:
- Göz rahatsızlıkları: 3 diyoptriyi aşan miyopi ve hipermetropi ile 1 diyoptriden fazla astigmatizma ve diskromatopsi (renk körlüğü).
- Astım hastalığı
- Psikiyatrik hastalıkları
- İlgili kuvvet komutanlığı sınıflandırma çizelgesinde olumsuz (-) veya (x) işaretiyle belirtilen branş karşılıklarına sahip adaylar.
Bu adaylar, komando, paraşüt, özel harekât, arama kurtarma veya kurtarma yüzücülüğü görevlerinde yer alamaz.
Özel Kuvvetler Komutanlığı İçin Sağlık Yeterliliği
Özel Kuvvetler Komutanlığı tim kadrolarına seçilecek uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlerin “tam sağlam” olmaları şarttır. Ayrıca bu personelde kesinlikle diskromatopsi bulunmamalıdır. Görevde bulunan ve bu görevlere devam edenler ise yönetmeliğin ilgili birinci fıkrasına göre yeniden değerlendirilir.
Denizaltı Görevlerinde Aranan Sağlık Şartları
Denizaltı özel ihtisasına seçilecek uzman erbaşlar, yönetmeliğin 54. maddesinde belirtilen sağlık kriterlerini taşımalıdır. Hali hazırda denizaltı özel ihtisasında görev yapan uzman erbaşlar için ise 55. madde hükümleri geçerlidir.
Dalgıç ve Kurbağa Adam Özel İhtisasları
Dalgıç veya kurbağa adam özel ihtisasına seçilecek uzman erbaşların sağlık yeterliliği yönetmeliğin 57. maddesinde düzenlenmiştir. Bu alanda hali hazırda görev yapan personelin sağlık şartları ise 58. maddeye göre belirlenmektedir. Böylece hem yeni adayların hem de görevdeki personelin sağlık standartları net bir biçimde tanımlanmıştır.
Kurtarma Yüzücülerinde Periyodik Muayene
Kurtarma yüzücüsü olarak görev yapan uzman erbaşlar, sağlık yeterliliklerini sürdürebilmeleri için her üç yılda bir periyodik muayeneden geçirilirler. Bu düzenli kontroller, görev esnasında oluşabilecek risklere karşı personelin tam sağlıklı olduğundan emin olunmasını sağlar.
Uzman Erbaşlarda Sözleşme Yenileme Muayeneleri
Uzman erbaşların sözleşme yenileme sürecinde sağlık muayeneleri belirli kurallar çerçevesinde yapılmaktadır. Bu muayeneler sırasında adayın veya görevdeki personelin sağlık durumu Hastalıklar Listesi üzerinden değerlendirilir. Eğer uzman erbaşın Hastalıklar Listesi’nin (A) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olduğu tespit edilirse, bu durum görevine devam etmesine engel sayılmaz. Personel, mevcut sınıfı veya branşında görevini sürdürebilir.
Sözleşmeli Erbaş ve Erlerde Muayene Zorunluluğu
Sözleşmeli erbaş ve erler için sözleşme yenileme muayenesi zorunlu değildir. Yalnızca amirin gerekli gördüğü durumlarda ya da personelin kendi rahatsızlığını beyan etmesi halinde muayene yapılır. Bu düzenleme, sözleşmeli personelin gereksiz sağlık prosedürleri ile meşgul edilmemesini sağlar.
Hastalıklar Listesi ve Göreve Devam Koşulları
Sözleşme yenileme muayenesi yapılan ve Hastalıklar Listesi’nin (A) diliminde yer alan rahatsızlıklara sahip olduğu belirlenen personel, görevine sınıfı veya branşı dahilinde devam eder. Bu yaklaşım, uzman erbaşların ve sözleşmeli erlerin sağlık sorunları nedeniyle görevlerinden haksız yere ayrılmalarını engellemek amacı taşır.
Göreve Devam Edemeyecek Sağlık Durumları
Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlerden Hastalıklar Listesi’nin (B) ve (D) dilimlerinde yer alan rahatsızlıklara sahip olanlar için olumsuz karar verilir. Bu durumda personel hakkında “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” raporu düzenlenir.
Uzman Çavuş Sağlık Şartları Uzun Süreli Tedavi Gerektiren Hastalıklar
Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği, ruh sağlığı ve sinir sistemi hastalıkları gibi uzun tedavi süreci gerektiren rahatsızlıklarda personele ek haklar tanınmaktadır. Sağlık kurulu raporuyla gerekli görüldüğü takdirde bu kişiler toplamda üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimi hakkından yararlanabilir. Bu süre zarfında personelin görevle ilişiği kesilmez. Ancak, hastalığı devam eden veya görevini yerine getiremeyeceği anlaşılan personel için Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri uygulanır.
Barış ya da savaş döneminde, görev sırasında veya görev dışındaki faaliyetlerden dolayı saldırıya uğrayan, kazaya maruz kalan ya da hastalanan uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler hakkında kesin rapor düzenlenene kadar “sıhhi izinli” sayılır. Böylece bu süreçte mağduriyet yaşamadan tedavi imkanlarından faydalanabilirler.
3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında malul olan uzman erbaşlar için ayrı bir prosedür uygulanır. Bu durumda ilgili komutanlık tarafından hazırlanan rapor Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir ve malullük durumu SGK tarafından resmen tespit edilir.
Uzman Erbaş Yeniden Göreve Dönme Süreci
Görevden ayrılmış ancak yeniden göreve dönmek isteyen uzman erbaşlar, ilişikleri kesilmeden bağlı bulundukları Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına başvurabilir. Komutanlık tarafından uygun görülenler yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilerek yeniden değerlendirmeye tabi tutulur.
Sağlık kurulları, uzman erbaşların görev yapabilirlik durumunu detaylı muayeneler sonrasında belirler. Bu değerlendirme sonucunda personel için “Belirtilen Görevleri Yapar” veya “Belirtilen Görevleri Yapamaz” kararı verilir. Ayrıca kurul, personelin hangi aralıklarla kontrol muayenelerine tabi tutulacağını da raporda belirtir. “Görev Yapabilir” kararı verilenlerin raporları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından onaylandıktan sonra, Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı’nın onayıyla ilgili komutanlık tarafından uygun görevlere atanması sağlanır.
Uzman erbaşlar, görevlerine devam edip etmeyeceklerinin tespit edilmesi amacıyla üç yılda bir yetkili sağlık kuruluşuna kontrol muayenesi için sevk edilir. Eğer daha kısa bir süre belirlenmemişse bu üç yıllık süre esas alınır. Verilen sağlık raporunun geçerlilik süresi, personelin sonraki sözleşme dönemlerinin belirlenmesinde esas alınır.
Uzman Çavuşun Görevden Ayrılmaya Neden Olan Hastalıkları
Kurul kararıyla “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” raporu verilmiş bir uzman erbaş, yeniden göreve döndüğünde belirlenen kontrol süresinin dörtte birinden fazla istirahat alırsa, tekrar kontrol muayenesine gönderilmez ve kurumla ilişiği kesilir.
Uzman Erbaşlıktan Astsubaylığa Geçişte Sağlık Şartları
Astsubay olmak için başvuran uzman erbaşlar, müracaat ettikleri sınıf veya branşın astsubay çavuş ve astsubay üstçavuş rütbelerindeki sağlık kriterlerine tabi tutulur. Bu değerlendirme, sağlık kurulları tarafından yapılır ve uygun bulunan adayların geçiş süreci başlatılır.
Atamaya esas sağlık raporları ile atandıktan sonra rahatsızlanan personel hakkında yapılacak sağlık işlemleri
MADDE 29- (1) Atamaya esas sağlık raporları ile atandıktan sonra rahatsızlanan personel hakkında yapılacak sağlık işlemleri, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenen esaslara göre düzenlenir.
Sağlık Kurulu Raporlarına İtiraz Hakkı
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yetkilendirilmiş sağlık kuruluşlarınca verilen raporlara itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde bu raporlara başvuru yapılabilir. Ancak adayın temin sürecinde olduğu durumlarda itiraz süresi daha kısadır; rapor tebliğinden itibaren üç iş günü içinde itiraz gerçekleştirilmelidir.
Hastalıklar Listesinde Yer Almayan Vakalar
Hastalıklar Listesi’nde karşılığı bulunmayan özel vakalar için ek 3. madde devreye girer. Bu tür durumlarda, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastanelerde oluşturulan komisyonların verdiği kararlar kesin nitelik taşır. Bu kararlar için farklı bir itiraz veya başvuru yolu bulunmaz ve Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 29. maddesi uygulanmaz.
Sağlık Kurulu Raporlarının Onay Süreci
Sağlık kurulu raporları, ilgili hastanelerin baştabiplikleri tarafından onaylanır. Baştabiplik tarafından onaylanan raporlar, belirli istisnalar dışında kesinlik kazanır. Böylece raporların geçerliliği, üst makamlarca teyit edilmiş olur.
Askerlik Yükümlüleri Hakkında Düzenlenen Raporlar
Yoklama, sevk dönemi ve silah altındaki yükümlüler hakkında verilen “Askerliğe Elverişli Değildir” kararları ise doğrudan Millî Savunma Bakanlığı’nın onayına tabidir. Bakanlığın onayını müteakip bu raporlar kesinleşir.
Personel İçin Verilen “Görev Yapamaz” Raporları
Uzman erbaş veya sözleşmeli personel için düzenlenen “…’da Görev Yapamaz”, “Sınıfı/Branşı Görevini Yapamaz” veya “Öğrenciliğe Devam Edemez” kararları hemen kesinleşmez. Bu raporlar, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yönetmeliğe uygunluk açısından incelendikten sonra geçerlilik kazanır.
Kesinleşme Öncesi İşlem Yasağı
Sağlık raporlarıyla ilgili inceleme ve onay süreçleri tamamlanmadan, sıhhi izin durumu hariç olmak üzere personel hakkında herhangi bir idari işlem uygulanmaz. Böylece hem personelin hakları korunur hem de rapor süreci resmiyet kazanana kadar yanlış uygulamaların önüne geçilir.
Onay ve İnceleme İşlemleri İçin Yönerge
Bu madde kapsamında yer almayan raporlarla ilgili onay ve inceleme usulleri ayrıca çıkarılacak yönergelerle belirlenir. Bu durum, süreçte ortaya çıkabilecek özel durumların netlik kazanmasını sağlar.
Uzman Erbaş Sağlık Raporu Kaç Yıl Geçerli ?
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı Ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Personelinin Sağlık Muayene Yönergesi 18. Maddesinde ;
Raporların Geçerlilik Süresi
MADDE 18
İlaç raporları hariç olmak üzere TSK, J.Gn.K.lığı ve S.G.K.lığı personeline yetkili sağlık kuruluşu sağlık kurullarından çeşitli nedenlerle verilen raporlar, personel aksini beyan etmediği sürece, raporun verilme amacına uygun olarak bir yıl süreyle geçerlidir. Rapor verildikten bir süre sonra personel, rahatsızlığını beyan etmesi veya bağlı bulunduğu birlik komutanlığının gerekli görmesi halinde, yetkili sağlık kuruluşlarına sevk edilebilir, sağlık durumlarının son halini gösteren yeni bir sağlık raporu düzenlenmesi istenebilir. Uzman erbaşların sözleşme yenileme raporları, alındığı tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir.
Ancak 3, 4 ve 5‘inci bölge ile Kıbrıs’a veya güvenlik nedeniyle ulaşım zorluğu çekilen bölgelere atananlar, buralarda görev yapanlar, atandıkları veya görev yaptıkları yerde yetkili sağlık kuruluşu bulunmaması veya hastanede yeterli sayıda uzman tabip olmaması durumunda, beş yıllık süre dolmamış olsa bile muayeneye gönderilebilir. Dış kaynaktan sözleşmeli erbaş/er, uzman erbaş, sözleşmeli/muvazzaf subay ve sözleşmeli/ muvazzaf astsubay olarak alınacak adayların raporları alındığı tarihten itibaren bir yıl geçerlidir. Askeri öğrenci adaylarında ise her temin faaliyetinde yeniden sağlık kurulu raporu alınacaktır.
Bu açıklamalar ışığında Uzman Çavuşların Rapor Süresi 5 yıldır.
Uzman Erbaş Sağlık Şartları Nedeniyle Elenme Nedeniyle Dava
Uzman erbaş adayları hakkında verilen “olamaz” veya “görev yapamaz” gibi sağlık raporuna dayalı kararlar idari işlem niteliğinde olup, bu kararlara karşı 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu kapsamında iptal davası açılabilir. Mahkemeler bu davalarda işlemin hukuka uygunluğunu yetki, sebep, konu ve amaç yönünden incelerken, raporların Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne uygun düzenlenip düzenlenmediğini ve adayın gerçekten görev yapmaya elverişli olup olmadığını da bilirkişi incelemesiyle değerlendirir.
Uzman Çavuş Sağlık Şartları – Emsal Kararlar
Danıştay 12. Daire 2021/6126E, 2023/6222 K 30.11.2023 -Uzman Erbaş Sağlık Kriterleri
Dava konusu istem: İzmir ili, Bergama ilçesi, 19. Motorlu Piyade Tugay Komutanlığında piyade uzman onbaşı olarak görev yapmakta iken, davacıdan sağlık sebebiyle kendisinden istifade edilemeyeceği gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilmesine dair 30/06/2020 tarihli işlemin iptali ile işlem nedeni ile yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Davacı hakkında SBÜ Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından düzenlenen 19/03/2020 tarih ve 1637 sayılı sağlık kurulu raporunda, davacının komando olamayacağı ama uzman erbaşlığa devam edebileceği yönünde görüş belirtildiği, söz konusu rapordan da anlaşılacağı üzere, davacının uzman erbaş olarak Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapabileceği, yukarıda hükümlerine yer verilen Yönetmelik kapsamında (A) diliminde askerliğe elverişli olan hastalık ve arızaların yer alması ve terhis belgesinden davacının uzman erbaş statüsünde olduğunun anlaşılması karşısında, davacının Kara Kuvvetleri Komutanlığında uygun sınıflar veya branşlardan birinde yetiştirilmek üzere görevine devam etmesinin mümkün olup olmadığı hususunun davalı idarece değerlendirilerek bu değerlendirme sonucuna göre bir işlem tesisi gerektiği açıktır.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu 2022/416E, 2022/1755K, 12.05.2022 -Uzman Erbaş Sağlık Raporu Şartları
Dava konusu istem: İzmir Deniz Er Eğitim Merkezi Komutanlığında sözleşmeli er adayı olarak görev yapan davacının, sözleşmeli er olamayacağına dair 25/03/2019 tarihli sağlık raporu sebebiyle ön sözleşmesinin
feshedilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
Buna göre, sözleşmeli er olabilmek için Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde yer alan sağlık şartlarını taşıması gereken davacının, anılan Yönetmelik’te yer alan sağlık şartlarını taşıyıp taşımadığı hususunda hakkında düzenlenmiş birbiriyle çelişen iki farklı sağlık kurulu raporu bulunduğundan, anılan çelişkiyi gidermek ve davacının sözleşmeli er adayı olup olamayacağına ilişkin bir değerlendirme yapılmak üzere hakem hastaneye sevk edilmesi ve hakkında düzenlenecek rapor dikkate alınmak suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; Davacının temyiz isteminin kabulüne,
Bu durumda, davalı idare tarafından davacının durumunun yeniden değerlendirilmesi suretiyle işlem tesis edilmesi gerekmekte iken, davacının “kendisinden istifade edilemeyeceği” gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilerek, Türk Silahlı Kuvvetlerinden tamamen ilişiğinin kesilmesi şeklinde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Uzman Erbaşların Sağlık Şartları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Uzman erbaşların sağlık şartlarını hangi yönetmelik belirler?
Uzman erbaşların sağlık şartları, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ile düzenlenir. Bu yönetmelik, adayların sağlık muayenesinden rapor süreçlerine kadar tüm kriterleri belirler.
Sağlık raporunu hangi hastanelerden almak gerekir?
Sağlık raporu yalnızca TSK, Jandarma ve Sahil Güvenlik tarafından yetkilendirilmiş tam teşekküllü hastanelerden alınabilir. Yetkisiz sağlık kuruluşlarından alınan raporlar geçerli değildir.
Psikiyatrik rahatsızlıklar uzman erbaş olmaya engel midir?
Evet. Nevrotik bozukluk, uyum bozukluğu ve madde kullanım bozukluğu gibi psikiyatrik hastalıklar yönetmelikte açıkça engel kabul edilmiştir. Bu nedenle psikiyatri kaynaklı sağlık sorunları bulunan adaylar elenir.
Ortopedik rahatsızlıklar uzman erbaşlığa engel olur mu?
Bazı ortopedik rahatsızlıklar, özellikle düztabanlık (66/A-1) ve tek veya çift taraflı sakralizasyon (66/A-3) uzman erbaşlığa engel kabul edilmektedir. Çünkü bu rahatsızlıklar askerlik görevlerinin gerektirdiği fiziksel yeterliliği kısıtlamaktadır.
Uzman erbaş dövme engel mi ?
Dövmenin yeri ve büyüklüğü önemlidir. Yüz, baş, boyun, el ve dirsekten itibaren kollar ile dizden aşağı bacaklarda görünen dövmeler elenme sebebidir. Ayrıca görünmeyen bölgelerde toplamı 20 cm²’den büyük olan dövmeler de Uzman çavuş sağlık şartları kapsamında engeldir.
Uzman erbaş boy kilo şartları nasıl belirlenir?
Uzman erbaş adaylarında sağlık koşulları arasında boy ve kilo kriterleri yönetmelikte ek tablolarla belirlenmiştir. Komutanlıklar bu sınırlar içinde alt-üst değerleri belirleyebilir. Sözleşmeli er adaylarında ise kilo üst sınırına +10 kg esneklik tanınabilmektedir.
TSK sağlık şartları uzman erbaş itiraz edilebilir mi?
Uzman erbaşların sağlık şartları kapsamında itiraz edilebilir mi sorusunun cevabı Evet. Tebliğ edilen sağlık raporuna, adayların durumuna göre 30 gün veya 3 iş günü içinde itiraz hakkı vardır. İtiraz süresinde yapılan başvurular değerlendirilir ve gerekirse aday yeniden sağlık kuruluna sevk edilir.
Uzman erbaşların periyodik muayeneleri ne sıklıkla yapılır?
Görevde bulunan uzman erbaşlar, aksi belirtilmedikçe üç yılda bir kontrol muayenesine tabi tutulur. Bu muayene, personelin görevine devam edip edemeyeceğini belirler.
Sağlık raporu nedeniyle elenen aday iptal davası açabilir mi?
Uzman erbaş olma şartları arasında olan sağlık raporu nedeniyle elenme durumunda evet dava açılabilir. Sağlık raporuna dayalı “görev yapamaz” kararına karşı idari itiraz yolları tüketildikten sonra iptal davası açılabilir. Mahkeme sürecinde raporun mevzuata uygunluğu ve adayın sağlık durumuna ilişkin bilirkişi incelemesi yapılır.
Hangi durumlarda iptal davası kazanma ihtimali yüksektir?
Psikiyatrik hastalıklar gibi yönetmelikte açıkça engel sayılan durumlarda dava kazanmak zordur. Ancak dövme, boy-kilo, bazı ortopedik rahatsızlıklar gibi ölçüm ve yoruma dayalı konularda aday lehine karar çıkma ihtimali daha yüksektir.
Uzman erbaş sağlık raporunda nelere bakılır?
Uzman erbaş adaylarının sağlık raporunda fiziksel ve ruhsal yeterlilikleri incelenir. Uzman erbaşların sağlık şartları kapsamında yapılan muayenelerde göz, kulak-burun-boğaz, ortopedi, iç hastalıklar, ruh sağlığı, cilt hastalıkları gibi bölümler değerlendirilir. Ayrıca laboratuvar testleri (kan, idrar, karaciğer-böbrek fonksiyonları, EKG, akciğer grafisi vb.) yapılır. Bu rapor, adayın görev sırasında karşılaşacağı zorluklara uygun olup olmadığını ortaya koyar.
TSK Sağlık Yönetmeliği D Dilimi Nedir?
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde yer alan D dilimi, askeri görev yapmaya engel sağlık sorunlarını ifade eder. Yani bir adayın hastalığı D diliminde sınıflandırılmışsa “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olamaz” kararı verilir. Bu dilim, mesleğe girişte en kesin eleme sebebidir.
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde 16A1 Kodu Ne Anlama Gelir?
Uzman erbaşlık sağlık şartları 16A-1 kodu, yönetmelikte “geçirilmiş nevrotik bozukluklar” ifadesini karşılar. Bu durum, psikiyatrik hastalıklar kapsamında değerlendirilir ve uzman erbaş adayının elenmesine neden olur. Çünkü TSK’da ruh sağlığı, görevlerin icrası açısından kritik öneme sahiptir.
Uzman erbaş sağlık muayenesi nerede yapılır ?
Uzman erbaşların sağlık şartları kapsamında sağlık muayenesi, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yetkilendirilmiş tam teşekküllü asker hastaneleri veya devlet üniversite hastanelerinde yapılır. Bu kurumlar, sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşları listesinde yer almak zorundadır. Özel hastanelerden ya da yetkisi olmayan sağlık kuruluşlarından alınan raporlar geçerli sayılmaz.
Jandarma uzman erbaş sağlık şartları neye göre belirlenir ?
Jandarma uzman erbaş adayları için sağlık şartları, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Yani Jandarma uzman erbaş sağlık şartları, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri uzman erbaş adaylarıyla aynıdır ve ortak bir yönetmelik çerçevesinde değerlendirilir.
Uzman erbaşlık için sağlık raporunda nelere bakılır ?
Uzman erbaşlık için sağlık raporunda adayların hem fiziksel hem de ruhsal durumları detaylı olarak incelenir; boy-kilo ölçülerinin yönetmelikteki tabloya uygunluğu kontrol edilir, göz muayenelerinde görme keskinliği, miyopi, hipermetropi, astigmatizma ve renk körlüğü değerlendirilir, ortopedik muayenelerde düztabanlık, omurga bozuklukları ve eklem kısıtlılıkları araştırılır, psikiyatrik incelemelerde nevrotik bozukluk, uyum bozukluğu ve madde bağımlılığı gibi rahatsızlıklar göz önünde bulundurulur, ayrıca deri ve dövme kontrolü yapılır; vücudun görünen bölgelerinde bulunan veya yönetmelikte belirlenen sınırı aşan dövmeler elenme sebebi olabilir, bunun yanında astım, kalp-damar hastalıkları, böbrek yetmezliği ve kanser gibi kronik rahatsızlıklar da engel teşkil eder, son olarak kan-idrar tahlilleri, akciğer grafisi, EKG ve gerekli laboratuvar testleri ile adayın askeri görevlere elverişli olup olmadığı kesinleştirilir.
Uzman erbaşların sağlık şartları kapsamında sağlık raporu nasıl alınır ?
Uzman erbaş sağlık raporu almak için adaylar öncelikle Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yapılan alım ilanına başvurur ve ön başvurusu kabul edilenler, sağlık muayenesi için yetkilendirilmiş tam teşekküllü asker hastaneleri veya devlet üniversite hastanelerine sevk edilir. Burada adaylar, göz, kulak-burun-boğaz, ortopedi, dahiliye, psikiyatri, cilt hastalıkları gibi bölümlerde muayene edilir; ayrıca kan ve idrar tahlilleri, akciğer grafisi, EKG ve gerekli görülen diğer laboratuvar ve radyolojik tetkikler yapılır. Sağlık kurulu, adayın durumunu Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre değerlendirir ve sonucunda “Uzman Erbaş Olur” veya “Uzman Erbaş Olamaz” raporu düzenler. Bu rapor, hastanenin baştabipliği tarafından onaylandıktan sonra geçerlilik kazanır ve başvuru sürecinde kullanılır.
