Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere soruşturma izninin iptali, mahkeme kararı ile gerçekleşen bir neticedir. Başka bir ifade ile soruşturma izni iptali, idari bir işlem niteliğinde olmayıp ilamdır. Bununla birlikte soruşturma izninin reddi (iptali) için verilen karar da kesin hüküm niteliğinde olup karara karşı olağan kanun yolu da bulunmamaktadır.
Bu yazımızda da sizlere; soruşturma izninin ne olduğunu, kimler için istenebileceğini, kimin isteyebileceğini, kimin verebileceğini, soruşturma izni verilmesine karşı itirazın nasıl ve nereye yapılacağını ve benzeri hususları açıklayacağız. Soruşturma iznine ilişkin daha detaylı bilgi için alanında uzman avukatlarımızı arayabilir, bilgi ve danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.
Hakkınızda soruşturma izni varsa ve geç kalmadan itiraz etmek istiyorsanız Reform Hukuk Bürosu olarak bizimle hemen iletişime geçin.
Soruşturma İzni Nedir?
Soruşturma İzni, Cumhuriyet Savcısının memur veya kamu görevlisi hakkında suç işlediğine ilişkin ihbar veya şikayet alması halinde ya da Cumhuriyet Savcısının böyle bir durumu öğrendiğinde soruşturma başlatabilmesi için yetkili makama başvurarak izin alması işlemidir.
Tanımdan da anlaşılacağı üzere memur veya kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle suç işlediklerine ilişkin yeterli şüphenin olması, Cumhuriyet Savcısının doğrudan soruşturma başlatabilmesi için yeterli değildir. Savcının ayrıca ilgili memur veya kamu görevlisinin amirinden soruşturma izni alması gerekmektedir.
Bununla birlikte Cumhuriyet Savcısı, memur ve kamu görevlileri bakımından her durumda soruşturma izni almamaktadır.
Savcının kamu görevlisi hakkında izin almadan doğrudan soruşturma açabildiği durumlar
Ağır cezayı gerektiren suçüstü halinde savcılık doğrudan soruşturma başlatabilmektedir. Memur veya kamu görevlisinin, görevi sebebiyle olmayan suçlarına ilişkin savcılık tarafından doğrudan soruşturma başlatılabilmektedir. Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsamaktadır.
Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur. Suçun hukuki niteliğinin değişmesi halinde ise tekrar soruşturma izni alınmasına gerek yoktur.
Soruşturma İzni vermeye yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün içinde verir. Söz konusu 30 günlük süre, zorunlu hallerde 15 günü geçmemek üzere bir defaya mahsus uzatılabilmektedir
Soruşturma İzni vermeye yetkili merci, yukarıda belirtmiş olduğumuz süreler içinde diğer kamu görevlisi veya memur hakkında soruşturma izni verilmesi veya “soruşturma izni verilmemesi” konusunda karar vermek zorundadır.
Soruşturma iznine sebep olan her şikayet veya ihbar dikkate alınmamaktadır. Bu itibarla 4483 Sayılı Kanun m.4 hükmü gereğince şikayet veya ihbarın aşağıda sayılı şartları taşıması gerekmektedir.
Soruşturma İznine Sebep Olan Şikayet ve İhbarın Şartları
- İhbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması
- İhbar veya şikayetlerde kişi veya olay belirtilmesi
- İddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayanması
- İhbar veya şikayet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması zorunludur.
Yukarıda sayılı şartları taşımayan ihbar ve şikâyetler, Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve durum, ihbar veya şikâyette bulunana bildirilir.
Bununla birlikte iddiaların, sıhhati şüpheye mahal vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad, soyad ve imza ile iş veya ikametgâh adresinin doğruluğu şartı aranmaz.
Başsavcılar ve yetkili merciler, ihbarcı veya şikâyetçinin kimlik bilgilerini gizli tutmak zorundadır.
Soruşturma İznini Kim Verir?
Soruşturma izni vermeye yetkili kişiler, 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun m.3 hükmünde sayılmıştır.
Memur veya kamu görevlisi hakkında soruşturma açmaya yetkili kişiler
- İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam
- İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kaymakamlar hakkında vali
- Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi
- Cumhurbaşkanına veya Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili veya ilişkili kuruluşlar ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri
- Cumhurbaşkanı kararıyla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanı veya ilgili bakan
- Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
- Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı hakkında Cumhurbaşkanı
- Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı
- İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi
- Köy ve mahalle muhtarları ile bu Kanun kapsamına giren diğer memurlar ve kamu görevlileri hakkında ilçelerde kaymakam, merkez ilçede vali
Yokluklarında ise vekilleri tarafından bizzat kullanılır.
Yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas alınır. Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir.
Soruşturma İznine İtiraz Nereye Yapılır?
Hakkında soruşturma izni verilen memur veya kamu görevlisi, 4483 Sayılı Kanun m.9 hükmü gereğince soruşturma izni kararının tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde Danıştay veya yetkili Bölge İdare Mahkemesine veya ilgili idareye soruşturma izninin iptali için başvuru yapabilir.
Hakkında soruşturma izni verilip de söz konusu karara karşı Danıştay 2. Dairesine başvurulacak durumları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Cumhurbaşkanı
- İlgili Bakan
- TBMM Genel Sekreteri
- TBMM Başkanı
- Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı
- İçişleri Bakanı tarafından verilen soruşturma izinlerine karşı itiraz bakımından görevli mahkeme, Danıştay 2. Dairesi
Yukarıda sayılan kişiler dışında başkaca bir amirin vermiş olduğu soruşturma izni kararına karşı ise görevli mahkeme Bölge İdare Mahkemesidir.
Soruşturma İznine İtiraz Süresi
Soruşturma izninin reddi için öngörülen süre, 4483 Sayılı Kanunda da belirtildiği üzere kararın tebliğ tarihinden itibaren 10 gündür.
İtiraz, görevli mahkemece öncelikle incelenmekte olup en geç 3 ay içerisinde karara bağlanır. Mahkemenin söz konusu itiraza yönelik vermiş olduğu karar kesin olup söz konusu karar ayrıca olağan kanun yoluna götürülemez.
Soruşturma izni verildikten sonra ne olur?
Eğer kişi ile ilgili soruşturma izni verilmişse söz konusu kişi soruşturma izninin reddi ile ilgili gerekli başvuruları süresi içerinde yapmamışsa söz konusu kişi ile alakalı soruşturma devam eder. Savcılık makamınca yeterli şüphe olması halinde iddianame düzenlenir ve yargılamaya devem edilir. Eğer soruşturma iznine itiraz edilmişse itirazın neticesi beklenir.
Soruşturma izni alınmadan dava açılması durumunda ne olur?
Soruşturma izni alınmadan soruşturma yapmak mümkün değildir. Ancak uygulamada soruşturma izni alınmadan izin alınmışsa bile soruşturma izninin reddi ile alakalı itirazlar beklenilmeden davanın açıldığı görülmektedir.
İş bu durumda mahkeme bekletici mesele yaparak soruşturma izni ve soruşturma iznine itiraz sürecinin sağlıklı şekilde tamamlanmasına karar vermektedir.
Soruşturma iznine itiraz nereye yapılır?
Soruşturma iznine itiraz, bölge idare mahkemesine, Danıştay a veya ilgili kuruma yapılır.
Savcılık soruşturması memuriyete engel mi?
Savcılık soruşturması memuriyete engel değildir. Kişinin suçu işlediği yönünde kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmadığı için sadece soruşturma yapılması memuriyete engel değildir.
Soruşturma ne zaman biter?
Soruşturma savcılık tarafından yeterli araştırma yapıldıktan sonra yeterli şüphe görürse iddianame düzenler. Ancak yeterli şüphe görmezse kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu iki durum içinde belirli bir süre öngörülmemiştir.
Hakkınızda soruşturma izni verilmişse ve vakit kaybetmeden itiraz etmek istiyorsanız Reform Hukuk Bürosu olarak bizimle hemen iletişime geçin.
Sıradaki Makalemiz:Ankara Kira Avukatı
