Eczacılar, Türk Eczacıları Birliği Kanununun 30.maddesi hükmü ve dolayısıyla Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği hükümleri gereğince birtakım eylem veya davranışlardan kaçınmak durumundadırlar. Aksi halde bağlı bulundukları Eczacı Odası ve Haysiyet Divanının yapacağı disiplin soruşturması ile karşı karşıya kalabilirler. Bu yazımızda da sizlere; Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği kapsamında öngörülen disiplin suçlarına konu eylemleri, disiplin suçlarına karşılık gelen disiplin cezalarını, disiplin cezasının verilmiş olması halinde söz konusu cezaya itiraz ve idari yargı yolunu açıklayacağız.
Eczacılara Disiplin Cezası Verilmesini Gerektiren Durumlar Nelerdir?
Türk Eczacıları Birliği Kanununun 30.maddesi atfı gereğince Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir. Söz konusu yönetmeliğin 15.maddesi hükmüne göre eczacılara disiplin cezası verilmesini gerektiren durumları şöyle sıralayabiliriz:
İlk defa işlenmiş olması kaydıyla yazılı uyarı cezası verilmesi gereken haller şunlardır:
- Genel hijyen kurallarına uymamak
- Eczanede bulundurulması/tutulması gereken defterlerin ve elektronik kayıtların olmaması
- Eczacı Odası ve TEB (Türk Eczacıları Birliği) tarafından alınmış mesleki kararlara uymamak
- İlaçların saklandığı buzdolabında ilaç dışında ürün bulundurmak
- Çalışır durumda “E” logosunun bulundurmamak veya usulüne uygun çalıştırmamak
- İlaçları, belirlenen fiyat üzerinde satmak
- Beyaz önlük giymemek
- Niteliği itibarıyla bu madde kapsamında değerlendirilebilecek eczacılık uygulamasına ve mesleğin icrasına aykırı diğer benzeri ihmalkar fiil ve hallerde bulunmak
İlk defa işlenmiş olması kaydıyla Eczacı Odası yıllık aidatının dört katından on beş katına kadar para cezası verilmesi gereken haller şunlardır:
- İlaçların üzerinde başka ilaca dair kare kod bulunması
- Eczanede bulunan ilaçların İTS kaydının eczane üzerine alınmaması
- Yazarkasa saatinin ayarsız olması
- Eczanenin cephesindeki eczane tabelası dışında, totem, yönlendirici tabela, levha, afiş ve benzeri cisimlerin bulundurulması
- Miadı (tarihi, öngörülen son kullanım süresi) geçmiş ilaçların eczanede satışa hazır şekilde bulundurulması veya mevzuatta öngörülen usul ve esaslara uygun olarak imha edilmemesi
- Eczacının mazeretsiz olarak görevi başında bulunmaması
- Ambalajı bozuk ilaç satışı yapmak
- Kutu bütünlüğünü bozmak sureti ile ilaç satmak
- Eczanelerde tahsil edilmesi zorunlu ücretleri ilgilisinden almamak
- Eczanelerin, kapalı olsalar dahi, nöbetçi eczanelerin adının yer aldığı listeyi, adresi ve telefon bilgilerini dışarıdan görülebilir, kolayca okunabilir şekilde ışıklandırılmış veya dijital ortamda ilân etmemeleri veya nöbet listesinin güncel olmaması
- Eczanede yapılacak denetlemeye engel olmak
- İlacın, reçetede yazıldığı pozolojiye (kullanım sıklığı, şekli vs) uygun şekilde vermemek
- Çalıştırılması zorunlu olan yardımcı eczacı veya ikinci eczacıyı işe başlatmamış olmak
- Niteliği itibarıyla bu madde kapsamında değerlendirilebilecek eczacılık uygulamasına ve mesleğin icrasına aykırı diğer benzeri kusurlu veya kasıtlı fiil ve hallerde bulunmak
3 günden 180 güne kadar sanat icrasından men cezası gerektiren fiil ve haller şunlardır:
- Muvazaalı eczane işletmek
- Muvazaalı eczane açma teşebbüsünde bulunmak
- Ruhsatname olmaksızın eczane açmak ve/veya satış yapmak
- Kare kod bilgisi tahrif edilmiş ilaç satışı yapmak
- Miadı dolmuş ilaç satmak
- Eczacılarca kendilerine reçete gönderilmesine yönelik olarak her ne şekilde olursa olsun, kurumlar, hekimler, diğer sağlık kurum ve kuruluşları veya üçüncü şahıslar ile açık veya gizli iş birliği yapılması, simsar, kurye elemanı ve benzeri yönlendirici personel bulundurulması, reçete toplama ve yönlendirme yapılması, internet, faks, telefon ve benzeri yollarla reçete kabul edilmesi
- Yazılı veya sözlü ya da internet/sosyal medya üzerinden veya herhangi bir diğer yolla reklam yapılması, reklam ve/veya promosyon yoluyla satış yapılması, fatura veya diğer matbu belgelere reklam özelliği taşıyan ibareler konulması
- Eczane eczacıları ve eczaneler adına internet sitesi açılması, internet üzerinden ilaç, ürün tanıtımı ve/veya satış yapılması, sosyal medya hesabı üzerinden ilaç, ürün tanıtımı ve/veya satış yapılması.
- Psikotrop ve uyuşturucu ilaçlar ile kontrole tabi ilaçların mevzuatta öngörülen koşullara aykırı şekilde saklamak ve/veya satmak
- Psikotrop ve uyuşturucu maddelerin kayıtlarının düzensiz olması
- Fiili ve kayıtta bulunan stoğun birbirini tutmaması
- Ruhsatsız ya da kaçak ilaç bulundurmak ve/veya satmak
- Eczane açılış ve kapanış saatlerine uymamak, nöbet ihlali yapmak
- Nöbetçi olunan dönemde nöbet hizmeti vermemek
- İlaçların saklama koşullarına uygun olmayan şekilde bulundurmak ve/veya satmak
- Hasta veya yakınına teslim edilmeyen ilaçların ilgili kuruma fatura etmek
- Hasta bilgisi dışında eczacı ya da eczane çalışanlarınca sisteme reçete girişi yapılması veya düzenlenen sahte reçete ve eki belgelerin ilgili kuruma fatura edilmesi
- Eczaneden toptan ilaç satışı yapmak, eczacılarca ihaleye girilmesi
- Sıralı dağıtıma tabi reçetelerin belirlenen usul ve esaslar dışında veya limit-kota dışı olarak karşılanması
- Eczanenin fiili stoğunda mevcut olmasına rağmen ilacı hastaya vermemek
- Başka eczanelerden satılmış ilaçların bulundurmak veya satmak
- Eczanede muayene yapmak, reçete tanzim etmek, tedavi ve/veya kür uygulamak
- Eczane eczacısının öğretmenlikten ve seçimle elde edilen vazifelerden başka bir iş yapması
- Reçetede yazılı ilaç yerine yanlış ilaç vermek
- Kurum sözleşmesi olmadığı halde reçete kabulü ve başka eczaneler üzerinden Kuruma fatura etmek veya sözleşmesi olmayan veya feshedilmiş eczanenin kabul ettiği reçeteleri Kuruma fatura etmek
Eczacı Odası bölgesinde sanat icrasından men cezası gerektiren fiil ve haller şunlardır:
- Bir Eczacı Odası bölgesinde en az beş defa geçici olarak sanat icrasından men cezası almak
- Birden fazla geçici olarak sanat icrasından men cezalarının toplamı yüz seksen gün olması
Eczacılara Verilebilecek Disiplin Cezaları Nelerdir?
Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliğinin 14.maddesinde belirtildiği üzere eczacılara verilebilecek disiplin cezaları 4 türden olup aşağıda belirttiğimiz şekildedir:
Yazılı İhtar (Uyarı) Cezası:
Eczacılık sanatının icrası sırasında veya kişilerle ilişkilerde daha özenli davranılması gerektiğinin ilgili eczacıya yazı ile bildirilmesini kapsayan bir disiplin cezasıdır.
Para Cezası:
Fiilin işlendiği tarihteki oda yıllık aidatının 4 katından 15 katına kadar verilecek para cezasını ifade eden bir disiplin cezasıdır.
Geçici olarak sanat icrasından men cezası:
Eczacılık sanatının icra edilmesinin 3 günden 180 güne kadar yasaklanmasını ifade eden disiplin cezasıdır.
Oda bölgesinde sanat icrasından men cezası:
Bir oda bölgesinde en az 5 defa geçici olarak sanat icrasından men cezası alan veya birden fazla geçici olarak sanat icrasından men cezalarının toplamı yüz seksen gün olan eczacıların, o oda bölgesinde sürekli olarak sanat icrasından men edilmesini ifade eden disiplin cezasıdır.
Eczacıya Disiplin Cezası Verilmesinde Zamanaşımı Süresi
Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliği kapsamında eczacıların geçireceği olası disiplin soruşturması belirli süre içerisinde tamamlanmaktadır. Buna mukabil yürütülecek disiplin soruşturması ve soruşturma neticesinde verilecek disiplin cezası ise yönetmelikte öngörülen zamanaşımı sürelerine tabidir. Söz konusu süreler, aşağıda açıkladığımız şekildedir:
Haysiyet Divanları, kararlarını en geç ne zaman verir?
Hem Haysiyet Divanı hem Yüksek Haysiyet Divanı, kendilerine intikal eden dosyaları en geç 3 ay içerisinde karara bağlamak zorundadır.
Eczacıların disiplin soruşturma zamanaşımı süresi ne kadardır?
Eczacının, disiplin suçuna sebep teşkil eden eylem veya davranışta bulunmasının öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde soruşturmaya başlanılmaması halinde ilgili suç için artık disiplin soruşturması yapılamaz.
Eczacılara verilmesi öngörülen disiplin cezasının zamanaşımı süresi ne kadardır?
Soruşturma başlatılmış ya da başlatılmamış fark etmeksizin disiplin cezası gerektiren fiilin işlenmesinden itibaren 8 yıl içerisinde disiplin cezası verilmezse ilgili suç için artık disiplin cezası verilemez, bu halde disiplin cezası zamanaşımına uğrar.
Eczacıya Verilen Disiplin Cezasına İtiraz ve İptal Davası
Eczacıya verilen disiplin cezasına karşı cezanın tebliğ tarihinden itibaren yasal süresi içerisinde iki yola başvurulmaktadır. Bunlar:
Eczacıya Verilen Disiplin Cezasına Karşı İtiraz Yolu
Eczacının disiplin suçu gerektiren eylem veya davranışta bulunmasını müteakip Eczacı Odası tarafından eczacının savunmasını da içeren bir dosya hazırlanır ve Haysiyet Divanına gönderilir. Haysiyet Divanı tarafından ilgili eczacı için disiplin cezası verilmesi yönünde karar verilmesi halinde; cezaya ilişkin kararın eczacıya tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde itiraz olunabilir. Süresi içerisinde karara itiraz olunmazsa söz konusu karar kesinleşir.
Haysiyet Divanı tarafından verilen karara karşı süresi içinde itiraz olunması halinde dosyayı Yüksek Haysiyet Divanı inceler. İtiraz üzerine Yüksek Haysiyet Divanının vereceği karar kesindir. Bununla birlikte Yüksek Haysiyet Divanının verdiği karara karşı kararın tebliğ tarihinden itibaren yasal süresi içerisinde idari yargı yoluna başvurulabilir.
Eczacıya Verilen Disiplin Cezasına Karşı İdari Yargı Yolu
Eczacı, kendisine verilen disiplin cezasına karşı İptal Davası açmak sureti ile idari yargı yoluna başvurabilir. Burada eczacı, iptalini talep ettiği idari işlemin kendisine tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içerisinde İdare Mahkemesinde İptal Davası açar. İptal davasını açan eczacı dava dilekçesinde ilgili işlemin; yetki, şekil, sebep, konu ve amaç unsurlarından en az birinin sakat olduğunu ileri sürmelidir. Örneğin disiplin cezasını Haysiyet Divanının vermesi gerekirken eczacının bağlı olduğu oda yönetim kurulunun vermesi halinde işlem, yetki yönünden sakattır. Ya da disiplin cezası olarak Türk Eczacıları Birliği Disiplin Yönetmeliğinde yer almayan başkaca bir disiplin cezası verilmesi halinde işlem, konu yönünden sakattır.
