Askerlik yükümlülüğü, ülkemizde vatandaşlarımız için anayasal bir görev olarak belirlenmiştir. Ancak, çeşitli nedenlerle askerlik yoklamasına katılmayan ya da süresinde başvuruda bulunmayan yükümlüler, “yoklama kaçağı” olarak nitelendirilir ve bu durum bazı yaptırımları beraberinde getirir. Yoklama kaçağı cezası, yalnızca hukuki bir süreç değil, aynı zamanda yükümlülerin gelecek planlarını etkileyebilecek bir sorumluluk olarak karşımıza çıkar. Bu makalede, yoklama kaçağı nedir, hangi durumlarda ceza uygulanır ve cezai işlemlerden nasıl kaçınılabilir gibi sorulara yanıt bulacaksınız.
Yoklama Kaçağı Nedir ?
Yoklama kaçağı, askerlik yükümlülüğü bulunan yükümlülerin, yasalarca belirlenen süreler içinde askerlik yoklamasına katılmamaları ya da gerekli işlemleri yapmamaları durumuna verilen yasal bir tanımdır.
7179 Sayılı Asker Alma Kanunun 3. Maddesinde askerlik hizmeti öncesi ve sonrası ile alakalı tanımlamalara yer vermiştir. Bu tanımlamalara göre ;
” hh) Yoklama: Yükümlülerin sağlık muayenelerinin yapılarak askerliğe elverişli olup
olmadıkları, öğrenim durumları, meslekleri ve niteliklerinin tespitini,ıı) Yoklama dönemi: Askerlik çağının başlangıcından muvazzaflık hizmetinin
başlangıç tarihine kadar geçen süreyi,ii) Yoklama kaçağı: Tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yoklamasını yaptırmayanları,
jj) Yükümlü: Askerlik hizmetini bu Kanun hükümleri gereğince yerine getirmek veya
yerine getirmiş sayılmak zorunda olan erkek Türk vatandaşını” ifade etmektedir.”
Yoklama süreci, askerlik çağına gelmiş bireylerin sağlık durumlarını, eğitim durumlarını ve diğer kişisel bilgilerini kayıt altına almak amacıyla gerçekleştirilir. Bu sürece zamanında katılmayan veya katılmayı reddeden kişiler, 7179 Sayılı Asker Alma Kanunu gereği yoklama kaçağı olarak değerlendirilir ve bu durum belirli yaptırımlara yol açabilir. Yoklama kaçağı statüsünde olmak, idari para cezalarından daha ağır yaptırımlara kadar uzanan bir dizi soruna neden olabilir.
Yoklama Kaçağı İle Bakayanın Farkı Nedir ?
Yoklama Kaçağı , Askerlik çağına gelen bireylerin, kanunla belirlenen süre içinde askerlik yoklamasına katılmaması veya gerekli işlemleri tamamlamaması durumudur. Bakaya ise Askerlik yoklamasını tamamlayıp askerlik görevine başlama zamanı gelmesine rağmen, sevk tarihine uymayarak birliğine katılmayan kişilerdir.
Yoklama Kaçağı Cezası – 2025
Yoklama kaçağı olunması durumunda 7179 sayılı Asker Alma Kanunu çerçevesinde bir takım idari ve adli yaptırımlar öngörülmüştür. 7179 Asker Alma Kanunun 24. Maddesine göre 2025 yılı için kendiliğinden gelenler için Yoklama Kaçağı Cezası 46,32TL olup yakalananlar için ise 92,65 TL dir. Söz konusu para cezaları tebliğden itibaren 15 gün içerisinde itiraz edilebilir veya 1 ay içerinde ödenmesi gerekir.
Aynı kanunun 24. Maddesinin 3. Fıkrasında para cezasını vermeye yetkili makamlar düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre yoklama kaçağı olup da kendiliğinden gelenlerle alakalı yoklama kaçağı cezası vermeye yetkili makam başvurduğu askerlik şubesinin başkanı olup, kolluk tarafından getirilenler için ise hangi askerlik şubesine getirildi ise o askerlik şubesi başkanı tarafından verilmektedir. Söz konusu durumların dışında ise yükümlünün nüfusa kayıtlı bulunduğu yer askerlik şubesi başkanlığıdır. Eğer yoklama kaçağı cezası verilenlerde verilen ceza kesinleştikten sonra tekrar yoklama kaçağı /bakaya durumuna düşülmesi halinde askerlik şubesi tarafından dosya hazırlanarak ilgili cumhuriyet başsavcılığına dosya gönderilir.
Yoklama Kaçağı Para Cezasına Nereye İtiraz Edilir ?
Yoklama kaçağı olduğu gerekçesi ile yükümlüye ilgili idare tarafından çıkarılan para cezalarına , yükümlüye para cezasının tebliği tarihinden itibaren 15 gün içerinde para cezasını gönderen idarenin bulunduğu sulh ceza hakimliği nezdinde itiraz edilebilir.
Yoklama Kaçağı Hakkında Ceza Davası Açılması
Yoklama kaçağı cezası verilenlerde verilen ceza kesinleştikten sonra tekrar yoklama kaçağı /bakaya durumuna düşülmesi halinde askerlik şubesi tarafından dosya hazırlanarak ilgili cumhuriyet başsavcılığına dosya gönderilir. 7179 Asker Alma Kanunun 23. Maddesi çerçevesinde geçerli özrü bulunmayanlar hakkında dosya düzenlenerek ilgili cumhuriyet başsavcılığına gönderilir. Asker Alma Kanunu çerçevesinde geçerli özürler şunlardır ;
-Yükümlünün tutuklu ve hükümlü olması
-Yükümlünün sağlık sorunun olması
-Yükümlünün eşi ve ikinci derecede kan ve kayın hısımının sağlık kurumu raporuyla belgelendirilmiş hayati tehlikesinin varlığı
-Sevkten önceki veya sonraki on beş gün içinde eşinin, ikinci derece dâhil kan veya
kayın hısımlarından birinin ölümü
-Sevkten önceki veya sonraki on beş gün içinde kendisi veya ikinci derece dâhil kan
veya kayın hısımlarından birinin evlenmesi
-Sevkten önceki veya sonraki iki ay içinde çocuğunun doğması
Yukarıda belirtilen geçerli mazeretlerin olması halinde mazereti belgeleyen belgelerle beraber askerlik şubesine başvurulması gerekmektedir. Eğer yukarıda belirtilen mazeretleri olmayan ve haklarında yoklama kaçağı cezası kesinleşenler hakkında cumhuriyet başsavcılığınca soruşturma başlatılır. Söz konusu soruşturma ve neticesinde açılacak olan ceza davası yükümlünün nüfusa kayıtlı olduğu cumhuriyet başsavcılığı ve asliye ceza mahkemelerince görülür.
Yoklama Kaçağı Hakkında Ceza Mahkemelerince Hangi Cezalar Verilmektedir.
1632 sayılı Askeri Ceza Kanunun 63/1 maddesinde Yoklama kaçağı cezası olarak şu şekilde düzenleme yapılmıştır;
a) Yoklama kaçaklarından birlikte (…)18 yoklamaya tabi oldukları doğumluların yurt genelinde normal sevk yılı içindeki son kafilesi gönderilmiş bulunanlar için, son kafilenin gönderilmesi tarihinden,
b) Bakaya kalanlar için, bakaya kaldıkları tarihten,
c) İhtiyat erattan çağrılıp da birlikte işleme tabi olduğu kişiler gönderilmiş bulunanlar için, en son gönderilme tarihinden,
d) Yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olup olmamasına bakılmaksızın askerlik şubesince sevk edildiği kıtasına katılmayan veya geç katılanlar için, kendilerine tanınan kanuni yol süresinin bitiminden,
itibaren dört ay içinde gelenler altı aya kadar, yakalananlar iki aydan altı aya kadar; dört aydan sonra bir yıl içinde gelenler iki aydan bir yıla kadar, yakalananlar dört aydan bir yıla kadar; bir yıldan sonra gelenler dört aydan iki yıla kadar, yakalananlar altı aydan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Önemle belirtmek isteriz ki Askeri Ceza Kanunun 63. Maddesinde düzenlenen suç askeri suç olmakla birlikte sivil kişiler tarafından işlenebildiği için sırf askeri suç kapsamında değerlendirilmemektedir.
Yoklama Kaçağı Durumunda Ceza Davasında Nasıl Savunma Yapabilirim ?
Öncelikle dosya askerlik şubesi başkanlığı tarafından savcılığa gönderildiğinde savcı tarafından iddianame düzenlenir. Yükümlü gerek soruşturma aşamasında gerekse kovuşturma aşamasında savunmalarını sunabilir. Yoklama kaçağı cezası ile alakalı yükümlü şu şekilde itirazlarda bulunabilir ;
– Yükümlü hakkında yoklama kaçağı nedeniyle ceza davası açılması için kendisine verilen idari para cezasının kesinleşmesi gerekmektedir. Buradan hareketle söz konusu idari para cezasının kendisine tebliğ edilmediğini, usulüne uygun tebliğ edilmediğini, bu sebeple de kesinleşmediğini ileri sürebilir
– Yükümlü yoklama kaçağı durumu ile alakalı mazereti varsa mazeretini sunamama gerekçesini veya yetkili idare tarafından haksız şekilde mazeretinin kabul edilmediğini savunmasında bulunabilir.
– Varsa sağlık sorunlarınızla alakalı raporlar savcılığa veya mahkemeye sunulabilir.
– Eğer savcılığa ve mahkemeye sunacağınız elinizde yeterli belge veya bilgi yoksa bu durumda söz konusu olayın meydana gelmesinde kastınızın olmadığı yönünde savunmalar yapılarak beraat talep edilebilir veya para cezasına çevrilmesini isteyebilirsiniz. Hakkınızda yoklama kaçağı cezası ile alakalı iddianame düzenlenip dava açıldığında bu konularla ilgilenen ceza avukatları veya askeri ceza avukatlarından destek almanızı tavsiye ederiz.
Yoklama Kaçağı Cezası Adli Para Cezasına Çevrilebilir Mi ?
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, kısa süreli hapis cezalarının adli para cezasına çevrilebilmesi hususu düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunun 49. maddesine göre, bir yıl veya daha az süreli hapis cezaları “kısa süreli hapis cezası” olarak düzenlenmiştir. Bu tür cezalar, şartların oluşması halinde adli para cezasına çevrilebilir. Ancak, bu düzenlemenin önemli bir istisnası bulunmaktadır: Eğer suç tanımında hapis cezası ve adli para cezası alternatif yaptırımlar olarak belirlenmişse ve mahkeme hapis cezasına hükmetmişse, bu durumda hükmedilen hapis cezası adli para cezasına dönüştürülemez.
Türk Ceza Kanunundaki düzenlemeden hareketle Asliye ceza mahkemesinde görülen davada ceza verilmesi durumunda verilen ceza 1 yıl altı ceza olması durumunda para cezasına çevrilebilir.
Yoklama Kaçağı Olanlar İçin Af ve Muafiyet Koşulları
Yoklama kaçağı olanlar için af ve muafiyet koşulları asker 1111 sayılı Askerlik Kanunun 10. Maddesinin 8-9. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre ;
– Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yönetmeliğine göre sağlık durumu askerlik yapmaya elverişli olmayanlar
– Askerlik görevini yapmaktayken ölen, gaip olan veya haber alınamayanların ; baba veya annesinin ortak olarak talep ettiği kardeşlerden bir tanesi veya anne ve babadan biri ölmüşse sağ kalan anne ve babadan birinin talep ettiği kardeş askerlik görevinden muaf kabul edilir. Hemen belirtelim ki eğer istekli olunması halinde vatani görevini yapabilir.
-Baba ve annenin birlikte anlaşamadıkları veya her ikisinin de vefat etmesi durumunda; İvedilikle silah altında olan kardeş terhis edilir, silah altında olan kardeşi yok ise veya silah altında olan kardeşi terhis olmak istemez ise askerlik hizmet sırası gelen ilk kardeş istekli olmadıkça silah altına alınmaz.
– Terörle Mücadele Kanunu Kapsamında hayatını kaybeden yükümlüler veya 3713 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamındaki sivillerin ; çocukları , kardeşleri, istekli olmadıkça silah altına alınmaz ve silah altındakiler istekleri halinde terhis edilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından genel af ilan edilmesi durumunda yoklama kaçağı cezası alan kişiler de söz konusu durumdan faydalanacak olup detaylı bilgi için genel afla ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz.
Yoklama Kaçağına İtiraz Dilekçe Örneği Pdf indir
Yoklama Kaçağı İtiraz Dilekçesi Örneği Word İndir
Yoklama Kaçağına İtiraz Dilekçe Örneği
….. NÖBETÇİ SULH CEZA HAKİMLİĞİNE
İTİRAZ EDEN :
ADRES :
İTİRAZIN KONUSU : …… Askerlik şubesi tarafından tarafıma yoklama kaçağı olduğum gerekçesi ile verilen 30.000tl tutarlı 09.01.2025 tarihli, 8965623-E sayı numaralı kararın iptali talebinden ibarettir.
TEBLİĞ TARİHİ :
AÇIKLAMALAR
…… Askerlik şubesinin 09.01.2025 tarihli, 8965623-E sayı numaralı kararı ile tarafıma 30.000 tl tutarında para borcu gönderilmiştir. Söz konusu karar usul ve yasaya aykırı olup iptal edilmesi gerekmektedir. Şöyle ki ;
Milli savunma bakanlığı tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde icra edilen askerlik yoklamasına ilişkin yoklama tarihlerinde işlemiş olduğum iddia edilen bir suç nedeniyle cezaevinde bulunmam sebebiyle askerlik yoklamasına katılamadım. İçinde bulunduğum durum nedeniyle de ilgili askerlik şubesine tutuklu olduğuma ilişkin evrakları ibraz edemedim. Ekte tutuklama ve tahliye müzekkerelerimi sunuyorum.
Ayrıca cezaevinden çıktıktan sonra da babamın kalp krizi geçirmesi ve aylarca beraber hastanede tedavi sürecini takip etmem sebebiyle çıktıktan sonra da en yakın askerlik şubesine gidip durum hakkında bilgilendirme yapamadım. Ek-2 de hastane raporları da mevcuttur.
Cezaevinden yeni çıkmış olmam ve hiçbir gelirimin olmaması ve geçerli mazeretlerimin olması nedeniyle …… Askerlik şubesinin 09.01.2025 tarihli, 8965623-E sayı numaralı kararının iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
SONUÇ VE TALEP
Yukarıda arz ve izah ettiğimiz üzere …… Askerlik şubesinin 09.01.2025 tarihli, 8965623-E sayı numaralı kararının iptaline karar verilmesini arz ve talep ederiz.
REFORM HUKUK
Sıkça Sorulan Sorular
Yoklama kaçağı durumuna nasıl düşülür?
Yoklama kaçağı: Tabi olduğu yoklama yılı içerisinde yükümlünün yoklamasını yaptırmaması durumunda yoklama kaçağı durumuna düşülmektedir.
Yoklama Kaçağı Olduğumu Nasıl Öğrenebilirim?
E devlet üzerinden sorgulama ekranına askerlik durum belgesi sorgulama hizmeti üzerinden ulaşabilirsiniz
Yoklama Kaçağına Hangi Cezalar Uygulanır?
Yoklama kaçağı durumunda idari para cezası uygulandığı gibi idari para cezasının kesinleşmesinden sonra ceza davası da açılabilmektedir.
Yoklama Kaçağı Cezasını Ödemek Zorunda Mıyım?
Yoklama kaçağı cezası tebliğinden itibaren bir ay içerinde ödenmesi gerekmekte olup, ödenmemesi durumunda icra takibi ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
Yoklama Kaçağı Durumundan Nasıl Kurtulabilirim?
Askerlik şubesine giderek yoklama işlemleri yaptırılabileceği gibi, eğer mevcut ise geçerli mazeretler ve muafiyeti gerektirir belgeler sunularak yoklama kaçağı durumundan kurtulabilir.
Yoklama Kaçağıyken Yurt Dışına Çıkabilir Miyim ?
Yoklama kaçağı yurt dışına çıkmasında herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Yoklama Kaçağı Durumunda Tecil Yaptırılabilir Mi?
Yükümlünün tecil hakkı bulunması durumunda yoklama kaçağı olsa bile tecil hakkını kullanabilir.
Sağlık Sorunlarım Nedeniyle Yoklama Kaçağı Durumuna Düşebilir Miyim ?
Sağlık sorunlarınıza ilişkin hastane raporlarını askerlik şubesine teslim etmeniz durumunda yoklama kaçağı durumundan kurtulabilirsiniz
Yoklama Kaçağı Bildirimi Elime Ulaşmazsa Ne Olur ?
Yoklama kaçağı para cezası tarafınıza ulaşmaz ise itiraz için geçerli olan 15 günlük süre başlamayacağı gibi para cezasının ödenmesi için geçerli olan 1 aylık süre de başlamayacaktır.
E-devlet Üzerinden Yoklama Kaçağı Durumu Sorgulanabilir Mi?
E devlet üzerinden sorgulama ekranına askerlik durum belgesi sorgulama hizmeti üzerinden ulaşabilirsiniz
Askerlik tecili bittiğinde yoklama kaçağı sayılır mıyım?
Yoklama kaçaklarının, askerlik ödevlerini yerine getirmeleri amacıyla yakalandıklarında, vakit geçirmeksizin ve en geç yirmi dört saat içerisinde en yakın askerlik şubesine getirilirler. Ancak asker kaçakları yakalansalar bile zorla askerlik yaptırılmaları mümkün değildir. Genellikle uygulamada asker kaçakları tutanak imzalayıp serbest bırakıldıkları görülmektedir.
Öğrenciyken Yoklama Kaçağı Durumuna Düşebilir Miyim?
Uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir durum olsa da askerlik şubesine öğrenci olunduğuna ilişkin belgenin ibraz edilmesi halinde sorun ortadan kalkacaktır.
Yoklama kaçağı durumu memuriyet başvurularını etkiler mi ?
Askerliğini; askerlik çağına gelmemiş, tecilli, muaf ve yapmış olanların memur olarak atanmalarına engel bir durum bulunmamaktadır. Asker kaçağı olanların askerlik durum belgesi almaları mümkün olmadığından atanmalarının yapılmayacağı değerlendirilmektedir.
Yoklama Kaçağı Durumunda Nasıl İtiraz Edebilirim?
Yoklama kaçağına ilişkin bilginin ve para cezasının tarafınıza ulaştığı tarihten itibaren 15 gün içerinde kararı veren idarenin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine itirazda bulunabilirsiniz.
Yoklama Kaçağıyla Bakaya Arasındaki Fark Nedir ?
Yoklama Kaçağı , Askerlik çağına gelen bireylerin, kanunla belirlenen süre içinde askerlik yoklamasına katılmaması veya gerekli işlemleri tamamlamaması durumudur. Bakaya ise Askerlik yoklamasını tamamlayıp askerlik görevine başlama zamanı gelmesine rağmen, sevk tarihine uymayarak birliğine katılmayan kişilerdir.
Yoklama Kaçağı Cezası Aftan Yararlanır Mı?
Genel af çıkması durumunda yoklama kaçağı cezası alanlar da aftan faydalanmakta olup. Genel afla ilgili daha detaylı bilgi için ilgili makalemizi okuyabilirsiniz.
Yoklama Kaçağı Durumunda Mahkemeye Çıkmam Gerekir Mi ?
Yoklama kaçağı durumunda genelde askerlik şubelerince tutanak tutularak bırakılmaktasınız. Ancak daha önce adli para cezası kesilenlerle alakalı askerlik şubesi dosya hazırlayarak ilgili dosyayı savcılığa teslim eder. Eğer savcı tarafından iddianame düzenlenip asliye ceza mahkemesinde dava açılması durumunda mahkemeye çıkma durumunuz hasıl olabilir.
Yoklama Kaçağıyken Bedelli Askerlik Başvurusu Yapmak Mümkün Mü ?
Yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olup bedelli askerlik hizmetinden yararlanabilecek, ancak bunun için “ek bedel” ödemeleri gerekmektedir.
Asker Kaçağı Sicile İşler Mi ?
Yoklama kaçaklığı adli sicil kaydına işlenmez. Yoklama kaçağı cezası olan idari para cezasının ödenmemesi hâlinde yükümlü hakkında ceza davasının açılması yahut yoklama kaçakları hakkında açılan davada kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararının bulunması halinde yoklama kaçağı adli sicil kaydına işlenir.
Öğrenciliğim Nedeniyle Askerliğimi Kaç Yaşına Kadar Erteletebilirim?
7179 sayılı Asker Alma Kanunu’nun 20’nci maddesi kapsamında; lise veya dengi okullarda öğrenim görenler 22 yaşını, fakülte ve yüksekokullarda öğrenim görenler 28 yaşını, yurt içinde veya yurt dışında dil öğrenimi, yüksek lisans öğrenimi görenler 32 yaşını, ihtisas, sanatta yeterlik veya doktora öğrenimi görenler ise 35 yaşını geçmemek üzere mezun oluncaya veya ilişikleri kesilinceye kadar askerliklerini erteletebilirler.
Yurt dışında ön lisans/lisans öğrencisiyim. Askerliğimi öğrenciliğimden dolayı erteletmek için ne yapmalıyım?
7179 sayılı Asker Alma Kanunu’nun 20’nci madde 2’nci fıkrası ç bendi gereğince; yabancı ülkelerde yükseköğrenim gören öğrencilerin askerliklerinin ertelenmesi, öğrenciliklerinin tanınması şartına bağlıdır. Yetkili makamlar, Millî Eğitim Bakanlığı, yurt dışı temsilciliklerimizdeki eğitim müşavirliği/ataşeliği, eğitim müşavirliği/ataşeliği bulunmadığı takdirde konsolosluklar, konsoloslukların bulunmadığı ülkelerde, bu ülkelere akredite olan yurt dışı temsilciliklerimizdir. Erteleme işleminiz için yurt dışı temsilciliklerimize müracaat etmeniz gerekmektedir.
Türkiye’de ikamet ediyorum, yurt dışındaki bir üniversiteye kayıt yaptırarak uzaktan eğitime başladım. Askerliğimi nasıl erteletebilirim?
Türkiye’de ikamet edip yurt dışındaki üniversitelere kayıt yaptırarak uzaktan eğitim alan yükümlülerin; öğrenci kabul belgesi (acceptance), öğrenci belgesinin aslı ve bu belgelerin yeminli tercüman tarafından tercüme edilmiş ve noter tarafından onaylanmış türkçe tercümesi ve e-devlet üzerinden alınacak karekodlu veya yök başkanlığından alınacak “okul/kurum tanıma belgesi”, ile askerlik şubesine müracaat etmeleri halinde, 7179 sayılı askeralma kanununun 20 nci madde ikinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen azami yaş sınırı sonuna kadar askerlikleri ertelenir.
