KİRA ARTIŞ HESAPLAMA
Kira artış hesaplama, kiracı ile kiraya veren ev sahibi arasındaki kira ilişkisi kapsamında kiracı tarafından ödenecek kira bedelinin nasıl hesaplanacağını anlatmaktadır. Bu hesap, enflasyon oranları bağlamında özellikle önem arz etmektedir.
TEFE ve TÜFE oranları da dikkate alınarak yapılan hesaplamalar ile Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan özel düzenlemeler de ayrıca değerlendirilmelidir. Bununla beraber kira artış oranı, yıllık kira artış oranı, TEFE-TÜFE Hesaplama Tablosu ve kiraya zam oranı gibi hususlar da merak edilmektedir.
KİRA ARTIŞ ORANI
Kira artış oranı, kiracının ev sahibine ödemesi gereken kira bedelinin kira dönemleri açısından ne kadar artırılabileceğini ifade etmektedir. Bu artışlar enflasyondan oldukça önemli derecede etkilenmektedir. Kira artış oranı sözleşmede normal şartlarda özgürce taraflar tarafından kararlaştırılabilmektedir. Ancak bu özgürlük durumu kiracılar açısından belli sıkıntılar da doğurmaktaydı.
Zira ev sahipleri evlerini, çevredeki evlerle kıyaslamak suretiyle mevcut kira bedelinden çok daha fazlaya kiralamak istemekteydi. Bu bağlamda yapılan kira zamları öyle bir boyuta ulaşmıştı ki kiracılar durumun altından kalkamamaktaydı. İşte bu durum Adalet Bakanlığı tarafından gözetilerek bu konuda aşağıda tekrar ele alacağımız özel bir düzenleme getirildi.
Bu düzenlemeye göre TEFE ve TÜFE oranları ile enflasyon hesaplamaları ele alınmadan kiraya veren ev sahipleri ile kiracılar arasında asgari %25 oranında kira zam artışı öngörülebilecektir. Diğer bir ifadeyle kiracı ile ev sahibi arasında bir sonraki dönem açısından ödenecek kira bedeli bir önceki dönemin %25’inden fazla olamayacaktır.
İşte bu düzenleme ve diğer hesaplamalar dikkate alındığında 2023-2024 arasında kira ilişkisine konu taşınmaz için kiracı tarafından ödenecek kira bedeli bir önceki dönemden %25 fazla olabilecektir. Örnek vermek gerekirse 1 yıllık bir kira ilişkisi açısından 2022 kira yılı açısından taraflar arasında belirlenen 4000 TL kira bedeli, 2023 için eğer kira sözleşmesi uzarsa en fazla 5000 TL olabilecektir. Bu düzenlemeye aykırı olarak kararlaştırılan kira bedellerinin ise geçersiz olup olmayacağı tartışılmaktadır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında mutlak suretle gayrimenkul hukuku alanında uzman bir kira avukatından hukuki danışmanlık alınması gerekmektedir.
YILLIK KİRA ARTIŞ ORANI
Yıllık kira artış oranı, kira ilişkisi yıllık dönemlere bölündüğünde veya 1 yıllık kira ilişkileri düşünüldüğünde bir sonraki kira yılı açısından kira artış oranının ne kadar olacağını ifade etmektedir. 2022 açısından Temmuz ayında Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılan düzenlemeye göre kira artış oranı 2023 Temmuz ayına kadar %25 ile sınırlandırılmıştı. Ekonomik hayattaki dalgalanmalar ve enflasyon artışlarının oldukça yüksek seviyelere ulaşmasıyla beraber söz konusu düzenleme 2023 Temmuz ayından 2024 Temmuz ayına kadar 1 yıllığına daha uzatılmıştır.
Uzatılan bu düzenlemeye göre %25’lik kira artış oranı sınırı 2024 Temmuz ayına kadar da geçerli olacaktır. Kira artış oranının bu şekilde ev sahiplerinin aleyhine sınırlandırılmış olmasının mülkiyet hakkının ihlali niteliğinde bir düzenleme olduğu ifade edilmektedir. Bu düşünce bir açıdan her ne kadar doğru olsa da kiracıların astronomik seviyelere ulaşan kira bedellerini ödemekte oldukça büyük zorluğa düşüyor olmaları bu düzenlemeyi gerekli kılmaktadır.
Sonuç olarak kira artış oranı 2023-2024 arasındaki kira ilişkileri açısından da 2022-2023 arasındaki kira ilişkilerinde olduğu gibi %25 ile sınırlandırılmıştır. Ev sahipleri 2024 Temmuz ayına kadar kiracılarına %25’ten fazla zam yapamayacaklardır.
TEFE TÜFE HESAPLAMA TABLOSU
TEFE TÜFE hesaplama araçları, Adalet Bakanlığının getirdiği %25’lik sınırdan önce ele alınan durumlardan biriydi. 2024 yılının Temmuz ayına kadar geçerli olmak üzere bu sınır devam ediyor olacağından TEFE ve TÜFE ele alınarak yapılan hesaplamalar şimdilik bir önem arz etmeyecektir. Zira bu konuda yapılan hesaplama hiçbir şekilde zaten %25’lik kira artış oranı sınırının üzerine çıkamayacaktır.
Ancak bu düzenlemenin 2024 Temmuz ayında sona erdiğini ve uzatılmayacağını düşünürsek kira bedellerinde yapılacak artışlar yine bu hesaplama tablosuna göre yapılacaktır. 2023 yılı açısından aşağıya bir örnek bırakılacaktır. Fakat daha detaylı ve kesin hesaplama için sitemizde bulunan Hesaplama Araçlarını ziyaret edebilirsiniz.
ÜFE | Geçen Aya Göre | Önceki Yıl Aynı Aya Göre | Yıllık Ortalama | Geçen Aya Göre | Önceki Yıl Aynı Aya Göre | Yıllık Ortalama (Kira…) | ÜFE – TÜFE ORT. |
2.105,17 | 4,15 | 86,46 | 125,53 | 6,65 | 57,68 | 72,45 | 98,99 |
2.138,04 | 1,56 | 76,61 | 120,72 | 3,15 | 55,18 | 71,83 | 96,28 |
2.147,44 | 0,44 | 62,45 | 113,73 | 2,29 | 50,51 | 70,20 | 91,97 |
2.164,94 | 0,81 | 52,11 | 105,50 | 2,39 | 43,68 | 67,20 | 86,35 |
2,179,02 | 0,65 | 40,76 | 95,80 | 0,04 | 39,59 | 63,72 | 79,76 |
2,320,72 | 6,50 | 40,42 | 86,59 | 3,92 | 38,21 | 59,95 | 73,27 |
İŞ YERİ KİRA ARTIŞ ORANI
İş yeri kira artış oranı, konut kiralarıyla aynı hükümlere sahip olmakla beraber Adalet Bakanlığının getirmiş olduğu %25’lik sınırlama yalnızca konutları kapsamaktadır. Konut olmayan ve iş yeri olarak kullanılan binalar açısından %25’lik sınırlama geçerli olmayıp ÜFE ve TÜFE oranları kullanılarak yapılacak maksimum artış hesaplanabilmektedir.
Bu konuda “Home Office” olarak kullanılan alanlar hakkında ise %25’lik sınırın uygulanıp uygulanamayacağı tartışılmaktadır. Şayet kullanılan bina kişinin barınma ihtiyaçları için kullanabileceği tek alansa ve gerçekten de konut olarak kullanmanın yanında sadece işlerini de yönetiyorsa iş yeri olarak değerlendirilmemesi gerekmektedir.
Bu nedenle Home Office olarak kullanılan alanlar hakkında da Adalet Bakanlığı’nın getirmiş olduğu %25’lik kira artış sınırı uygulanacaktır. Yani Home Office’ler için de 2024 Temmuz ayına kadar en fazla %25 oranında kira artışı uygulanabilecektir.
Yukarıda da ifade edildiği üzere iş yeri kiraları açısından %25’lik sınır uygulanmamaktadır ve bu konuda belli hesaplamalar yapılmaktadır. Bu hesaplama aşağıdaki gibidir:
Ödenen Kira*TÜFE Oranı / 100
Bu şekilde yapılacak hesaplama sayesinde bir sonraki kira yılı için iş yerine yapılabilecek maksimum kira zammı oranı belirlenebilmektedir. Temmuz ayı açısından bu oranın 59.95 olduğunu da belirtmek gerekir.
No comment