Askeri Ceza Kanunu 6. Madde

Askeri Ceza Kanunu 6. madde ; Türkiye’nin müttefiki olan başka ülke askerlerine karşı işlenen suçları düzenleyen önemli bir hukuk normudur. Bu doğrultuda; kanun koyucu, ASCK  m. 6 hükmünde müttefik hükümetlerin askeri şahıslarına karşı yapılan suçları düzenlemiştir. Böylece; ortak bir görev sırasında, müttefik bir ülkenin askerine karşı işlenen askeri bir suçların nasıl cezalandırılacağını belli bir sonuca bağlamıştır.

Böylece; kanun koyucu, ASCK m. 6 hükmünde ittifak kurulan askere karşı işlenen suçun yargılanmasına ilişkin belli düzenleme öngörmektedir. Bu durum da;  kişilerin aklına  “müttefik hükümet nedir?” veya “müşterek (ortak) görev nedir?” soruların getirmektedir. Diğer taraftan; Türkiye’nin NATO üyeliği ve bu kapsamda imzaladığı uluslararası anlaşmalar bulunmaktadır.. Bu durum da, müttefik hükümetlerin askeri şahıslarına karşı yapılan suçları konusunu etkileyecektir.

Bu sebeple; bu yazımızda “mukabele bilmisil mukavelesi nedir?”, “müttefik bir ülke askerine karşı işlenen suç nedir?” vb. birçok soruya cevap vereceğiz. Ayrıca; “müttefik hükümet”, “müşterek görev” vb. birçok konuyu açıklayacağız. Dolayısıyla; müttefik hükümetlerin askeri şahıslarına karşı yapılan suçlara ilişkin konuları detaylı bir şekilde ele alarak, konuyu farklı yönleriyle incelemiş olacağız.

Ayrıca; müttefik hükümetlerin askeri şahıslarına karşı yapılan suçlar ve askeri hukuk hakkında detaylı bilgi almak için askeri hukuk yazı arşivimizi inceleyebilirsiniz. Dilerseniz de, deneyimli askeri hukuk avukatları ile iletişime geçerek hukuki danışmanlık alabilirsiniz.

Askeri Ceza Kanunu 6. Madde Nedir?

Kanun koyucu, ASCK m. 6’da müttefik hükümetlerin askeri şahıslarına karşı yapılan suçları düzenlemiştir. Böylece; ilgili madde söz konusu kanunun “Askeri suçlar ve kabahatler ve cezalar” başlıklı 1. kısmının “Esaslar” başlıklı 1. babında yer almaktadır. Bu doğrultuda; kanun koyucu, ASCK m. 6’yı şu şekilde ifade etmiştir:

Bu sebeple; ASCK m. 6, 6, uluslararası askeri işbirliklerinin hukuki altyapısını güçlendirerek mağdur bakımından şahsilik ilkesini gözetmektedir.

Müttefik Hükümetlerin Askeri Şahıslarına Karşı Yapılan Suçlar Nedir?

Müttefik hükümetlerin askeri şahıslarına karşı yapılan suçlarıyasal dayanağı ASCK m.6’dır. Bu doğrultuda; kanun metninden ilgili kavramın unsurlarını saymıştır. Bu unsurlar ise, sırasıyla şunlardır (ASCK m. 6):

• Suçun, müttefik bir hükümetin askeri şahsına karşı işlenmesi,
• Fiilin, müşterek bir vazife (ortak görev) sırasında gerçekleştirilmesi,
• İşlenen suçun, “askeri suç” niteliği taşıması,
• Müttefik hükümet ile Türkiye arasında bir “mukabele bilmisil mukavelesi (karşılıklılık anlaşması)” bulunması.

Örneğin, bir Türk askeri NATO tatbikatında bir Alman askerine saldırsa ASCK m. 6 hükümleri uygulanır. Çünkü tatbikat, ortak bir görevdir. Ayrıca, saldırı fiili, bir askeri suçtur. Son olarak, NATO SOFA karşılıklılık şartını sağlar. Bu sebeple, Türk askeri Türk kanunlarına göre yargılanır.

Askeri Ceza Kanunu 6. Madde Açıklaması Nedir?

Türk Silahlı Kuvvetleri, çeşitli uluslararası görevlerde asker bulundurur. Benzer şekilde, dost ülke askerleri de Türkiye’de görev yapabilir. Bu sebeple; madde, bu ortak görevlerdeki hukuki durumu düzenler. Ayrıca; maddede, Türk askeri şahıslarının işlediği suçlar belirli koşullara bağlanmıştır. Bu suçlar müttefik ülke askerlerine karşı işlenir. Bu durumda fiil, Türk askerine işlenmiş gibi kabul edilir. Sonuç olarak fail bu kabule göre cezalandırılır.

Bu madde, ortak görevlerde disiplini sağlamayı amaçlar. Ayrıca, ittifak ilişkilerini güvence altına almayı hedefler. Maddenin özel bir gerekçesi bulunmamaktadır. Ancak kanunun genel ruhu amacını ortaya koymaktadır. Nitekim amaç, hukuki boşlukları doldurmaktır.

Çünkü madde ile korunan hukuki değer, sadece mağdur askerin hakları değildir. Bununla birlikte müşterek görev disiplinini de korur. Ayrıca uluslararası askeri ittifakların güvenliğini sağlar. Dolayısıyla, bu suç tipi askeri işbirliğinin bütünlüğünü tehdit eden bir suçtur. Böylece; müttefik bir ülke askerine karşı işlenen suçu, Türk askerine işlenmiş sayar. Sonuç olarak, failin Türk kanunlarına göre cezalandırılmasını sağlar.

Müttefik Hükümet Nedir?

Müttefik, genel anlamda “anlaşma ile birbirine bağlanmış devlet” demektir. Hukuk dilinde ise, Türkiye ile askeri anlaşması olan devleti ifade eder. Bu bağlamda, bu anlaşma ortak savunma veya işbirliği içermelidir. Bu durumun devletler en belirgin örneğini, NATO üyesi oluşturur.

Bir hükümetin müttefik sayılması için resmi bir belge gerekir. Bu belge uluslararası bir anlaşma olabilir. Nitekim Askeri Ceza Kanunu bu kavramı tanımlamamıştır.  Örneğin; NATO üyesi ülkeler buna örnektir. Ayrıca, Türkiye’nin ikili askeri anlaşma imzaladığı diğer devletler de müttefik arasında sayılır.

Müşterek Görev Nedir?

Müşterek vazife, genel anlamda “ortaklaşa yapılan görev” demektir. Hukuk dilinde ise, müttefik unsurların ortak faaliyetini ifade eder. Bu faaliyetler ortak bir askeri amaç için yürütülür. Ayrıca, faaliyetler birleşik komuta altında icra edilir.

Kavram, sadece muharebe faaliyetlerini kapsamaz. Bunun yanında barışı koruma ve tatbikat gibi faaliyetleri de içerir. Ancak, kanun bu kavramı doğrudan tanımlamamıştır. Örneğin; NATO’nun barışı koruma misyonları ve çok uluslu askeri tatbikatlar müşterek vazifedir.

Mukabele Bilmisil Mukavelesi Nedir?

Mukabele-i bilmisil, genel anlamda “karşılık verme” veya “aynısıyla karşılama” demektir. Hukuk dilinde ise, “karşılıklılık” veya “mütekabiliyet” ilkesini ifade eder. Bu bağlamda, bu ilke bağlayıcı bir anlaşma hükmü gerektirir. Bu hükme göre müttefik devlet de benzer suçu kendi kanunlarına göre yargılar.

Bu şart, ASCK m. 6’’nın uygulanmasının en temel koşuludur. Eğer böyle bir karşılıklılık anlaşması yoksa madde uygulanamaz. Bu durumda Türk askerinin eylemi genel hükümlere (TCK) göre değerlendirilir.Örneğin; NATO Kuvvetlerin Statüsü Sözleşmesi (SOFA) bu duruma çeşitli örnekler verilebilir. Türkiye’nin taraf olduğu ikili askeri anlaşmalar başlıca örneklerdir. Ayrıca, iki devlet arasında özel bir anlaşma hükmü de bu kapsama arasında sayılır.

Av. Zeynep ÜRÜŞAN

Askeri Ceza Kanunu 6. Maddesi hakkında detaylı bilgi için Reform Hukuk Bürosunun Askeri Avukat birimi ile iletişime geçiniz.