
Uzaklaştırma kararı, 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında yer alan önleyici bir tedbir kararıdır. İlgili kanun kapsamında, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi altında bulunan kanunda belirtilen kişiler, öngörülen mercilerden duruma göre “Koruyucu” ve/veya “Önleyici” tedbir kararlarının alınmasını talep edebileceklerdir.
Bu yazımızda da sizlere; önleyici niteliğe haiz olan Uzaklaştırma Kararını kimlerin talep edebileceğini, kararın nasıl alındığını, karar alınabilmesi için kanıtın gerekli olup olmadığını, kararın kapsamını, karara karşı itiraz yolunu, kararın ihlal edilmesi gibi sık sorulan birçok sorunun da cevabını içerecek şekilde bilgi akışında bulunacağız.

Uzaklaştırma Kararı Nasıl Alınır?
Uzaklaştırma kararı, şiddet uygulayan kişiye yönelik olarak tek başına veya diğer önleyici tedbirler ile birlikte verilen bir karardır. Peki, kimler talep edebilir?
Şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi altında bulunan;
- Kadınlar
- Çocuklar
- Aile Bireyleri
- Tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişiler
Yukarıda saymış olduğumuz kişiler, şiddete uğradıkları veya şiddete uğrama tehlikesi altında bulundukları zaman uzaklaştırma kararı alınması için ihbar veya şikayet etmek suretiyle başta kolluk olmak üzere ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarına müracaatta bulunabilirler. Bununla birlikte şiddete uğrayan veya uğrama tehlikesi altında bulunan kişinin talebi olmaksızın aşağıda sayılı olan merciler tarafından da karar alınması yönünde müracaatta bulunulabilir:
- Kolluk Görevlisi
- Cumhuriyet Savcısı
- Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi
- Aile ve Sosyal Politikalar İl/İlçe Müdürlüğü
Müracaatın daha sonra kararlaştırılmak üzere aile hakimine iletilmesi halinde aile hakimi uzaklaştırma kararı verebilir. Yani Tedbir kararının alınmasında görevli merci, aile hakimidir. Ancak bazen öyle acil durumlar olur ki hakim tarafından karar verilmesi için geçirilecek sürede telafisi güç zararlar doğabilmektedir. Bu nedenle gecikmesinde sakınca bulunan hallerde uzaklaştırma tedbiri kolluk tarafından da alınabilmektedir. Son durumda tedbirin kolluk tarafından alınması halinde söz konusu kararı içeren evrak, kararın alındığı tarihi takip eden ilk iş günü içerisinde kolluk amiri tarafından aile hakimine onaylanmak üzere gönderilir. Hakim tarafından tedbirin onaylanması halinde alınan uzaklaştırma tedbiri uygulanmaya devam eder. Hakimin onayına sunulan evrak ile ilgili 24 saat içerisinde herhangi bir karar vermemesi ya da olumsuz karar vermesi halinde ise uzaklaştırma tedbiri kalkar.
Uzaklaştırma Kararı için Kanıt Gerekli midir?
Uzaklaştırma kararı, geciktirilmeksizin verilir. Uzaklaştırma kararının verilmesi, ilgili kanunda yer alan amacın gerçekleştirilmesini tehlikeye sokabilecek ölçüde geciktirilemez. Bu nedenle uygulamada da sıklıkla karşılaştığımız üzere önleyici tedbir kararının alınabilmesi için sıkı koşullara tabi delil ve belge koşulları bulunmamaktadır.
Burada ayrıca uzaklaştırma kararının alınabilmesinde gözetilen şiddet kavramı üzerinde durmakta fayda var. Şiddet teriminden yalnızca fiziki anlamda bir kişiye yöneltilen mukavemet anlaşılmamalıdır. Nitekim 6284 Sayılı Kanunda da belirtildiği üzere şiddet; bir kimsenin fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar görmesiyle veya acı çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da özgürlüğün keyfî engellenmesini de içeren, toplumsal, kamusal veya özel alanda meydana gelen fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranışı ifade eden ve geniş kapsamlı bir şekilde ele alınan kavramdır. Bu nedenle örneğin mukavemet içermeyen bir tehdit de şiddetin kapsamına alınabilecektir. Yasa koyucu tarafından şiddetin kapsamı özellikle geniş tutulmuş olup şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi altında bulunan kişi lehine bir yaklaşım benimsenmiştir.
Uzaklaştırma Kararı Kaç Metre için Verilebilir?
Geçici uzaklaştırma kararının içeriğinde metre veya kilometre cinsinden bir mesafe yer almamaktadır. Nitekim uzaklaştırma kararı ile yalnızca fiziki anlamda yaklaşmaya engel olmak değil fakat aynı zamanda kişinin, aleyhine uzaklaştırma kararı alınan kişi tarafından psikolojik veya cinsel şiddet görmemesi için de alınan kapsamlı bir karardır.
Uzaklaştırma Kararına İtiraz Edilebilir mi?
Mahkeme kararıyla uzaklaştırmaya itiraz mümkündür. Nitekim 6284 Sayılı Kanun m.9 hükmü gereğince hakkında uzaklaştırma kararı alınan kişi veya ilgili, kararın kendilerine tefhim edilmesinden (okunmasından) veya tebliğ edilmesinden itibaren 2 hafta içerisinde Aile Mahkemesine itiraz edilebilir. Bununla birlikte aile mahkemesi bulunmayan yerlerde kararı veren mercii Asliye Hukuk Mahkemesi (Aile Mahkemesi sıfatıyla) olacağı için itiraz da Asliye Hukuk Mahkemesine yapılacaktır. İtiraz üzerine mahkeme kararını 1 hafta içerisinde verir ve mahkemenin itiraz üzerine vereceği karar kesindir. Dolayısıyla mahkemenin itiraz üzerine verdiği karar için tekrar itirazda bulunulamaz.
İhlal Edilirse Ne Olur?
Şiddet uygulayan tarafından Tedbir kararı ihlal edilmesi halinde hakim tarafından tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre 3 günden 10 güne kadar zorlama hapsi verilir. Uzaklaştırma kararı ihlalinin tekrarlanması halinde ise yine tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre her tekrarlanmada 15 günden 30 güne kadar zorlama hapsi verilir. Bu sebeplerle verilecek zorlama hapsinin süresi ise toplam 6 ayı geçemez.
Karar Uzatılabilir mi?
Uzaklaştırma kararı, ilk verilişinde en çok 6 ay için verilir. Bununla birlikte şiddetin ya da şiddetin uygulanma tehlikesinin devam edeceği anlaşılırsa; hakim tarafından resen veya korunan kişinin, bakanlığın ya da kolluk görevlilerinin talebi üzerine uzaklaşma kararının süresi veya şekli değiştirilebilir.
Uzaklaşma Kararı Olan Kişi Mesaj Atabilir mi?
Uzaklaşma kararı, yukarıda da ifade ettiğimiz üzere yalnızca fiziki mesafeye yönelik bir tedbir olmayıp daha geniş kapsamda uygulanan bir tedbirdir. Bu nedenle şiddet uygulayan kişi, Koruma kararı devam ettiği müddetçe ilgili kişiye ne mesaj atabilir ne de telefonla arama yönlendirebilir. Nitekim mesaj veya arama benzeri teknolojik vasıtalar ile gerçekleştirilmeye çalışılan iletişim ile psikolojik veya cinsel şiddetler gündeme gelebilmektedir.
Uzaklaştırma Kararı Verildiğini Nereden Öğrenebilirim?
Uzaklaştırma kararı, aleyhine karar verilen kişinin mahkemede bulunmaması halinde zaten kendisine tebliğ edilmektedir. Bununla birlikte uzaklaştırma kararı verildiğine dair tebliğ henüz gerçekleşmemiş ise kişi, adliyeye gidip sorgulama yapabilir. Ancak Yaklaşmama kararının e-devlet ya da uyap benzeri bir elektronik adres vasıtası ile öğrenilmesi mümkün değildir. Nitekim Koruma kararı “Değişik İş” olarak dosyalanmakta ve kişilerin erişebileceği elektronik adresler üzerine işlenmemektedir.
Uzaklaştırma Kararı Varken Çocuğu Görebilir miyim?
Uzaklaştırma kararı, yalnızca kararda yazılı kişiler için öngörülür ve geniş yorumlanamaz. Bu bağlamda örneğin kararda yalnızca eş hakkında uzaklaştırma kararı varsa aleyhine karar alınan eş, çocuğunu elbette görebilecek ve kişisel ilişki kurabilecektir. Nitekim burada çocuğun üstün menfaati de söz konusu olmaktadır. Bununla birlikte Tedbir kararı kapsamında yalnızca eş değil fakat aynı zamanda çocuk için de Şiddetten korunma kararı alınmış ise o zaman şiddet uygulayan kişinin çocuğa yaklaşmaması gerekir.
Adli Sicile İşler mi?
Tedbir kararı , “Değişik İş” olarak dosyalanmakta olup adli sicile işlemeyen bir karardır. Dolayısıyla yine adli sicil kaydının sorgulanması suretiyle uzaklaştırma kararı verilip verilmediği de öğrenilemez. Nitekim koruyucu ve önleyici kararlar adli sicile işlememekte hatta tedbirin ihlali halinde verilen zorlama hapsi dahi adli sicile işlememektedir.