Askeri Ceza Kanun 67. madde ; yabancı memlekete firar suçunu düzenleyen bir hukuk normudur. Bu doğrultuda; kanun koyucu, ASCK m. 67 hükmünde bu suçun şartlarını ve sonuçlarını belirlemiştir. Böylece; TSK’nın disiplinini ve hizmetin sürekliliğini korumayı amaçlamıştır. Bu suç, belirli fiilleri işleyen asker kişilerin hapis cezası ile cezalandırılmasını sağlar. Böylece; kanun koyucu, ASCK m. 67 hükmünde askeri sadakate ilişkin bir düzenleme öngörmektedir. Bu durum da; kişilerin aklına “hangi fiiller yabancı memlekete firar sayılır?” veya “bu suçun ağırlaştırılmış halleri nelerdir?” sorularını getirmektedir. Diğer taraftan; bu suçun basit ve nitelikli halleri bulunmaktadır. Bu durum da, “yabancı memlekete firar” konusunu etkileyecektir.
Bu sebeple; bu yazımızda “yabancı memlekete firar suçunun unsurları nelerdir?”, “bu suçun cezai sonuçları nelerdir?” vb. birçok soruya cevap vereceğiz. Ayrıca; “ağırlaştırılmış nitelikli haller” ve “korunan hukuki değer” gibi konuları açıklayacağız. Dolayısıyla; yabancı memlekete firar suçuna ilişkin konuları detaylı bir şekilde ele alarak, konuyu farklı yönleriyle incelemiş olacağız.
Ayrıca; yabancı memlekete firar edenlerin cezaları ve askeri hukuk hakkında detaylı bilgi almak için askeri hukuk yazı arşivimizi inceleyebilirsiniz. Dilerseniz de, deneyimli askeri hukuk avukatları ile iletişime geçerek hukuki danışmanlık alabilirsiniz.
Askeri Ceza Kanunu 67. Madde Nedir?
Kanun koyucu, ASCK m. 67’te yabancı memlekete firar suçunu düzenlemiştir. Böylece; ilgili madde, söz konusu kanunun “Askeri suçlar ve kabahatler ve cezalar” başlıklı 1. kısmının “Cürümler ve cezaları” başlıklı 3. babında “Yoklama kaçağı, bakaya, saklı, firar” başlıklı 3. faslında yer almaktadır. Bu doğrultuda; kanun koyucu, ASCK m. 67’yi şu şekilde ifade etmiştir:
Yabancı memlekete firar edenlerin cezaları:,
Madde 67 – (Değişik : 22/1/2004-5080/1 md.)
Aşağıda yazılı fiilleri işleyen asker kişiler, yabancı ülkeye kaçmış sayılarak bir seneden beş seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar:
A) (Değişik: 5/6/2017-KHK-691/3 md.; Aynen kabul: 31/1/2018-7069/3 md.) İzinli olduğu durumlar hariç, ülke sınırları dışında üç günü geçirenler.
B) Ülke sınırları dışındaki bir askerî birlik veya görev yerinden, deniz veya hava aracından kaçıp da bu durumda üç günü geçirenler.
C) Ülke sınırları dışındaki bir askerî birlikten, deniz veya hava aracından herhangi bir nedenle ayrı düşüp de askerî veya sivil bir Türk resmî makamına veya müttefik devlet makamlarına özürsüz olarak müracaat etmeksizin üç günü geçirenler.
D) Harp esiri iken serbest bırakılıp da askerî veya sivil bir Türk resmî makamına veya müttefik devlet makamlarına teslim olmak üzere harekete geçme imkânı doğduğu halde, özürsüz olarak hareketsiz kalan ve bu durumda üç günü geçirenler.
Aşağıda yazılı hallerde üç seneden yedi seneye kadar hapis cezası verilir:
A) Fail beraberinde silah, mühimmat, savaş araç veya gerecini götürmüş ise.
B) Fail hizmet yaparken kaçmış ise.
C) Fail mükerrir ise. Seferberlik ve savaş halinde, bu maddede yazılı mehil bir güne iner. Bu maddedeki suçu seferberlikte işleyenlere beş seneden, savaş halinde işleyenlere ise yedi seneden aşağı olmamak üzere ağır hapis cezası verilir.
Bu sebeple; Askeri Ceza Kanunu m. 67, askeri disiplini ve hizmetin sürekliliğini korumak için hukuki bir güvence sağlamaktadır.
Yabancı Memlekete Firar Edenlerin Cezaları Nelerdir?
Askeri Ceza Kanunu m. 67, yabancı memlekete firar suçunu düzenler. Bu doğrultuda; suçun cezaları, eylemin niteliği ve işlendiği hale göre değişiklik gösterir.
- Suçun basit halinde, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülür (ASCK m. 67/1).
- Suçun nitelikli hallerinde öngörülen ceza 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası öngörülür
Ayrıca, yabancı memlekete firar suçu hapis cezasının alt sınırı seferberlikte veya savaşta zamanlarında değişmektedir:
- Seferberlikte cezanın alt sınırı 5 yıldır.
- Savaşta 7 yıldır.
Böylece, hakim söz konusu hallede bunlardan daha az bir ceza veremez. Dolayısıyla; savaş ve seferberlik halleri cezayı ağırlaştırdığından, ceza artırımına sebepleridir.
Bu suçun mahkumiyeti, kanunun diğer ilgili maddelerinde failin TSK ile ilişiğinin kesilmesini (TSK’nden çıkarma cezası) ve askeri rütbelerini kaybetmesini gerektirebilir. Özellikle; erbaşlar hakkında, firar ve izin tecavüzü suçlarından hüküm giymeleri halinde rütbelerinin geri alınmasına da hükmolunur. Bu durum, ayrıca bir mahkeme kararına gerek kalmaksızın idare tarafından resen uygulanabilir. Böylece; kanun koyucu madde metninde suçun fiil türlerini ve ceza sürelerini belirleyerek, askeri sadakate ilişkin yasal güvenceyi sağlamıştır.
Askeri Ceza Kanunu 67. Madde Açıklaması Nedir?
Bu madde, yabancı memlekete firar suçunu düzenler ve belirli fiilleri işleyen asker kişilerin hapis cezası ile cezalandırılmasını sağlar. Dolayısıyla; bu suç, askeri ceza hukuku doktrininde “sırf askeri suç” olarak tanımlanır. Aynı zamanda, bu suçu yalnızca “asker kişiler” işleyebilir. Bu nedenle, suç, hukuken “özgü suç” niteliği taşır. Dahası, suç, fail yakalanana veya teslim olana kadar devam eder. Böylece, yabancı memlekete firar suçu, ani (mütemadi / kesintisiz) bir suçtur.
Çünkü; suçun basit halini oluşturan eylemler şunlardır:
- İzinli olduğu durumlar hariç, ülke sınırları dışında 3 gün geçirmek,
- Ülke sınırları dışındaki bir askeri birlik veya görev yerinden, deniz veya hava aracından kaçıp da bu durumda 3 gün geçirmek,
- Ülke dışındaki bir askeri birlikten veya araçtan herhangi bir sebeple ayrı düşüp, yetkili bir Türk makamına veya müttefik devlet makamına mazeretsiz olarak başvurmadan 3 günü geçirmek,
- Harp esiri iken serbest kalıp, teslim olma imkanı olduğu halde, özürsüz olarak hareketsiz kalıp bu durumda 3 gün geçirmek
Diğer taraftan; suçun nitelikli halini oluşturan eylemler şunlardır:
- Failin yanında silah, mühimmat, savaş aracı veya gerecini götürmesi,
- Failin hizmet yaparken kaçması,
- Failin suçu tekrarlaması (mükerrir olması)
Bu doğrultuda; madde ile korunan hukuki değer, TSK’nın askeri disiplini ve hizmetin kesintisiz devamlılığıdır. Bu eylem, orduya olan sadakat görevini ihlal eder. Bu düzenleme, ordunun kurumsal bütünlüğünü ve itaat anlayışını korur. Böylece, kamu hizmeti ve devlet güvenliği güvence altına alınır. Bu madde, askeri disiplini ve TSK’nın kurumsal bütünlüğünü korumayı amaçlar. Aynı zamanda, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin hizmet sürekliliğini de sağlar.
Mehil Nedir?
“Mehil”, bir işin tamamlanması için tanınan ek süre veya öneldir. ASCK’da ise; mehil, bir yasal bekleme süresini ifade eder. ASCK m. 67’de mehil, suçun niteliğine ve işlendiği hale göre değişir.
Bu durum, askeri hizmetin devamlılığını sağlamak için önemlidir.
Bu doğrultuda; ASCK m. 67’e göre, yabancı memlekete firar suçunda; barış zamanı için geçerli olan mehil süresi 3 gündür. Seferberlik ve savaş hallerinde ise bu mehil süresi 1 güne düşer.
ASCK m. 67’de Hangi Değişiklikler Yapıldı?
ASCK m. 67, farklı tarihlerde birçok değişikliğe uğradı. Bu değişiklikler, güncel ihtiyaçlara göre yapıldı. Bu düzenlemeler, kanun maddesini zaman içinde geliştirdi.
- 01.2004 tarihinde 5080/1 sayılı kanunla madde metni değişti.
- 06.2017 ve 08.03.2018 tarihlerinde de bentlerde değişiklikler yapıldı.
Anayasa Mahkemesi, anayasal denetim göreviyle 21.01.2004 tarihli kararıyla ASCK m. 67’nin (A) bendini iptal etti. Ancak, iptal hükmü 3 ay sonra yürürlüğe girdi. Çünkü; bu iptal kararının yaratacağı hukuki boşluğun kamu yararını ihlal edecekti.
Askeri Ceza Kanunu 67. Madde Emsal Kararlar
Askeri Yargıtay 2 Daire, 2016/206 E., 2016/243 K., 05.04.2016 T.
“… tarihleri arasında yabancı memlekete firar suçunu işlediği kabul edilerek, ASCK’nın 67/A, TCK’nın 62/1, 50/1-a ve 52’nci maddeleri gereğince 6.000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir. … 14.9.2009 tarihinde çıkmış olduğu çarşı izninden dönmeyerek firar eden sanığın, tespit edilemeyen bir tarihte yurt dışına çıkış yaptığı, bir müddet yurtdışında yaşayan sanığın, 14.5.2013 tarihinde Havaalanından yurda giriş yaparken yakalandığı, böylece 14.9.2009-14.5.2013 tarihleri arasında yabancı memlekete firar suçunu işlediği, dosya kapsamındaki kanıtlardan anlaşılmaktadır.”
Askeri Yargıtay 1. Daire, 2017/28 E., 2017/48 K., 18.01.2017 T.
“Askeri Mahkemece; muayene maksadıyla …Asker Hastanesine sevk edilen sanığın, muayenesinin bitmesini müteakip, … KTM komutanlığından 18.04.2013 tarihinde firar ettiği, 13.09.2013 tarihinde kendiliğinden Birliğine katıldığı, böylece 18.04.2013-13.09.2013 tarihleri arasında firar suçunu işlediği kabul edilerek mahkûmiyetine karar verilmiş ise de; …”
Askeri Ceza Kanunu 67. Madde ile ilgili emsal karar aramak için tıklayınız.
Av. Zeynep ÜRÜŞAN
SIRADAKİ MAKALELER :
