Bu makale de sözleşmeli er güvenlik soruşturması ve sözleşmeli erlerin güvenlik soruşturması neticesinde elenmesi durumunda iptal davası ve hukuki yolların neler olduğuna yer verilmiştir.
Sözleşmeli Er Nedir ?
Sözleşmeli er, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesinde görev yapan, belirli süreli sözleşme ile istihdam edilen askerlerdir. Bu görevde bulunan kişiler, ihtiyaçlar doğrultusunda resmi sözleşme kapsamında belirlenen ücret karşılığında orduya katılır ve askeri hizmetlerini yerine getirirler.
Sözleşmeli Er Olma Şartları Nelerdir ?
Sözleşmeli erler 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunun 3. Maddesine göre ;
Sözleşmeli er alım şartları, kanunda detaylı şekilde belirtilmiştir. Buna göre:
- Sözleşmeli er adayları, en az ilköğretim veya dengi bir okuldan mezun olmalı, askerlik hizmetini erbaş ya da er olarak tamamlamış olmalı ve terhisinin üzerinden üç yıldan fazla süre geçmemiş olmalıdır. Ayrıca, düzeltilmemiş nüfus kaydına göre 26 yaşını doldurmamış olmak gerekir.
- Askerî okullardan veya TSK’dan herhangi bir sebeple ilişiği kesilen personel, sözleşmeli erlik başvurusu yapamaz.
- Başvuran adaylarda aranan temel nitelikler şunlardır:
- Türk vatandaşı olmak.
- Kanunda belirtilen eğitim şartlarını karşılamak.
- TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde yer alan sağlık kriterlerini taşımak.
- Kamu haklarından mahrum olmamak.
- Devlet güvenliğine karşı suçlar, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, cinsel suçlar, firar veya emre itaatsizlik gibi yüz kızartıcı ya da askeri disiplin suçlarından mahkûm olmamak.
- Taksirli suçlar hariç, bir aydan fazla hapis cezası almamış olmak.
- Güvenlik soruşturmasının olumlu sonuçlanması.
- Fiziki yeterlilik testi ve mülakatta başarılı olmak.
- Ayrıca, bağlı olduğu tugay veya eşidi birlik komutanı tarafından “sözleşmeli erbaş ve er olur” belgesi verilen adayların başvuruları öncelikli olarak değerlendirilir.
Erbaş ve Er Arasındaki Fark Nedir ?
Er ile erbaş arasındaki temel fark, rütbe durumundan kaynaklanmaktadır. İç Hizmet Kanunu’na göre:
- Er: Rütbesiz askerdir ve sözleşmeli erler de bu sınıfa dâhildir.
- Erbaş: Onbaşı ve çavuş rütbesine sahip askerleri ifade eder.
Yani erler tamamen rütbesizken, erbaşlar en alt seviyedeki rütbeli personeldir
Sözleşmeli Er Güvenlik Soruşturması
6191 sayılı Sözleşmeli er ve erbaş kanunun Kaynak, Yetiştirme, Hizmet Şartları, Yedeklik Dönemi, Görev ve Sözleşme Süreleri başlıklı 3. Maddesinin f fıkrası uyarınca “Güvenlik soruşturması olumlu sonuçlanmış olmak” şartı aranmaktadır.
7315 Sayılı Güvenlik Soruşturması Ve Arşiv Araştırması Kanun;
MADDE 3-
(1) Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır.
(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.
Sözleşmeli Erbaş Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasında Nelere Bakılır?
Sözleşmeli erbaş güvelik soruşturması ve arşiv araştırmasında aday kişinin birtakım özelliklerinin, irtibatlarının ve hakkında verilen kararların kurum için tehlike oluşturup oluşturmadığı araştırılır.
Sözleşmeli er güvelik soruşturması ve arşiv araştırmasında dikkate alınan ve özellikle incelenen hususlar şunlardır:
- Adayın adli sicil ve arşiv kaydı,
- Adayın hakkında arama kararı bulunup bulunmadığı, Adayın hakkında yakalama kararı bulunup bulunmadığı,
- Aday hakkında kanunda sayılan suçlardan dolayı mahkumiyet kararı verilip verilmediği,
- Adayın devam eden savcılık ve mahkeme dosyalarının akıbeti,
- Aday hakkında sağlık ve kullandığı ilaç bilgileri,
- Adayın daha öncesinde memuriyet durumunun bulunup bulunmadığı eğer varsa herhangi bir disiplin cezası alıp almadığı,
- Adayın internet ortamındaki dijital izleri,
- Adayın sosyal medya hesabındaki paylaşımları,
- Adayın yabancı şahıs ve özellikle kurumlarla irtibatının bulunup bulunmadığı,
- Adayın herhangi bir terör örgütü ile irtibatı bulunup bulunmadığı.
Sözleşmeli erbaş güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kanunda sayılan bazı suçlardan dolayı mahkumiyeti bulunan kişilerin soruşturması olumsuz neticelenecektir. Bu suçlar, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100. maddesinde sayılan katalog suçlardır. Bu suçlardan bazıları şunlardır:
- Soykırım,
- İşkence,
- Kasten Yaralama,
- Kasten Öldürme,
- Yağma,
- Hırsızlık,
- Cinsel Saldırı,
- Çocukların Cinsel İstismarı,
- Uyuşturucu Ticareti,
- Cumhurbaşkanına Karşı Suçlar,
- Göçmen Kaçakçılığı,
- Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma,
- Fuhuş,
- Zimmet,
- Anayasal Düzene ve Devlet Güvenliğine Karşı Suçlar,
- Orman Yakma.
Sözleşmeli Er Güvenlik Soruşturmasında Ailenin Etkisi Nedir
Sözleşmeli erbaş güvenlik soruşturması kişinin irtibatlı olduğu kimseler hakkında bilgi sahibi olmak, idareyi aday kişi hakkında daha detaylı bilgi sahibi yapmaktadır. Sözleşmeli er güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında asil olarak aday kişinin yukarıda sayılan özellik ve durumlarına bakılır. Genel kural olarak erbaşların güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında şahsilik esastır.
Ancak bazı hallerde aday kişinin birinci derece yakınlarının yani çocuk, eş, kardeş, anne ve babanın durumu, ceza ve dava dosyaları ile irtibatta bulunduğu kişiler, Sözleşmeli Erbaş Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanmasına yol açabilir. Özellikle uygulamada, örgüt üyeliği sebebiyle olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
Sözleşmeli Er Güvenlik Soruşturması Ve Arşiv Araştırması Ne Kadar Sürer?
Szöleşmeli erbaş güvenlik soruşturması sonucu 60 iş günü içerisinde tamamlanır. Arşiv araştırmasının sonucu ise 30 iş günü içerisinde tamamlanır.
Sürelerin normal hafta günü olarak değil iş günü olarak hesaplandığı hususuna dikkat edilmelidir. Bu sebeple güvenlik soruşturması ortalama 80-90 hafta günü, arşiv araştırması ise 40-45 hafta arasında sonuçlanmaktadır.
Yapılan Sözleşmeli Erbaş Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanması halinde adaya soruşturmanın sonucu SMS yahut tebligat ile iletilebileceği gibi aday da kendisi Genel Komutanlığın web sitesinden sorgulama yapılabilir.
Sözleşmeli Er Güvenlik Soruşturması Dava
Eğer sözleşmeli erbaş olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunuz olumsuz bildirilmişse (Tebligat, SMS veya CİMER üzerinden), 60 gün içinde yürütmeyi durdurma talepli uzman erbaş güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanması işlemine karşı iptal davası açmanız gerekmektedir. Bu 60 günlük süre, hak düşürücü nitelikte olup zamanında dava açılmazsa yasal yollara başvurma hakkınızı kaybedersiniz.
Güvenlik soruşturması olumsuz gelen uzman erbaşlar, açacakları idari davalarda hem işlemin iptalini hem de uğradıkları maddi ve özlük hak kayıplarının telafisini talep edebilirler. Davanın lehinize sonuçlanması halinde tüm geriye dönük maaş ve haklarınızı toplu şekilde alma imkanına kavuşursunuz.
Bu tür davalar, idare hukuku alanında uzmanlaşmış bir avukat tarafından yürütülmelidir. Çünkü idari yargılama süreçleri, kanunlar, yönetmelikler, tüzükler ve emsal mahkeme kararları çerçevesinde şekillenmektedir. Alanında uzman bir idare hukuku avukatı; süreci hızlı, etkili ve sizin menfaatinize uygun şekilde yürüterek, olası hak kayıplarının önüne geçecektir.
Sözleşmeli Er Güvenlik Soruşturması Emsal Karar
Danıştay 12. Dairesi 2023/1958E, 2023/7287K – Sözleşmeli Er Hakkında Devam Eden Ceza Davası Güvenlik Soruşturmasından Elenme
Manisa 1. Komando Eğitim Tugay Komutanlığında sözleşmeli er adayı olarak görev yapan davacının, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olması nedeniyle sözleşmeli er adayı olma şartlarını kaybettiğinden bahisle ön sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla; dava konusu işlemin dayanağı olarak gösterilen, davacının “dolandırıcılık” suçundan şüpheli olduğu, Gemlik Cumhuriyet Başsavcılığının … sayılı dosyasında soruşturmasının halen devam ettiği, Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığının … sayılı soruşturma dosyasında ise düzenlenen iddianame ile … Asliye Ceza Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında sanık sıfatıyla yargılandığı görülmekte olup, davacıya isnat edilen fiilin vasfı, davacının görev yapacağı kurumun önem ve hassasiyeti ile görevin niteliği ve güvenlik soruşturmasının amacı birlikte değerlendirildiğinde, davacının güvenlik soruşturması sonucunun olumsuz kabul edilerek sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgeler incelendiğinde; davacının güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak değerlendirilmesinin gerekçesi olarak “Dolandırıcılık suçundan Gemlik CBS’nin … sayılı soruşturmasının halen derdest olduğu”, yine “Dolandırıcılık suçundan Gaziantep CBS’nin … sayılı soruşturmasının halen derdest olduğu”nun gösterildiği, UYAP üzerinden yapılan inceleme üzerine … Asliye Ceza Mahkemesinin 10/01/2023 tarih ve E:2022/185, K:2023/29 sayılı kararıyla davacının beraatine karar verildiği, ancak kararın kesinleşmediği görülmüştür.
Bu durumda, davacı hakkında verilen beraat kararının kesinleşip kesinleşmediği araştırıldıktan sonra isnat edilen fillerin işlenip işlenmediği konusunda bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken, bu husus gözetilmeksizin, henüz sonuçlanmamış savcılık soruşturma ve ceza davası dosyalarına dayanılarak eksik araştırma ve inceleme sonucunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
SIRADAKİ MAKALEMİZ :
