Yoksulluk nafakası ; boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan tarafın, daha kusurlu olmaması şartıyla geçimi için diğer tarafın mali gücüne oranla talep ettiği nafakadır. Yoksulluk nafakası TMK.m.175’te düzenlenmiştir.
Yoksulluk nafakasının en önemli amacı evlilik birliği varken eşler arasında olan dayanışma ve yardımlaşma yükümlülüğünün evlilik birliği sona erdikten sonra da devam etmesini sağlamaktır. Yoksulluk nafakasının hukuk sistemimizde yer almasının amacı da ortaya çıkarmaktadır ki aslında diğer tarafa yüklenen bir tazminat ya da ceza niteliğinde değildir. Yoksulluk nafakası boşanma davası açarken veya boşanma hükmünün kesinleşmesini izleyen bir yıl içerisinde açılabilir.
Erkek Nafaka Alabilir mi?
Nafaka ile ilgili yapılan yeni düzenlemelerle erkeklerin nafaka almasının önündeki bazı engeller kaldırılmış ve kadın-erkek eşitliğinin sağlanması amaçlanmıştır. Ülkemizde daha çok kadınlara yoksulluk nafakası ödenmesine karşın diğer şartların da gerçekleşmesi koşulu ile erkekler de nafaka alabilir. Boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olan taraf erkekse ve kusuru kadının kusurundan daha ağır değilse, talep etmesi durumunda yoksulluk nafakası almaya hak kazanabilir. Kanun koyucu bu konuda cinsiyet ayrımına gitmemiştir. Bu tür durumlarda, bir Ankara boşanma avukatı, nafaka talebi ve haklarınız konusunda size gerekli rehberliği sağlayarak, yasal süreçleri doğru bir şekilde yönetmenize yardımcı olabilir.
Yoksulluk Nafakası Şartları
Mahkemenin boşanmış veya boşanmakta olan eşlerden birinin yoksulluk nafakası ödemesine karar verebilmesi için gerçekleşmesi gereken bazı şartlar vardır.
Eşlerden birinin talepte bulunması: Yoksulluk nafakasının ödenmesine veya ödenmemesine eşlerden birinin talep etmesi sonucunda mahkeme tarafından karar verilir. Mahkeme kendiliğinden, (re’sen) eşlerden birinin talebi olmaksızın yoksulluk nafakası ödenmesine karar veremez.
Talebinde bulunan eşin diğer eşe kıyasla daha ağır kusurlu olmaması: Mahkemenin ödenmesine karar kılabilmesi için nafaka talebinde bulunan eşin, nafaka talebinde bulunulan eşten daha az kusurlu olması veya kusurlu olmaması gerekir. Şayet nafaka talebinde bulunan eşin kusuru nafaka talebinde bulunan eşten daha fazla olursa mahkeme nafaka ödenmesine karar kılamayacaktır.
Nafakas alınabilmesi için nafaka talep edilen eşin mutlaka belli bir miktarda da olsa kusurunun bulunmasına gerek yoktur. Eşlerden ikisinin de kusurunun bulunmadığı hallerde de yoksulluk nafakası alabilmenin diğer şartlarını oluşturan ve nafaka talebinde bulunan eşe yoksulluk nafakası ödenmesine mahkeme tarafından karar verilebilir.
Yoksulluk nafakası talebinde bulunan eşin boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesinin olması: Yoksulluk nafakası talebinde bulunan eşin boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesinin olması gerekir. Talepte bulunan eşin çalışamayacak durumda olması ve hiçbir gelirinin olmaması durumunda boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesinin varlığı kabul edilir. Boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesinin varlığının kabulünden sonra diğer şartlarla ilgili bir sorun ortaya çıkmadığı takdirde yoksulluk nafakasına hükmedilebilir.
nafaka talep edilen eşin mali gücüyle orantılı olması: Yoksulluk nafakasının nafaka yükümlüsü eşin mali gücüyle orantılı ve talepte bulunan eşin yoksulluğa düşmesini engelleyecek, geçimine yetecek kadar olması gerekmektedir.
Yoksulluğa düşme tehlikesi bulunan eşin lehine boşanma davası vesilesi ile önceden bir manevi tazminat kararı verilmiş ise yoksulluk nafakasının miktarı belirlenirken verilen tazminat kararının da göz önünde bulundurulması gerekir.
Yoksulluk Nafakası Süresi
Yoksulluk nafakası süresizdir. Ödenmesine hükmedildiği andan itibaren geçerli olup yoksulluk nafakasının sonra ermesi için düzenlenen şartlardan biri oluşana kadar geçerliliğini korur.
Yoksulluk Nafakasının Sonra Ermesi
Yoksulluk nafakasının sonra ereceği haller TMK.m.176’da düzenlenmiştir.
- Nafaka alacaklısının veya borçlusunun ölmesi: Nafaka taraflarının birinin ölmesi ile yoksulluk nafakası sonra erer. Nafaka borçlusunun ölmesi ile nafaka alacaklısı nafaka borcunun ifasını borçlunun mirasçılarından talep edemez. Taraflardan birinin ölümü ile yoksulluk nafakasından doğan borç ilişkisi sonra erer.
- Nafaka alacaklısının evlenmesi: Nafakası alacaklısı olan tarafın başka birisiyle evlilik birliği içine girmiş olması durumunda eski evlilik birliği dolayısıyla almaya hak kazandığı yoksulluk nafakası sona erer.
- Nafaka alacaklısının evlenmese de fiilen evliymiş gibi yaşaması: Nafakası alacaklısı olan taraf resmi olarak evlilik birliği içerisine girmiş olmasa da başka bir kişiyle evliymiş gibi yaşaması durumu da yoksulluk nafakasının sona erme sebeplerinden biridir.
- Nafaka alacaklısının yoksulluğunun ortadan kalkması: Nafakası talep eden şahsa nafaka ödenmesine karar verilebilmesi için oluşması gereken şartlardan biri de şahsın evliliğin sona ermesi dolayısıyla yoksulluğa düşecek olmasıdır. Şahsın evliliğin sona erdiği sırada yoksulluğa düşme tehlikesi olup da ilerleyen süreçte farklı sebeplerle yoksulluğa düşme tehlikesi ortadan kalktı ise yoksulluk nafakası sona erdirilebilir.
- Nafaka alacaklısının haysiyetsiz hayat sürmesi: Nafakası alacaklısının değer ve saygınlıktan uzak haysiyetsiz hayat sürmesi de nafakasını sonra erdiren sebeplerden birisidir.
Nafaka Ödememe Cezası
Mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen yoksulluk nafakasının borçlu tarafından nafaka alacaklısına ödenmemesi durumunda nafaka borcu için icra takibi başlatılabilir. İcra takibi sonucunda borcun ifa edilmesi hala mümkün kılınamadıysa şikâyet edilerek nafaka borçlusunun 3 aylık (90 gün) tazyik hapsine çarptırılması sağlanabilir.
Nafaka borçlusunun çarptırılacağı tazyik hapsi için kanun koyucu istisnai bir durum düzenlemiştir. İİK.m.344/2’ye göre “Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.” Madde metninde de açıklandığı üzere geçerli mazeretlerin bulunduğu durumlarda tazyik hapsi bir süreliğine ertelenebilir.
Nafaka Hesaplama
Nafaka hesaplama konusu boşanmaya karar veren şahıslarda ne kadar nafaka ödeyeceğine veya alacağına dair merak uyandıran ve maalesef ki zaman zaman nafaka hesaplamasının doğru yapılamaması sebebi ile hem nafaka alacaklısı hem de nafaka borçlusunun mağdur olmasının önüne geçilemeyen önemli bir husustur. Bu yüzden insanlar sık sık “15000 TL maaş alıyorum ne kadar nafaka öderim?”, “Asgari ücret kazanıyorum ne kadar nafaka öderim?” tarzı sorular sormakta.
Nafaka hesaplaması yapılırken hâkim nafaka verecek olan tarafın mali gücü oranını gözetmekle beraber nafaka alacak olan tarafın ise yoksulluğunun giderilmesini sağlamak durumundadır. Bu sebeple nafaka hesaplama konusunda hakimler zaman zaman bilirkişiler yardımı ile, birçok farklı kriteri değerlendirerek nafaka miktarına karar kılmaktadırlar.
Nafaka hesaplaması yapılırken en çok dikkat edilen gelir kalemlerinden biri maaşlardır. Ancak dikkat edilen tek gelir kalemi maaş değildir. Nafaka hesaplamasında nafaka ödeyecek olan kişinin gayrimenkul gelirleri, pasif gelirleri, malvarlığı gibi birçok farklı hususa yer verilmektedir.
Örnek vermek gerekirse: A kişisinin tek gelirinin maaşı olduğunu herhangi bir pasif gelirinin veya gayrimenkul gelirinin olmadığını varsayalım. A kişisinin maaşını 30000 TL kabul edersek ödeyeceği yoksulluk nafakası yaklaşık olarak maaşının %25’i kadar yani 7500 TL olacaktır. Ancak yine maaşı 30000 TL olan B kişisinin farklı gayrimenkul vb. gelirleri ile mali gücü A kişisine kıyasla hatırı sayılır derecede yüksekse ödeyeceği nafaka miktarı maaşına oranla %50 %60 civarına çıkabilir.
Sıradaki Makelemiz : Ankara Ceza Avukatı
