Kısa Çalışma Ödeneği- Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı ; Kısa Çalışma ödeneği, düzenlemede öngörülen sebeplerden dolayı iş yerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azalması ya da durdurulması hallerinde iş yerinde yer alan sigortalı çalışanlara çalışamadıkları dönem için sağlanan destektir.
Kısa çalışma ödeneği ile aslında mevcut istihdam korunmak istenilmektedir. Nitekim aşağıda saymış olduğumuz sebeplerden dolayı işçinin işi bırakması halinde istihdam oranı azalacak, üretim düşecek, kalkınma yavaşlayacak, ülke ekonomisi gerileyecektir.
Hangi Sebeplerden Dolayı Çalışma Süreleri Azalmalı/Durmalı
Her sebepten dolayı kısa çalışma ödeneği sağlanamamakta, belirli birtakım sebeplerden birinin var olması gerekmektedir. Söz konusu sebepler:
Genel Ekonomik Kriz:
Ülke çapında ya da dünya çapında meydana gelen ekonomik olayların ülke ekonomisini ve dolayısıyla iş yerinin mali durumunu etkilediği hallerdir.
Sektörel Kriz:
Ulusal veya uluslararası ekonomide meydana gelen olaylardan doğrudan doğruya etkilenen sektörler ile bu sektörlerin bağlantılı olduğu diğer sektörlerin ekonomik sarsıntıya uğramaları halidir.
Bölgesel Kriz:
Ulusal veya uluslararası ekonomide meydana gelen olaylardan belirli bir bölgenin ekonomik sarsıntıya uğraması halidir.
Zorlayıcı Sebep:
İşverenin yönetiminden kaynaklanmayan, işveren tarafından öngörülmesi mümkün olmayan, neticeden sonra işverenin bertaraf imkanı bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması ya da kısmen veya tamamen durdurulmasını gerektiren dönemsel durumlar ile deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi haller zorlayıcı sebep olarak değerlendirilir.
Yukarıda saymış olduğumuz sebeplerden dolayı işveren tarafından;
- iş yerindeki çalışma sürelerinin en az üçte bir oranında azaltılması ya da
- süreklilik şartı olmaksızın kısmen veya tamamen en az 4 hafta süreyle durdurulması
halinde işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlanır.
Kısa Çalışma Uygulamasından Ne Kadar Süre Yararlanılabilir?
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için gerekli sebep ve koşulları taşıyan kişiler, kısa çalışma ödeneğinden en fazla 3 ay yararlanabilirler.
Kısa Çalışma Ödeneğine Kimler Başvurabilir?
Kısa çalışma uygulamasına yukarıda saymış olduğumuz sebeplerden dolayı işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durduran her işveren, kısa çalışma başvurusunda bulunabilir.
Kısa Çalışma Kapsamında İşçilere Verilen Ödenekler Nelerdir?
Kısa çalışma uygulamasından yararlanan işçiler, kısa çalışma ödeneği almanın yanında ayrıca genel sağlık sigortası primlerini de almaktadırlar.
- İşsizlik Ödeneği Ödemesi
- Genel Sağlık Sigortası Primi Ödemesi
İşyerinin Kısa Çalışma Ödeneğine Başvuru Süreci
İşyeri; genel ekonomik kriz, sektörel kriz, bölgsel kriz veya zorlayıcı sebeplerden dolayı iş yerindeki çalışma sürelerini geçici olarak azaltması ya da durdurması halinde İŞKUR’a başvuruda bulunur. İşveren, İŞKUR’a fiziki olarak başvuruda bulunabileceği gibi e-devlet kanalı ile de başvuruda bulunabilir.
Unutulmaması gerekir ki işçiler kısa çalışma uygulamasına başvuramaz. İşçiler adına kısa çalışma uygulamasına başvuru, işveren tarafından gerçekleştirilir.
İş yerinin İŞKUR’a başvurusunda hazır bulundurması gereken belgeler:
- Kısa Çalışma Ödeneği İşçi Listesi
- Varsa işyerinin “yıkık, acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı” olduğuna dair tespit belgesi, yoksa çalışma süresinin azaltıldığını veya faaliyetin kısmen/tamamen durdurulduğunu ortaya koyan belgeler
İşyerinin İŞKUR’a başvurusundan sonra uygunluk tespiti için ilgili kurum tarafından İş Müfettişi görevlendirilir ve müfettiş iş yerine gelip gerekli gördüğü incelemeleri yapar, rapor hazırlar. İş müfettişi tarafından yapılan inceleme sonucunda Kısa Çalışma Uygulaması için iş yerinin uygun bulunması gerekmektedir. İşyeri uygun bulunduktan sonra kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlamış olmalıdır. Bununla birlikte işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için işyeri tarafından hazırlanan kısa çalışma işçi listesinde bilgilerinin bulunması gerekmektedir.
İŞKUR’un Başvuruyu Değerlendirmesi
İŞKUR, kısa çalışma uygulaması için kendisine gelen başvurulardan;
- Genel ekonomik kriz
- Sektörel kriz
- Bölgesel kriz
- Dışsal durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebepler için İŞKUR Yönetim Kurulunca bir değerlendirme yapılır ve karar alınır. Bununla birlikte deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar için diğer zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan başvurularda Yönetim Kurulu Kararı aranmaz.
Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı ve Süresi Ne Kadardır?
Kısa çalışma ödeneğinin günlük tutarı, sigortalı işçinin son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez.
Kısa çalışma ödeneği her ayın 5’inde ödenir. Ödeme tarihinin öne çekilmesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilidir.
Kısa çalışma ödeneneğinin süresi ise kısa çalışma süresi kadardır. Bununla birlikte yukarıda da belirttiğimiz üzere kısa çalışma süresi 3 aylık süreyi geçemez.
Kısa Çalışma Ödeneği Hangi Hallerde Kesilir?
Kısa çalışma ödeneği, süresi bitmeksizin aşağıda sayılan sebeplerden dolayı kurum tarafından kesilir:
- Kısa çalışma ödeneği alan sigortalıların işe girmesi
- Kısa çalışma ödeneği alan sigortalının yaşlılık aylığı almaya başlaması
- Kısa çalışma ödeneği alan sigortalının herhangi bir sebeple silâh altına alınması
- Kısa çalışma ödeneği alan sigortalının herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde
- Kısa çalışma ödeneği alan sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödenekleri kesilir.
İşyeri Tekrar Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilir Mi?
Daha önce başkaca bir sebepten dolayı kısa çalışma ödeneğinden yararlan işyerleri, yeni bir sebepten dolayı tekrar kısa çalışma ödeneğine başvuruda bulunabilirler ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilirler.
Kısa Çalışma Ödeneği Yargıtay Kararı – 9. HD., E. 2018/9973 K. 2018/22978 T. 12.12.2018
“… Davacı vekili, davalının 2008 ve 2009 yıllarında Türkiye İş Kurumu’na başvurarak bir kısım işçiler için farklı tarihlerde ve farklı sürelerde kısa çalışma talebinde bulunduğunu, davacının da kısa çalışma uygulamasına tabi tutulan işçiler arasında olduğunu, ancak davalının kısa çalışma dönemlerinde davacıyı ikramiye, yakacak, çocuk, öğrenim, bayram ve ayakkabı yardımlarından faydalandırmadığını, davacıya ödenmeyen sosyal yardımların o dönem yürürlükte olan toplu iş sözleşmeleri ile tanımlanmış haklar olduğunu, kısa çalışma uygulaması kapsamındaki işçilerin, iş sözleşmeleri devam ettiğinden toplu iş sözleşmesinde işçinin faydalanabilmesi için fiili çalışma koşuluna bağlanmadığını iddia ederek bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Kısa çalışma döneminde işçinin iş görme borcu ile işverenin ücret ödeme borcu askıda olduğundan yasa gereği sadece kurum tarafından ödeme yapıldığından bu dönem için toplu iş sözleşmesinden doğan sosyal yardımlara hak kazanılması mümkün değildir. Mahkemece davanın reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”
Sıradaki Makelemiz : Ankara Ceza Avukatı
