Nafakanın Kaldırılması Davası Nedir?
Nafakanın kaldırılması, boşanma sonrası taraflardan birinin ödemekle yükümlü olduğu nafakanın, değişen hayat koşulları nedeniyle sona erdirilmesi talebiyle açılan hukuki bir davadır. Türk Medeni Kanunu’na göre, nafaka ödemek zorunda kalan birey, karşı tarafın yoksulluğunun ortadan kalkması, yeniden evlenmesi, fiili birliktelik yaşaması ya da kendi maddi durumunun ağır şekilde bozulması gibi durumlarda nafaka iptal davası açabilir. Bu yazıda, nafakanın kaldırılması davası nedir, hangi şartlarda açılabilir, hangi belgeler gerekir, süreç nasıl işler gibi soruların tamamına yanıt veriyor; nafaka nasıl kaldırılır sorusunu 2025 yılına uygun güncel bilgilerle açıklıyoruz.
Nafaka Nedir ve Kaç Türlüdür?
Nafaka, boşanma sonrası ekonomik açıdan dezavantajlı duruma düşen eşin ya da ortak çocuğun hayatını sürdürebilmesi için diğer eş tarafından ödenen maddi destektir. Türk Medeni Kanunu’na göre nafaka, evlilik birliği sona erdiğinde eşler ve çocuklar arasında ekonomik dengeyi sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Ancak her nafaka türü aynı hukuki niteliğe sahip değildir. İşte nafakanın türleri ve kısa açıklamaları:
- Yoksulluk Nafakası
Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan eş lehine hükmedilir. Talep eden eşin boşanmada daha ağır kusurlu olmaması gerekir. Yoksulluk nafakası, genellikle süresizdir ve nafakanın kaldırılması davasına konu olan en yaygın nafaka türüdür.
- İştirak Nafakası
Müşterek çocuklar için ödenir. Çocuğun velayeti kimdeyse, diğer ebeveyn bu nafakayı öder. Bu nafaka türü, çocuğun reşit olmasına kadar devam eder. Çocuk 18 yaşına geldiğinde iştirak nafakası kendiliğinden sona erer, ancak üniversiteye devam ediyorsa yardım nafakası talep edebilir.
- Tedbir Nafakası
Boşanma davası devam ederken geçici olarak hükmedilen nafakadır. Hem eş hem de çocuk lehine verilebilir. Boşanma kararı kesinleşince tedbir nafakası sona erer, yerini yoksulluk veya iştirak nafakası alabilir.
- Yardım Nafakası
Evlilik dışı durumlar dahil olmak üzere, yakın hısımlar arasında ekonomik destek sağlamak için hükmedilir. Örneğin çocukların anne-babasına, torunların büyükanne ve büyükbabaya yardım nafakası ödeme yükümlülüğü olabilir.
Nafakanın Kaldırılması Davasını Kimler Açabilir?
Nafakanın kaldırılması davası, boşanma sonrası mahkeme kararıyla hükmedilen nafakanın, belirli sebeplerin ortaya çıkmasıyla sona erdirilmesi amacıyla açılan bir hukuk davasıdır. Bu dava genellikle nafaka yükümlüsü (nafaka ödeyen kişi) tarafından açılır ve karşı tarafın nafaka alma şartlarını artık taşımadığı iddiasına dayanır.
Bu davayı yalnızca nafaka ödemekle yükümlü olan taraf açabilir. Nafaka alan kişi kendi lehine alınan nafakayı iptal ettiremez, ancak feragat edebilir.
Hangi Nafakalar Kaldırılabilir?
Nafakanın kaldırılması talebi en sık olarak yoksulluk nafakası için gündeme gelir. İştirak nafakası (çocuk için olan) da belirli şartlar altında sona erdirilebilir. Tedbir ve yardım nafakaları geçici veya özel durumlara bağlı olduğu için genellikle ayrı hükümlerle kendiliğinden sona erer.
Nafakanın Kaldırılması Davası Açılma Sebepleri
- Nafaka alan kişinin ekonomik durumunun iyileşmesi
- Nafaka borçlusunun gelirinin ciddi şekilde düşmesi
- Nafaka alan kişinin evlenmesi veya fiili birliktelik yaşaması
- Nafaka alan kişinin haysiyetsiz yaşam sürmesi
- Taraflardan birinin ölmesi
- Çocuğun reşit olması veya ekonomik olarak bağımsız hale gelmesi
Unutulmaması Gerekenler
- Nafaka, mahkeme kararı olmadan keyfi olarak durdurulamaz (istisnalar hariç).
- Yalnızca nafaka alan kişinin yeniden evlenmesi, ölmesi veya çocuğun reşit olması gibi bazı durumlarda mahkeme kararı olmaksızın nafaka kendiliğinden sona erer.
- Nafakanın kaldırılması için delil sunulması ve durum değişikliğinin ispat edilmesi şarttır.
Nafakanın Kaldırılması İçin Gerekli Şartlar
Nafakanın kaldırılması, mahkemenin önüne somut ve hukuken geçerli sebepler sunulmadan mümkün değildir. Nafaka nasıl kaldırılır? sorusunun cevabı, büyük ölçüde aşağıda sıralanan şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bağlıdır. Bu şartların varlığı, nafakanın kaldırılması davasının kabul edilmesi için temel dayanakları oluşturur.
- Nafaka Alan Tarafın Yoksulluğunun Ortadan Kalkması
Yoksulluk nafakası, sadece boşanma nedeniyle yoksulluğa düşen eşe verilir. Dolayısıyla;
- Nafaka alan kişi iyi bir işe girerse,
- Önemli bir gelir veya miras elde ederse,
- Kendi geçimini sağlayacak seviyeye gelirse,
nafaka iptali için geçerli bir sebep oluşur. Mahkemeye gelir belgeleri ve yaşam standardı sunularak bu durum ispatlanmalıdır.
- Nafaka Yükümlüsünün Ekonomik Durumunun Bozulması
Nafaka ödemekle yükümlü kişi:
- İşsiz kalmışsa,
- Ağır sağlık sorunları varsa,
- Emekli olmuş ve geliri ciddi oranda azalmışsa,
nafakanın kaldırılmasını ya da azaltılmasını talep edebilir. Yargıtay içtihatlarına göre, mali durumdaki ciddi değişiklikler bu davalar için haklı nedendir.
- Nafaka Alanın Yeniden Evlenmesi veya Fiili Birliktelik Yaşaması
- Nafaka alan kişi resmi olarak evlenirse, nafaka kendiliğinden sona erer. Mahkeme kararına gerek yoktur.
- Ancak, evlenmeden birlikte yaşama (fiili evlilik) hali varsa, bu durum nafaka borçlusu tarafından ispatlanmalı ve mahkemeye başvurulmalıdır.
- Kanıt olarak: tanık beyanları, sosyal medya içerikleri, ikametgâh kayıtları kullanılabilir.
- Nafaka Alan Tarafın Haysiyetsiz Yaşam Sürmesi
- Uyuşturucu kullanımı, fuhuş, kumar, dolandırıcılık gibi durumlar “haysiyetsiz yaşam” kapsamında değerlendirilir.
- Mahkeme, bu tür davranışların sabit olduğunu kabul ederse nafaka kaldırılabilir.
- Taraflardan Birinin Ölümü
- Nafaka alan ya da ödeyen kişi vefat ettiğinde nafaka otomatik olarak sona erer.
- Bu durumda dava açmaya gerek yoktur, ancak ölüm belgesiyle ilgili mercilere bildirim yapılmalıdır.
- Çocuğun Reşit Olması (İştirak Nafakası İçin)
- 18 yaşına gelen çocuğa ödenen iştirak nafakası kendiliğinden sona erer.
- Eğer çocuk eğitime devam ediyorsa, kendi adına yeni bir dava açarak yardım nafakası talep edebilir.
Hangi Durumlarda Mahkeme Kararı Olmaksızın Nafaka Kendiliğinden Sona Erer?
Bazı durumlarda nafakanın sona ermesi için dava açmaya gerek kalmaz; bu haller Türk Medeni Kanunu’nda emredici hükümlerle düzenlenmiştir. Yani, belirli olaylar gerçekleştiğinde nafaka kendiliğinden ortadan kalkar. Bu gibi durumlarda, nafaka borçlusu ödeme yapmayı durdurabilir, ancak durumu resmi olarak belgelemek ve ilgili kurumlara bildirmek önemlidir.
- Nafaka Alan Tarafın Yeniden Evlenmesi
- Yoksulluk nafakası alan kişi, başka biriyle resmi nikah yaparsa, nafaka otomatik olarak sona erer.
- Bu durumda mahkemeye yeni bir dava açmanıza gerek yoktur.
- Evlilik cüzdanı gibi resmi belgelerle ispatlayarak icra takibini durdurabilirsiniz.
- Taraflardan Birinin Ölmesi
- Hem nafaka borçlusunun hem de nafaka alacaklısının vefatı durumunda nafaka yükümlülüğü sona erer.
- Bu durumda, nafakanın devamı söz konusu olamaz ve yasal varisler sorumlu tutulamaz.
- Çocuğun Reşit (18 Yaşında) Olması
- İştirak nafakası, çocuğun 18 yaşına girmesiyle birlikte kendiliğinden sona erer.
- Velayet altındaki çocuk artık ergin kabul edildiği için, iştirak nafakası devam etmez.
- Ancak çocuk eğitime devam ediyorsa, yardım nafakası için ayrı bir dava açması gerekir.
- Mahkeme Kararının Süreli Nafaka Öngörmesi
- Bazı durumlarda, mahkeme nafakanın belirli bir süre ödenmesine karar verir. Bu sürenin sonunda nafaka otomatik olarak biter.
- Süre dolduğunda yeni bir dava açılmaz, ancak icra takibi durdurulmalıdır.
Bu durumlarda mahkeme kararı gerekmediği için birçok kişi ödeme yapmaya devam edebiliyor. Oysa nafakanın hukuken sona erdiği anlaşıldıysa, ödeme yapılması gerekmez.
Ancak önceden ödenmiş nafakalar geri istenemez. Bu nedenle bu gibi durumlarda vakit kaybetmeden ilgili kuruma bildirim yapmak önemlidir.
Nafakanın Kaldırılması Davası Nasıl Açılır?
Nafakanın kaldırılması davası, hukuki bir süreçtir ve belirli usul kurallarına uygun olarak yürütülmelidir. Mahkemeye sunulan dilekçe, deliller, maddi gerekçeler ve ispat yükü, davanın kaderini belirler. Bu bölümde, “nafaka nasıl kaldırılır” sorusunun pratik ve adım adım cevabını bulacaksınız.
- Kimler Dava Açabilir?
- Yalnızca nafaka borçlusu (ödeyen taraf) bu davayı açabilir.
- Nafaka alan kişi bu davayı açamaz ama nafaka hakkından feragat edebilir.
- Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
- Görevli mahkeme: Aile Mahkemesi
- Yetkili mahkeme: Davalının yerleşim yeri mahkemesi ya da nafakanın karara bağlandığı boşanma davasının görüldüğü mahkeme
- Nafakanın Kaldırılması Davasında Süre veya Zamanaşımı Var mı?
- Hayır, nafakanın kaldırılması için herhangi bir süre sınırlaması yoktur. Şartlar oluştuğu anda dava açılabilir.
- Dava Açarken Hangi Belgeler Gerekli?
- Nüfus kayıt örnekleri
- Gelir durumunu gösteren belgeler (bordro, vergi beyannamesi, banka dökümleri)
- İşten çıkarılma veya gelir kaybını gösteren belgeler
- Nafaka alanın çalıştığına, evlendiğine ya da birlikte yaşadığına dair belgeler
- Tanık beyanları (gerekiyorsa)
- İspat Yükü Kimdedir?
- İspat yükü, nafakanın kaldırılmasını isteyen kişidedir.
- Mahkemeye iddiayı destekleyen somut deliller sunulmalıdır.
Örn: Nafaka alanın işe girdiği SGK kayıtları, evlendiğine dair belge, birlikte yaşadığı kişiye ait ikametgâh belgesi vs.
- Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
- Açık, net ve hukuki dayanaklara uygun yazılmalıdır.
- Şu unsurları içermelidir:
-
- Nafakanın ne zaman, hangi karar ile bağlandığı
- Hangi sebeple kaldırılmak istendiği
- Bu sebeplerin ne zaman ortaya çıktığı
- Dayanılan kanıt ve belgeler
7. Mahkemenin Karar Süreci Nasıl İşler?
- Dava açıldıktan sonra duruşma günü belirlenir.
- Taraflar dinlenir, belgeler değerlendirilir.
- Hakim:
-
- Nafakayı tamamen iptal edebilir,
- Azaltabilir,
- Veya talebi reddedebilir.
Karar verildiği anda nafaka, dava tarihi itibariyle kaldırılır. Geriye dönük nafaka ödemeleri iade edilmez.
Nafaka Davasında Gerekli Belgeler ve Deliller Nelerdir?
Nafakanın kaldırılması davası, yalnızca haklı sebeplerle değil, aynı zamanda bu sebeplerin belge ve delillerle ispatlanması sayesinde kazanılır. Mahkeme, iddiaların soyut değil somut kanıtlara dayanmasını bekler. Bu nedenle, dava açmadan önce elinizdeki bilgi ve belgeleri doğru şekilde toparlamanız gerekir.
- Gelir Durumunu Gösteren Belgeler (Nafaka Borçlusu İçin)
Nafaka yükümlüsünün mali durumunun kötüleştiği iddiasını ispatlamak için:
- SGK hizmet dökümü
- İşten çıkarma belgesi
- Emeklilik evrakı
- Maaş bordrosu
- Banka hesap özetleri
- Vergi levhası (serbest meslek sahipleri için)
- Kira, fatura ve kredi borcu belgeleri
- Nafaka Alan Tarafın Ekonomik Durumunun İyileştiğini Gösteren Belgeler
- Yeni iş giriş bildirgesi (SGK)
- İşyeri açma ruhsatı
- Miras ya da taşınmaz edinimi belgeleri
- Yeni gelir kaynaklarına ilişkin faturalar
- Araç, ev veya ticari mal varlığı belgeleri
- Yeniden Evlilik veya Fiili Birliktelik Belgeleri
- Evlilik cüzdanı (nafaka alan kişi evlenmişse)
- Aynı adrese kayıtlı ikamet belgeleri
- Komşu tanık beyanları
- Sosyal medya paylaşımları (mahkemeye sunulabilir)
- Fotoğraf, video gibi deliller (yasal sınırlar içinde)
- Çocuğun Reşit Olduğuna ve Eğitimine Dair Belgeler (İştirak Nafakası için)
- Nüfus kayıt örneği (18 yaşını doldurduğunu ispat için)
- Öğrenci belgesi (eğitim devam ediyorsa)
- Üniversite masraf dökümleri (yardım nafakası talebinde)
- Tanık Beyanları
- Tarafların ekonomik durumuna veya yaşam tarzına dair bilgi verebilecek kişiler
- Mahkemede yazılı beyan veya duruşmada sözlü ifade verebilirler
- Fiili evlilik ya da haysiyetsiz yaşam iddialarında tanık beyanı çok önemlidir
- Destekleyici Diğer Belgeler
- Nafaka ödeme makbuzları (ne zamana kadar ödendiği)
- Daha önceki mahkeme kararları (boşanma, nafaka, velayet)
- Yazılı mesajlar veya e-postalar (yasal sınırlar içinde)
Unutmayın, nafakanın kaldırılması yükümlülüğünü sona erdiren her durum ispatlanmalıdır. Sözlü iddialar değil, resmi belgeler ve somut deliller esas alınır. Belgelerle desteklenmeyen davalar, çoğunlukla reddedilir.
Nafaka Davasının Mahkeme Süreci Nasıl İşler?
Nafakanın kaldırılması davası, resmi bir yargılama sürecine tabidir. Dava açmak sadece ilk adımdır. Sürecin devamında dilekçelerin sunulması, duruşmaların yapılması, delillerin değerlendirilmesi ve hâkimin karar vermesi gibi aşamalar yer alır. Bu bölümde, bir nafaka iptal davası sürecinin başından sonuna kadar nasıl işlediğini anlatıyoruz.
- Dava Dilekçesinin Hazırlanması ve Mahkemeye Sunulması
- İlk adım, nafakanın kaldırılmasını talep eden kişinin hazırladığı dava dilekçesidir.
- Dilekçede, nafakanın ne zaman ve hangi karar ile bağlandığı, iptal gerekçeleri, deliller ve hukuki dayanaklar yer almalıdır.
- Dava, nafaka borçlusunun ikametgâhındaki Aile Mahkemesi’ne sunulur.
- Mahkemenin Duruşma Tarihi Belirlemesi
- Mahkeme, dilekçeyi inceledikten sonra bir ön inceleme duruşması günü belirler.
- Bu aşamada eksik belgeler varsa tamamlanması istenir.
- Delillerin Toplanması ve Sunulması
- Taraflar ellerindeki belgeleri ve tanıkları mahkemeye sunar.
- Mahkeme, gerekli görürse:
-
- Sosyal ve ekonomik durum araştırması yapar.
- SGK, banka, tapu gibi kurumlardan bilgi ister.
- Tanıkların Dinlenmesi
- Eğer taraflar tanık gösterdiyse, mahkeme onları duruşmada dinler.
- Özellikle fiili birliktelik, haysiyetsiz yaşam gibi soyut iddialarda tanık beyanı büyük önem taşır.
- Karar Aşaması
- Hâkim, dosyadaki belgeleri ve delilleri değerlendirir.
- Şu kararlardan biri verilir:
-
- Nafakanın tamamen kaldırılması
- Nafakanın miktarının azaltılması
- Davacı talebinin reddedilmesi
Önemli Not:
Nafakanın kaldırılması kabul edilirse, mahkeme kararı dava açılış tarihi itibariyle geçerli olur.
Yani dava açıldığı tarihten sonra ödenmiş nafakalar varsa, karşı taraf bunları iade etmek zorunda kalmaz.
- Süreç Ne Kadar Sürer?
- Ortalama 3 ila 9 ay sürebilir.
- Dava yüküne, delillerin toplanma hızına ve tarafların iş birliğine göre değişir.
- Karara İtiraz (İstinaf)
- Taraflar, mahkeme kararını beğenmezse bölge adliye mahkemesine istinaf başvurusu yapabilir.
- İstinaf süresi: Kararın tebliğinden itibaren 2 hafta.
Yargıtay’ın Nafaka Kaldırma Davalarıyla İlgili Önemli Kararları
Yargıtay kararları, mahkemelerin benzer davalarda nasıl karar verebileceğini öngörmek açısından büyük önem taşır. Aynı zamanda nafakanın kaldırılması davasında hangi durumların kabul edildiğini, hangilerinin ise reddedildiğini gösteren emsal nitelikli örnekler sunar. Aşağıda, nafaka iptal davalarıyla ilgili öne çıkan bazı Yargıtay içtihatları yer alıyor.
- Fiili Birliktelik Nafakayı Sona Erdirdi
“Nafaka alan kadın, boşanma sonrası başka bir erkekle evliymiş gibi yaşamaktadır. Bu durum, yoksulluk nafakası alma şartlarını ortadan kaldırmaktadır.”
(Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2013/20565 E. – 2014/4474 K.)
- Emeklilik Tek Başına Yeterli Sebep Değildir
“Nafaka borçlusunun emekli olması, gelirde azalma yaratsa da nafakanın kaldırılması için tek başına yeterli gerekçe değildir. Ancak nafaka azaltılabilir.”
(Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2013/19127 E., 2014/3680 K.)
- Çocuğun Ergin Olmasıyla İştirak Nafakası Sona Erer
“Çocuk 18 yaşını doldurduğunda iştirak nafakası kendiliğinden sona erer. Üniversiteye devam etmesi durumunda yardım nafakası açması gerekir.”
(Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2016/447 E. – 2016/2843 K.)
- Kendi Kusuruyla Maddi Yarar Kaybı, Nafaka İptalini Gerektirmez
“Anlaşmalı boşanma sonrası kendi davranışlarıyla mağdur olan taraf, bu durumu nafaka iptali gerekçesi olarak ileri süremez.”
(Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2012/23522 E. – 2013/1734 K.)
- Haysiyetsiz Yaşam Gerekçesiyle Nafaka İptali Onaylandı
“Nafaka alan tarafın uyuşturucu kullanımı ve ahlaka aykırı yaşam tarzı, mahkemece sabit görülerek yoksulluk nafakası kaldırılmıştır.”
(Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, çeşitli kararlar)
- Nafaka Alanın Çalışması, Her Zaman Yoksulluğu Ortadan Kaldırmaz
“Düzenli bir işi ve geliri olsa bile, nafaka alan kişinin hâlâ yoksul durumda olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.”
(Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2011/20814 E. – 2012/3063 K.)
- Nikahsız Birliktelik Varsa, Bunu Borçlu İspatlamalıdır
“Nafaka borçlusu, nafaka alıcısının başka biriyle nikahsız yaşadığını iddia ediyorsa bu durumu açıkça ispatlamakla yükümlüdür.”
(Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, 2013/19128 E. – 2014/3555 K.)
Ne Anlamalıyız?
Yargıtay’ın kararları şunu gösteriyor:
- Delil çok önemlidir: Her iddia ispatlanmak zorundadır.
- Maddi durumdaki değişiklik objektif değerlendirilir.
- Fiili birliktelik, evlilik, ölüm, yoksulluğun ortadan kalkması, nafaka iptali için en çok kabul edilen nedenler arasındadır.
- Mahkemeler artık nafaka iptal taleplerini daha titizlikle inceliyor.
Nafakanın Kaldırılmasında Adil ve Hukuki Bir Değerlendirme
Nafakanın kaldırılması, yalnızca maddi yükten kurtulmak değil; aynı zamanda değişen yaşam koşullarına hukuki ve adil bir uyum sağlamak anlamına gelir. Gerek nafaka borçlusunun ekonomik durumundaki kötüleşme, gerekse nafaka alan kişinin artık yoksulluk içinde olmaması, nafaka iptali için meşru gerekçeler oluşturabilir.
Bu süreçte dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, her iddianın belgelere ve delillere dayalı olmasıdır. Mahkemeler, tarafların sözlü beyanlarından çok, gerçek ve güncel verileri dikkate alır. Ayrıca nafaka türüne göre uygulanacak hukuki kriterler farklılık gösterdiğinden, yoksulluk nafakası ile iştirak nafakasının iptali ayrı değerlendirilmelidir.
Nafaka davaları, göründüğünden daha teknik ve detaylıdır. Yapılacak küçük bir usul hatası, nafaka yükümlülüğünün devam etmesine neden olabilir. Bu nedenle süreç boyunca aile hukuku alanında deneyimli bir avukatla çalışmak, hak kaybı yaşanmasını önleyecektir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Nafakanın kaldırılması davası nedir?
Nafakanın kaldırılması davası, boşanma sonrası hükmedilen yoksulluk veya iştirak nafakasının, artık geçerlilik şartlarını taşımadığı gerekçesiyle sona erdirilmesini talep eden bir hukuki süreçtir. Bu dava, genellikle nafaka ödemekle yükümlü olan taraf tarafından açılır ve nafakanın devam etmesini gerektirecek yoksulluk halinin veya çocuğa bakma sorumluluğunun ortadan kalktığı iddiasına dayanır.
2. Nafaka hangi durumlarda kaldırılır?
Nafaka, nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi, fiili bir birliktelik yaşaması, ekonomik olarak bağımsız hale gelmesi, haysiyetsiz yaşam sürmesi veya nafaka borçlusunun ekonomik gücünde ciddi düşüş yaşaması durumlarında kaldırılabilir. Ayrıca iştirak nafakası çocuğun 18 yaşını doldurmasıyla sona erer. Bu haller, nafakanın kaldırılması için mahkemeye başvurma hakkı doğurur.
3. Nafaka kendiliğinden kalkar mı?
Bazı durumlarda nafaka dava açılmadan kendiliğinden sona erer. Özellikle yoksulluk nafakası alan tarafın resmi olarak evlenmesi, taraflardan birinin ölmesi veya iştirak nafakası alan çocuğun 18 yaşını doldurması durumunda, nafaka kendiliğinden kalkar. Bu tür durumlarda mahkeme kararı aranmaksızın ödeme durdurulabilir.
4. Nafaka dava olmadan nasıl sona erdirilir?
Eğer nafaka alacaklısı evlenmişse, vefat etmişse veya iştirak nafakası ödenen çocuk reşit olmuşsa, nafaka dava açılmaksızın sona erer. Bu hallerde nafaka borçlusu icra müdürlüğüne veya ilgili kuruma dilekçeyle başvurarak nafaka kesintisini durdurabilir. Ancak diğer nedenlerle (fiili birliktelik, ekonomik değişiklik) iptal için mutlaka dava açmak gerekir.
5. Nafaka kaldırma davası nasıl açılır?
Nafaka kaldırma davası, nafaka ödeyen kişi tarafından Aile Mahkemesi’ne sunulan bir dava dilekçesi ile başlatılır. Dilekçede, nafakanın kaldırılmasını gerektiren somut olay ve deliller yer almalıdır. Dava sürecinde ispat yükü nafaka borçlusuna aittir. Delillerle birlikte ekonomik ve sosyal değişikliklerin detaylı şekilde açıklanması önemlidir.
6. Nafakanın kaldırılması davasında hangi belgeler gerekir?
Dava sürecinde kullanılabilecek belgeler şunlardır: SGK kayıtları, maaş bordroları, işten çıkarılma belgeleri, nafaka alanın gelir belgeleri, evlenme cüzdanı, birlikte yaşadığı kişiye ait ikametgâh belgeleri, banka hesap dökümleri, mal varlığı belgeleri, sosyal medya içerikleri ve tanık beyanları. Mahkeme, delil olarak sunulan bu belgeleri detaylıca inceler.
7. Nafaka nasıl azaltılabilir?
Nafaka borçlusu ekonomik kriz, iş kaybı, sağlık sorunları gibi gerekçelerle nafaka tutarının azaltılmasını talep edebilir. Bunun için yine Aile Mahkemesi’ne “nafaka miktarının azaltılması” davası açılır. Mahkeme, her iki tarafın ekonomik durumunu değerlendirerek mevcut nafaka yükünü yeniden düzenleyebilir. Azaltma talebi, çoğu zaman kaldırma talebinin alternatifi olarak değerlendirilir.
8. Süresiz nafaka kaldırılabilir mi?
Evet, süresiz nafaka da kaldırılabilir. Her ne kadar yoksulluk nafakası süresiz olarak hükmedilmiş olsa da, şartların değişmesi durumunda (örneğin nafaka alan kişinin iyi bir işe girmesi, miras alması, evlenmesi gibi) süresiz nafaka sona erdirilebilir. Mahkemeler bu tür davalarda adalet ve ölçülülük ilkesine göre karar verir.
9. Nafaka evlilik dışı birliktelikte nasıl iptal edilir?
Nafaka alan tarafın başka biriyle evliymiş gibi yaşaması (fiili evlilik), yoksulluk nafakasının kaldırılması için geçerli sebeplerden biridir. Ancak bu durumun nafaka borçlusu tarafından somut delillerle ispatlanması gerekir. Tanık beyanları, ikametgâh belgeleri, sosyal medya paylaşımları, fotoğraf ve videolar bu sürecin parçası olabilir.
10. Nafaka kaldırıldı mı geriye dönük ödenen paralar geri alınabilir mi?
Hayır. Nafaka kaldırma kararı, dava tarihinden itibaren geçerli olur. Öncesinde yapılan ödemeler yasal olarak geçerli kabul edilir ve geri alınamaz. Bu nedenle nafaka şartlarının değiştiğini düşünen borçlular, zaman kaybetmeden dava açmalıdır.
11. Anlaşmalı boşanmada verilen nafaka sonradan kalkabilir mi?
Evet, anlaşmalı boşanmada kararlaştırılan yoksulluk nafakası da daha sonra dava açılarak kaldırılabilir. Bu nafaka türü tarafların mutabakatı ile belirlenmiş olsa da, şartlar değiştiğinde hâkim yeni bir değerlendirme yapabilir. Özellikle ekonomik durum değişikliği veya evlenme gibi hallerde mahkemeye başvurulabilir.
12. Nafaka iptal davasında delil olarak tanık beyanı geçerli mi?
Evet. Tanık beyanları özellikle fiili evlilik, haysiyetsiz yaşam sürme gibi soyut iddiaların ispatında önemlidir. Ancak tanık beyanları tek başına yeterli olmayabilir. Mahkeme genellikle beyanları destekleyen belge, görüntü, kayıt gibi delillerle birlikte değerlendirme yapar.
13. Nafakanın kaldırılması davası zamanaşımına tabi midir?
Hayır, nafaka kaldırma davası için belirli bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır. Şartlar oluştuğu sürece her zaman bu dava açılabilir. Ancak hak kaybı yaşamamak için somut değişiklik yaşanır yaşanmaz dava açmak en doğrusudur.
14. Nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi durumunda ne olur?
Yoksulluk nafakası alan taraf evlenirse, nafaka kendiliğinden sona erer. Bu durumda mahkeme kararı gerekmez. Nafaka borçlusu, evlilik cüzdanı gibi belgeleri ilgili icra müdürlüğüne sunarak ödemeyi durdurabilir. Ancak nafaka alan evlendiğini gizler ve ödemeler devam ederse, geriye dönük ödeme yapılmış sayılır.
15. Nafakanın kaldırılması davasında avukat gerekli mi?
Avukat tutmak zorunlu değildir, ancak nafaka davaları teknik ve delile dayalı süreçler olduğundan hukuki destek almak büyük avantaj sağlar. Avukat, delil toplama, dava dilekçesi hazırlama ve sürecin takibini doğru şekilde yapar.
16. Nafakanın kaldırılması davası ne kadar sürer?
Davanın süresi, mahkemenin iş yüküne, delillerin toplanmasına ve tarafların iş birliğine göre değişir. Ortalama olarak nafakanın kaldırılması davası 4 ila 9 ay arasında sonuçlanabilir. Karar sonrası istinaf süresi 2 haftadır.
17. Nafaka ödenemediğinde ne olur?
Nafaka ödenmezse, nafaka alacaklısı icra takibi başlatabilir. Ödeme emrine rağmen nafaka borcu ödenmezse, tazyik hapsi (zorla ödeme için hapis) uygulanabilir. Bu nedenle nafaka ödeyen kişi, şartlar değiştiyse dava açarak yükümlülüğünü sonlandırmayı tercih etmelidir.
18. Nafaka yükümlüsünün emekli olması iptal gerekçesi midir?
Tek başına emekli olmak genellikle nafakanın kaldırılması için yeterli görülmez. Ancak emeklilik sonucu gelirde ciddi bir düşüş yaşanmış ve geçim zorlaşmışsa, nafakanın azaltılması veya kaldırılması için mahkemeye başvurulabilir. Her olay mahkemece somut olarak değerlendirilir.
19. Nafakanın kaldırılması planı hazırlığı nasıl olur?
Nafaka kaldırma planı yaparken öncelikle hangi gerekçeye dayanacağınız net olmalıdır. Gerekli belgeler önceden toplanmalı, tanıklar belirlenmeli, sosyal ve ekonomik durum açıkça analiz edilmelidir. Avukat yardımıyla hazırlanacak kapsamlı bir dosya, davanın başarısı için kritik rol oynar.
