Yalan Yere Şikayet Etme Suçu – Askeri Ceza Kanunu Madde 84 , asker kişinin doğru olmadığını bildiği halde şikayete kalkışması halinde meydana gelen askeri bir suçtur. Yalan yere şikayet etme suçu denilince akla; yalan yere şikayetin iftira suçu ve suç uydurma suçundan farkı nedir, askeri ceza kanunu kapsamında yalan yere şikayet etme suçu nasıl oluşur, yalan yere şikayet etmenin cezası nedir, yalan yere şikayet suçunu kimler işleyebilir, yalan yere şikayet suçunda soruşturma izni gerekli midir, yalan yere şikayet suçuna hangi mahkeme bakar, yalan yere şikayet suçunda zamanaşımı süresi var mıdır gibi sorular gelebilmektedir.
Bu yazımızda da sizlere 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu kapsamında Yalan Yere Şikayet Suçunu detaylı bir şekilde açıklayacağız. Yalan yere şikayet suçu ve diğer askeri suçlara yönelik daha detaylı bilgi ve danışmanlık için alanında uzman Askeri Avukatlarımızı arayabilirsiniz.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçunu Kimler İşleyebilir?
Yalan yere şikayet suçu özgü nitelikte bir suç olup yalnızca asker kişiler tarafından işlenebilmektedir. Asker kişiler kavramının kapsamı ise 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.3 ve m.4 hükmüne göre aşağıda sayılan kişilerden oluşmaktadır:
- Subay
- Astsubay
- Millî Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşunda çalışan sivil personel
- Uzman Jandarma
- Uzman Erbaş
- Sözleşmeli Er ve Sözleşmeli Erbaş
- Er ve Erbaş
- Askeri Öğrenci
Bununla birlikte yalan yere şikayet etme suçunun mağduru askeri şahıs olabileceği gibi sivil şahıs da olabilir. Suçun mağduru açısından özel bir nitelik aranmamıştır.
Yalan yere şikayet etme suçunu askeri şahıs yalnız başına işleyebileceği gibi beraberinde olan kişilerle de işleyebilir. Asker kişinin yalan yere şikayet etme suçunu işlerken suça yardım eden veya azmettiren kişinin asker olup olmaması önem taşımamaktadır. Bu itibarla asker olmayan şahıslar da bu suça azmettiren veya yardım eden olarak yargılanabilirler.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçunun Cezası Nedir?
Yalan yere şikayet etme suçu, 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.84 hükmünde düzenlenme alanı bulmuş olup söz konusu hükme göre yalan yere şikayet etme suçunu işleyen faile 3 aya kadar hapis cezası verilir.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçu Nasıl Oluşur?
Yalan yere şikayet etme suçunun oluşabilmesi için başlıca 3 unsur bulunmaktadır. Bunlar; yalan yere şikayette bulunan kişinin asker olması, askerin şikayete konu olan iddiaların doğru olmadığını bilmesi ve şikayet etmesidir.
Failin Asker Olması
1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu kapsamında yalan yere şikayet suçunun meydana gelebilmesi için yalan yere şikayette bulunan kişinin asker olması gerekmektedir. Asker kişilerin kimlerden oluştuğunu yukarıda açıklamıştık. Failin asker olmaması halinde duruma göre suç uydurma veya iftira suçları gündeme gelebilecektir.
Askerin, Şikayete Konu İddiaların Doğru Olmadığını Bilmesi
Yalan yere şikayet suçunun oluşabilmesi için ayrıca şikayette bulunan asker kişinin şikayete konu iddiaların doğru olmadığını bilerek şikayette bulunması gerekmektedir. Bu itibarla asker kişinin yalan yere şikayette bulunması ama şikayete konu iddiaların doğru olduğunu düşünerek şikayette bulunması halinde yalan yere şikayet suçu oluşmayacaktır.
Bununla birlikte kapatılan Askeri Yargıtay’ın yerleşik içtihadına göre yalan yere şikayet suçunun oluşabilmesi için şikayete konu iddiaların tümünün yalan olması, gerçeği yansıtmaması ve askerin de bunu bildiği halde şikayette bulunması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle şikayete konu iddialardan yalnızca birinin bile gerçek olması halinde “Yalan Yere Şikayet Suçu” oluşmayacaktır.
Ayrıca suçun oluşabilmesi için şikayete konu iddiaların yalan olduğunun bilinmesi yeterli olmayıp fail asker tarafından bu şikayetin istenerek gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla yalan yere şikayet suçu kasten işlenebilen bir suç olup taksirli hali düzenlenmemiştir.
Şikayet
Yalan yere şikayet suçunun oluşabilmesi için asker kişinin şikayet eylemini gerçekleştirmiş olması gerekmemekle birlikte şikayete kalkışması yeterlidir. Nitekim 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.84 hükmünde de ifade edildiği üzere yalan yere şikayete “kalkışan” kişi cezalandırılmaktadır.
Bu itibarla şikayetin gerçekleşmiş olması aranmayacak ama şikayet eylemine kalkışılmış olması yeterli sayılacaktır. Şikayete kalkışma eyleminin suça vücut verip vermediği hususu ise hakimce takdir edilecektir.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçunun Suç Uydurma Suçundan Farkı Nedir?
Yalan yere şikayet etme suçunun “Suç Uydurma Suçu”ndan en büyük farkı, yalan yere şikayet suçuna konu olan iddianın suç teşkil edip etmemesi önem arz etmemekte iken Suç Uydurma Suçuna konu iddianın ise mutlaka suç teşkil etmesidir.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçu ile İftira Suçunun Farkı Nedir?
Esasında yalan yere şikayet suçu ile iftira suçu arasında pek bir fark bulunmamaktadır. Yalan yere şikayet suçunun oluşması ile birlikte duruma göre iftira suçu da meydana gelebilmektedir. Bu durumda görünüşte içtima kuralı gereği suça konu eylem yalnızca bir suçun kapsamına sokularak yargılama yapılır.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçunda Soruşturma İzni Gerekli midir?
Askeri Ceza Kanununa göre asker kişilerin işlemiş oldukları askeri suçlardan dolayı soruşturma açılabilmesi için yetkili komutan tarafından soruşturma izni verilmesi gerekmektedir. Yalan Yere Şikayet Etme Suçu da sırf askeri suç olup yalnızca askeri şahıslar tarafından işlenebilmesi dolayısıyla bu suçu işleyen asker hakkında soruşturma açılabilmesi, soruşturma izni verilmesine tabidir.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçunda Görevli Mahkeme Hangisidir?
2017 Anayasa Referandumu değişikliği öncesinde askeri suçlara bakmakla görevli mahkeme Askeri Ceza Mahkemeleriydi. Ancak söz konusu referandum sonrası yapılan değişiklikle askeri mahkemeler kapatıldı ve askeri suçlar, adli suçların görüldüğü adli yargı kapsamında görülmeye başlandı.
Bu bakımdan askeri suçlar için de görevli mahkemeler, ilk derece adli yargı ceza mahkemeleri oldu. Yalan Yere Şikayet Etme suçuna yönelik kovuşturma için görevli mahkeme de Asliye Ceza Mahkemesidir.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçunda Zamanaşımı Süresi Nedir?
Askeri Ceza Kanunu m.49 hükmü esas alındığında Yalan Yere Şikayet Etme Suçu için öngörülen zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Söz konusu hükme göre Hıyanet suçları hariç olmak üzere geri kalan diğer suçlar bakımından Türk Ceza Kanununda öngörülen zamanaşımı süreleri uygulanır. Hıyanet suçları bakımından herhangi bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır.
Türk Ceza Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümlerine göre 5 yıldan fazla olmayan hapis veya adli para cezalarına ilişkin suçlar bakımından 8 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Askeri Ceza Kanununa göre yalan yere şikayet suçunun cezası 3 aya kadar hapis cezasıdır. Bu bakımdan yalan yere şikayet etme suçu için öngörülen zamanaşımı da 8 yıl olmaktadır.
Yalan Yere Şikayet Etme Suçu Emsal Karar
Yargıtay Kararı – 19. CD., E. 2018/8110 K. 2019/4951 T. 27.2.2019
“… Yerel Mahkemece bozma üzerine verilen hüküm temyiz edilmekle; başvurunun süresi, kararların niteliği ve suç tarihlerine göre dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü:
Temyiz isteğinin reddi nedenleri bulunmadığından işin esasına geçildi.
Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede,
Sanığın üzerine atılı 1632 sayılı Kanun’un 84. maddesinde düzenlenen “yalan yere şikayet” suçunun şikayet dilekçesinde yer alan iddiaların tamamının gerçek dışı olduğunun tespiti halinde oluşacağının anlaşılması karşısında, mahkemece şikayet konusu iddialarla ilgili şikayet dilekçesinde isimleri geçen K7, K8, K1, K2, K3, K4, K5 ve K6’ın tanık olarak beyanları alınarak, sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekirken, eksik incelemeye dayanan yetersiz gerekçeyle suçun oluştuğu kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmesi,
Kanuna aykırı ve sanığın temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görüldüğünden tebliğnameye uygun olarak, HÜKMÜN 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nun 321. maddesi uyarınca, BOZULMASINA, aleyhe temyiz olmaması nedeniyle, 1412 sayılı CMUK’nun 326/son maddesine göre sanığın kazanılmış hakkının saklı tutulmasına, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine, 27/02/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.”
Sıradaki Makelemiz : Ankara Ceza Avukatı
