Askeri İsyan Suçu ve Cezası – İtaatsizlik – Mukavemet – Fiili Taarruz

Askeri İsyan Suçu ve Cezası – İtaatsizlik – Mukavemet – Fiili Taarruz ; Askeri isyan suçu, birden fazla asker kişinin gürültü-patırtı ile veya alenen toplanarak amirlerine veya üstlerine karşı “itaatsizlik, mukavemet, fiilen taarruz” eylemlerinden birine kalkışmaları halinde meydana gelen askeri bir suçtur.

Askeri isyan suçu, 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu madde.100 hükmünde düzenlenmiştir. Söz konusu hükme göre;

“Birden ziyade askeri şahıslar, gürültü patırtı ile veya alenen toplanarak bir amire veya mafevka itaatsizliğe veya mukavemet veya fiilen taarruza (M. 86, 90, 91) birlikte kalkışırlarsa “Askeri isyan” sayılır. Toplanmaya iştirak edenlerin her biri beş seneden ve seferberlikte on seneden az olmamak üzere muvakkat ağır hapis cezasıyla cezalandırılır.”

Görüldüğü üzere askeri isyan suçu seçimlik hareketli bir suç olup içerisinde birden fazla askeri suçu barındırmaktadır. Bu itibarla suça konu eylem olarak maddede adı geçen Askeri suçlardan birinin gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.

Alanında uzman askeri ceza avukatlarımızdan destek almak istiyoruz bizimle hemen iletişime geçin.

Askeri İsyan Suçu Nasıl Meydana Gelir?

Askeri isyan suçunun meydana gelebilmesi için 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.10 hükmü gereğince birtakım şartların mevcut olması gerekmektedir. Bunlar:

Birden Fazla Asker Kişi Olmalı
Askeri isyan suçuna ilişkin maddede de ifade edildiği üzere suçun oluşabilmesi için birden fazla asker kişinin bulunması gerekmektedir. Başka bir ifade ile askeri isyan suçu, en az 2 asker kişi tarafından işlenebilmektedir.

Birlikte Hareket Edilmeli
Faillerin birlikte hareket etmeleri, birleşerek ve kuvvetlerini bir araya getirerek hareket etmeleri gerekmektedir. Başka bir ifade ile birbirlerinden bağımsız olarak suça konu eylemleri icra eden veya kalkışan askerler bakımından askeri isyan suçu oluşmayacaktır.

Bununla birlikte askeri isyan suçu için faillerin önceden anlaşmış olmalarına gerek yoktur. Dolayısıyla halihazırda gerçekleşmekte olan askeri isyan suçuna sonradan iştirak edilmesi halinde de fail askeri isyan suçundan sorumlu olacaktır.

Gürültü ve Patırtı ile Alenen Toplanma
Askeri isyan suçuna konu eylemin, dışarıdan anlaşılabilecek nitelikte aleni olması gerekmektedir. Madde metninde aleniyeti özellikle vurgulamak adına gürültü ve patırtı fiilleri zikredilmiştir.

Bu itibarla dışarıdan “Askeri İsyan” izlenimi bırakmayan, aleni değil ama özel ve herkesin seyrine müsait olmayan ortamlarda gerçekleştirilen eylemler, askeri isyan suçuna vücut vermeyecektir.

Bir Amire veya Üste Karşı;
İtaatsizlik (m.87)
Emre itaatsizlikte ısrar suçu, asker kişinin askeri hizmete ilişkin bir emri hiç yerine getirmemesi halinde meydana gelen bir suçtur. Emre itaatsizlikte ısrar edenlerin cezası ise temel olarak 1 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır.

İtaatsizlik suçuna ilişkin daha detaylı bilgi için sitemizde yer alan “Emre İtaatsizlikte Israr Suçu ve Cezası” adlı makalemize bakabilir, alanında uzman Askeri Ceza avukatlarımızı arayabilirsiniz.

Mukavemet (m.90)
Mukavemet suçu, asker kişinin amirini veya üstünü zorla ve tehdit ile hizmet emrini vermekten alıkoymaya veya askeri hizmete ilişkin bir hususu yapmak ya da yapmamak için zorlamaya kalkışması halinde meydana gelen bir askeri suçtur.

1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.90 hükmüne göre mukavemet suçunun cezası ise 3 aydan 10 yıla kadar hapis cezasıdır.

Mukavemet suçuna ilişkin daha detaylı bilgi için sitemizde yer alan “Askeri Ceza Kanununda Mukavemet Suçu ve Cezası” adlı makalemize bakabilir, alanında uzman Askeri Ceza avukatlarımızı arayabilirsiniz.

Fiilen Taarruz (m.91)
Amire veya üste fiilen taarruz suçu, asker kişinin amir veya üstü konumunda bulunan kişiye eylemli bir şekilde saldırması halinde meydana gelen Askeri bir suçtur. Amir veya üste fiilen taarruz suçunun cezası ise 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu madde 91 de düzenlenmiştir.

Amir ve üste fiilen taarruz suçu, 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanununda “Amire veya Mafevka Fiilen Taarruz Edenlerin Cezaları” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu bakımdan “mafevk” teriminin günümüzde Askeri terminoloji kapsamında “üst” olarak kullanıldığını söyleyebiliriz.

Fiilen Taarruz suçuna ilişkin daha detaylı bilgi için sitemizde yer alan “Amire veya Üste Fiilen Taarruz Suçu” adlı makalemize bakabilir, alanında uzman Askeri Ceza avukatlarımızı arayabilirsiniz.

Suçlarından birine birlikte teşebbüs etmek

Ortak Kast
Faillerin aynı amaç doğrultusunda bilerek ve isteyerek suça konu eylemi gerçekleştirmiş olmaları gerekmektedir. Bu itibarla faillerde ortak, yani müşterek kastın varlığı aranır.

Dolayısıyla farklı amaçlar ve istekler doğrultusunda aynı eylemlerin gerçekleştirilmiş olması halinde de Askeri isyan suçu meydana gelmiş olmayacaktır.

Askeri İsyan Suçu Kimler Tarafından İşlenebilir?

Askeri İsyan Suçu, özgü suç niteliğinde olup yalnızca asker kişiler tarafından işlenebilir. Dolayısıyla adı geçen suça konu hareketlerin sivil bir kişi tarafından işlenmesi halinde Askeri İsyan Suçu meydana gelmeyecektir.

Bunlarla birlikte Askeri İsyan Suçu, her Askeri personel tarafından değil ama yalnızca ast konumunda bulunan askerler tarafından işlenebilir.

Askeri personeller ise 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.3-4 hükümlerine göre aşağıda sayılan kişilerden oluşmaktadır:

• Subay
• Astsubay
• Millî Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşunda çalışan sivil personel
• Uzman Jandarma
• Uzman Erbaş
• Sözleşmeli Er ve Sözleşmeli Erbaş
• Er ve Erbaş
• Askeri Öğrenci

Askeri İsyan Suçunun Cezası Nedir?

Askeri isyan suçunun cezası, 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu madde 100 hükmüne göre 5 yıldan az olmamak üzere ağır hapis cezasıdır. Bununla birlikte suçun Seferberlik zamanında işlenmiş olması halinde faillerden her biri, 10 yıldan aşağı olmamak üzere ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.

Bunlarla birlikte söz konusu cezanın, Ceza hukukunun temel ilkelerinden biri olan “Belirlilik” ilkesine aykırı olduğu kanaatindeyiz. Nitekim kanunda herhangi bir suça ilişkin verilecek cezanın alt ve üst sınırlarının belirli olması, failin cezasının da belirli bir aralık dahilinde hakim tarafından takdir edilerek verilmesi gerekmektedir.

Ancak askeri isyan suçuna ilişkin kanunda öngörülen cezanın yalnızca alt sınırı belirli olup üst sınırı belirtilmemiştir.

Askeri İsyan Suçunda Soruşturma İzni Gerekli midir?

Askeri Ceza kanununa göre asker kişilerin işlemiş oldukları Askeri suçlardan dolayı soruşturma açılabilmesi için yetkili komutan tarafından soruşturma izni verilmesi gerekmektedir. Askeri İsyan Suçunun da askeri bir suç olması dolayısıyla Askeri İsyan suçunu işleyen asker hakkında soruşturma açılabilmesi, soruşturma izni verilmesine tabidir.

Askeri İsyan Suçunda Görevli Mahkeme Hangisidir?

2017 Anayasa Referandumu değişikliği öncesinde Askeri suçlara bakmakla görevli mahkeme, Askeri Ceza Mahkemeleriydi. Ancak söz konusu referandum sonrası yapılan değişiklikle Askeri mahkemeler kapatıldı ve askeri suçlar, adli suçların görüldüğü adli yargı kapsamında görülmeye başlandı.

Bu bakımdan Askeri suçlar için de görevli mahkemeler, ilk derece adli yargı ceza mahkemeleri oldu. Askeri İsyan Suçuna yönelik kovuşturma için görevli mahkeme de suçun niteliği ve dolayısıyla ceza miktarına göre Asliye Ceza Mahkemesi veya Ağır Ceza Mahkemesidir.

Askeri hukuk alanında uzman askeri avukatlarımızdan destek almak istiyorsanız bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz.

Sıradaki Makalemiz: Ankara Kira Avukatı