Askeri Ceza Kanunu 30. madde; Türk Silahlı Kuvvetlerinden (TSK) çıkarma cezasını düzenleyen önemli bir hukuk normudur. Bu doğrultuda; kanun koyucu, ASCK m. 30 hükmünde bu fer’i cezanın uygulanacağı halleri açıkça belirtmiştir. Böylece; ordunun disiplinini ve saygınlığını korumak amacıyla ağır bir yaptırım öngörülmüştür. Bu ceza, belirli suçları işleyen personelin TSK ile ilişiğinin kesilmesini sağlar.
Böylece; kanun koyucu, ASCK m. 30 hükmünde meslekten çıkarma sonucunu doğuran durumları düzenlemektedir. Bu durum da; kişilerin aklına “yüz kızartıcı suçlar nelerdir?” veya “bir yıldan az ceza alan personel TSK’dan çıkarılır mı?” sorularını getirmektedir. Diğer taraftan; bu cezanın uygulanmasında mahkemelerin takdir yetkisi de bulunmaktadır. Bu durum da, “Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası” konusunu etkileyecektir.
Bu sebeple; bu yazımızda “hangi suçlar TSK’dan çıkarmayı gerektirir?”, “mahkeme kararı olmadan TSK’dan çıkarma olur mu?” vb. birçok soruya cevap vereceğiz. Ayrıca; “yüz kızartıcı suçlar” ve “mahkemenin takdir yetkisi” gibi konuları açıklayacağız. Dolayısıyla; TSK’dan çıkarma cezasına ilişkin konuları detaylı bir şekilde ele alarak, konuyu farklı yönleriyle incelemiş olacağız.
Ayrıca; Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası ve askeri hukuk hakkında detaylı bilgi almak için askeri hukuk yazı arşivimizi inceleyebilirsiniz. Dilerseniz de, deneyimli askeri hukuk avukatları ile iletişime geçerek hukuki danışmanlık alabilirsiniz.
Askeri Ceza Kanunu 30. Madde Nedir?
Kanun koyucu, ASCK m. 30’da Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasını düzenlemiştir. Böylece; ilgili madde, söz konusu kanunun “Askeri suçlar ve kabahatler ve cezalar” başlıklı 1. kısmının “Cezalar (Umumi Hükümler)” başlıklı 2. babında “Askeri cezalar” başlıklı 1. faslında yer almaktadır.. Bu doğrultuda; kanun koyucu, ASCK m. 30’u şu şekilde ifade etmiştir:
Madde 30 – (Değişik: 22/3/2000-4551/6 md.) Aşağıda yazılı hallerde subay, astsubay, uzman jandarmalar ve özel kanunlarında bu cezanın uygulanacağı belirtilen asker kişiler hakkında, askeri mahkemeler veya adliye mahkemelerince asıl ceza ile birlikte, Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilir.
Bu husus mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa dahi, Silahlı Kuvvetlerden çıkarmayı gerektirir. A) Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere ölüm, ağır hapis, bir seneden fazla hapis cezası ile hükümlülük halinde, B) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle hükümlülük halinde. Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere, askeri mahkemelerce üç aydan fazla hapis cezası ile birlikte Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilebilir.
Bu sebeple; ASCK m. 30, TSK’nın personel yapısının niteliğini korumak için hukuki bir güvence sağlamaktadır.
Türk Silahlı Kuvvetlerinden Çıkarma Cezası Nedir?
Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasının yasal dayanağı ASCK m. 30’dur. Bu doğrultuda; kanun koyucu, belirli suçları işleyen personelin ordu ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin şartları düzenlemiştir. Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası; kanunda belirtilen ağır suçları işleyen subay, astsubay ve diğer askeri personelin, asıl cezalarına ek olarak, ordu ile hukuki bağlarının kalıcı olarak sonlandırılmasıdır. Hukuki (yasal) tanıma göre ise; bu ceza, bir seneden fazla hapis cezası alınması veya zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık gibi yüz kızartıcı suçlardan mahkumiyet halinde uygulanır (ASCK m. 30). Böylece; kanun koyucu madde metninde suç türlerini ve ceza sürelerini belirleyerek, Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasının yasal tanımını yapmıştır.
Askeri Ceza Kanunu 30. Madde Açıklaması Nedir?
Bu madde, TSK’nın onurunu ve disiplinini korumayı amaçlar. Ayrıca, belirli suçları işleyerek askerlik mesleğiyle bağdaşmayacak duruma gelen personeli ayırmayı hedefler. Bu ceza, asıl cezaya ek olarak verilen fer’i bir cezadır. Maddenin uygulanması için mahkeme kararı zorunludur. Hükümde belirtilmese bile, kanunda sayılan şartlar oluştuğunda çıkarma işlemi idare tarafından re’sen yapılır. Bu durum, cezanın otomatik bir sonuç doğurduğunu gösterir.
Madde ile korunan hukuki değer, TSK’nın disiplini, saygınlığı ve personelinin güvenilirliğidir. Ordu, yapısı gereği yüksek bir disiplin ve şeref anlayışı gerektirir. Yüz kızartıcı suçlar veya belirli sürenin üzerinde hapis cezası alan personelin görevde kalması bu değerleri zedeler. Bu nedenle kanun, bu kişilerin ordu ile ilişiğinin kesilmesini zorunlu veya takdire bağlı kılmıştır. Bu düzenleme, hem caydırıcılık sağlar hem de TSK’nın kurumsal bütünlüğünü korur.
Zorunlu Çıkarma Halleri Nelerdir?
Zorunlu çıkarma, genel anlamda “mahkemenin takdiri olmayan mecburi durumlar” demektir. Hukuk dilinde ise, kanunda sayılan şartların oluşmasıyla çıkarma cezasının otomatik olarak uygulanmasını ifade eder.
Bu bağlamda, iki temel durum söz konusudur:
- Taksirli suçlar hariç olmak üzere bir yıldan fazla hapis cezası alınmasıdır.
- Maddede sayılan yüz kızartıcı veya şeref kırıcı suçlardan mahkumiyettir.
Örneğin; hırsızlık veya rüşvet suçundan ceza alan bir subay, ceza süresine bakılmaksızın TSK’dan çıkarılır. Benzer şekilde, örneğin kasten yaralama suçundan 1 yıl 6 ay hapis cezası alan bir astsubay da aldığı ceza bir yıldan fazla olduğu için TSK’dan çıkarılır.
Takdiri Çıkarma Hali Nedir?
Takdiri çıkarma, genel anlamda “mahkemenin kararına bağlı durum” demektir. Hukuk dilinde ise, mahkemenin belirli şartlarda çıkarma cezası verip vermeme yetkisini ifade eder. Bu bağlamda, bu durum maddenin son fıkrasında düzenlenmiştir. Taksirli suçlar hariç olmak üzere, askeri mahkemeler 3 aydan fazla hapis cezası verdiğinde bu cezayı da verebilir.
Örneğin; amirini tehdit suçundan 4 ay hapis cezası alan bir astsubay hakkında mahkeme TSK’dan çıkarma cezası da verebilir. Benzer şekilde, örneğin görevi ihmal suçundan 6 ay hapis cezası alan bir uzman jandarma hakkında da mahkeme, durumun niteliğine göre TSK’dan çıkarma cezası vermeyi takdir edebilir. Ancak mahkeme, bu cezayı vermek zorunda değildir.
Askeri Ceza Kanunu 30. Madde Emsal Kararlar
Askeri Yargıtay 4. Daire, 2017/73 E., 2017/143 K., 04.04.2017 T. – Askeri Ceza Kanunu 30. Madde
“Sanık hakkındaki mahkûmiyet hükmünün Dairemizin 27.1.2015 tarihli ve 2014/849 E., 2015/105 K. sayılı kararı ile usul ve noksan soruşturma yönünden bozulması üzerine, bozma kararına uyularak yapılan yargılama neticesinde Askeri Mahkemece; sanığın, 1.1.2009-8.6.2011 tarihleri arasında ihtilasen zimmet suçunu işlediği kabul edilerek, ASCK’nın 131/1 (birinci paragrafı), TCK’nın 43 ve 62/1’inci maddeleri gereğince, bir yıl on beş gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına, hükmolunan hapis cezasının TCK’nın 51’inci maddesi gereğince ertelenmesine, TCK’nın 51/3’üncü maddesi gereğince bir yıl denetim süresine tabi tutulmasına, ASCK’nın 30/1-B maddesi gereğince sanığın Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkartılmasına, ASCK’nın 131/1’inci maddesinin üçüncü paragrafı gereğince mal edinilen 101.817,34 TL tutarın sanığa ödettirilmesine, 6.995 TL nispi harcın sanıktan tahsiline, karar verilmiş;”
Askeri Yargıtay 1. Daire, 2017/72 E., 2017/93 K., 09.03.2017 T. –Askeri Ceza Kanunu Madde 30
“2010 yılında Komutanlığı Kantin heyetinde muhasip olarak görevli sanık Öğ.Bnb. F.T.Y. ile kasa sorumlusu olarak görevli sanık Bkm.Asb.Bçvş. M.Z.’un, kantin hesap ve işlemlerini takip amacıyla Türkiye Vakıflar Bankası Balıkesir Şube Müdürlüğüne gittikleri sırada kantin adına çek karnesi çıkartılması için müracaatta bulunmak istedikleri, bu amaçla bankanın Ticaret Portföy Yöneticisi K.B. ve H.G.E. huzurunda imzaladıkları çek defteri başvuru talep formuna Kantin Başkanı Öğ.Alb. A.K.’ın kaşesini bastıktan sonra Kantin Başkanının imzasını taklit ederek ya da taklit ettirerek sahte olarak düzenledikleri 02.11.2010 tarihli ve ikisi tarihsiz olmak üzere üç adet resmi belge niteliğindeki çek defteri talep formlarını Türkiye Vakıflar Bankası Balıkesir Şube Müdürlüğünde görevli memurlara verdikleri;
Böylece sanıkların, resmi belgede sahtecilik suçunu işledikleri iddiasıyla TCK’nın 204/2, 204/3’üncü maddeleri gereğince ayrı ayrı cezalandırılmaları ve ASCK’nın 30/B maddesi gereğince Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarılmaları talebiyle haklarında kamu davası açıldığı;”
Askeri Ceza Kanunu 30. Maddesi ile ilgili emsal karar aramak için tıklayınız.
Av. Zeynep ÜRÜŞAN
