Askerlikten Kurtulmak İçin Hile Yapma Suçu ve Cezası , askerlik çağına giren kişiler ile asker kişilerin askerlik hizmetinden kısmen veya tamamen kurtulmak amacıyla hile yapmaları halinde meydana gelen bir suç tipidir. Görüldüğü üzere askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu yalnızca asker kişileri kapsamamakta, ayrıca askerlik çağına gelip de askerliğe elverişli olan kişiler tarafından da söz konusu suç işlenebilir.
Bununla birlikte kişinin askerlik çağına gelmiş olup da TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre fiziki yeterliliği askerliğe elverişli olmaması halinde askerlik hizmetinden muaf olur ve dolayısıyla bu suçun faili olamaz.
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu, netice suçu değildir. Başka bir ifade ile failin askerlikten kurtulmak için hile yapma suçuna konu hareketi gerçekleştirmiş olması yeterli olup ayrıca hilenin bir netice vermiş olup olmaması aranmaz.
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu Nasıl Meydana Gelir?
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu, askerlikten büsbütün veya kısmen kurtulmak kastıyla işlenebilir. Bu itibarla askerlikten kurtulmak için hile yapma suçunun manevi unsuru kast olup failin cezalandırılabilmesi için suça konu hareketi kasten, yani bilerek ve isteyerek gerçekleştirmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla askerlikten kurtulmak için hile yapma eylemi taksirle, yani bilmeden veya istemeden gerçekleşmiş olursa suç oluşmayacak olup kişi de cezalandırılamayacaktır. Bununla birlikte failde “askerlikten tamamen kurtulma” isteğinin olması da gerekmez. Nitekim hüküm metninde de belirtildiği üzere askerlikten büsbütün veya kısmen kurtulmak kastının olması yeterlidir.
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu, birden çok farklı şekilde işlenebilen bir suç olup 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.81 hükmünde örnekleme yolu ile açıklanmıştır. Söz konusu hükme göre askerlikten kurtulmak için hile yapma suçuna konu hareketler şöyle sıralanabilir:
- İsmini değiştirmek
- Başkasını kendi yerine doktor muayenesine göndermek
- Başkasını kendi yerine askere göndermek
- Başkasının kimlik belgesini kullanmak
- Başkasının askeri vesikasını kullanmak
- Askerlik işlerinde sahte şehadetname veya evrak kullanmak
- Her ne suretle olursa olsun hile ve oyun yapmak
- Askeri görevine başlamış olup da yapmakla mecbur kılındığı hizmetten kurtulmak amacıyla hile yapmak
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapanların Cezası Nedir?
Askerlikten kurtulmak için hile yapanların cezası 10 yıla kadar ağır hapis cezasıdır. Yukarıda da açıklanan bilgiler ışığında suçun işlenmiş ve failin de suçu işlemeye ehil bir kimse olması halinde söz konusu ceza verilebilecektir. Bununla birlikte Askeri Ceza Kanunu m.81/2 hükmüne göre suça ortak olan kişiler de aynı ceza ile yani 10 yıla kadar ağır hapis cezasıyla cezalandırılırlar. Aynı fıkranın devamına göre durumun ehemmiyet itibarıyla az vahim teşkil etmesi halinde 6 aydan 5 yıla kadar hapis cezası verilir. Durumun ne derece ehemmiyetli olduğunu hakim takdir edecektir. Hakim durumun ehemmiyetini takdir ederken gerek görürse komutanlıklardan tespit ve rapor alabilir.
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçunda Soruşturma İzni Gerekli midir?
Askeri Ceza Kanunu ek-15.madde hükmüne göre asker kişilerin işledikleri askeri suçların soruşturulması izne tabidir. Bu itibarla yetkili ve görevli makamdan soruşturma izni almaksızın asker kişi hakkında askeri suç dolayısıyla soruşturma başlatılamaz. Dolayısıyla failin Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçunu işlemiş olması halinde hakkında soruşturma açılabilmesi için soruşturma izninin alınması gerekmektedir.
Bununla birlikte Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçunun failinin yalnızca asker kişiler olmadığını söylemiştik. Dolayısıyla Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu, asker olmayıp da askerlik çağı gelmiş ve askerliğe elverişli sivil şahıslar tarafından da işlenebilir. Bu bakımdan Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu, sivil şahıslar tarafından işlenmiş olursa soruşturma iznine gerek olmaksızın soruşturma açılabilecektir. Nitekim Askeri Ceza Kanununa göre yalnızca asker kişilerin işledikleri askerî suçların soruşturulması soruşturma iznine tabidir.
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçunda Zamanaşımı Süresi Nedir?
Askeri Ceza Kanunu m.49 hükmü esas alındığında Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu için öngörülen zamanaşımı süresi 8 veya 15 yıldır.
Söz konusu hükme göre Hıyanet suçları hariç olmak üzere geri kalan diğer suçlar bakımından Türk Ceza Kanununda öngörülen zamanaşımı süreleri uygulanır. Hıyanet suçları bakımından herhangi bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır.
Türk Ceza Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümlerine göre 5 yıldan fazla olmayan hapis veye adli para cezalarına ilişkin suçlar bakımından 8 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Kanunun aynı hükmüne göre 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda zamanaşımı süresi 15 yıldır. Dolayısıyla askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu neticesinde verilecek cezanın miktarına göre söz konusu suça ilişkin dava zamanaşımı süresi de 8 yıl veya 15 yıl olmaktadır.
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçuna Bakmakla Görevli Mahkeme Hangisidir?
2017 Anayasa Referandumu değişikliği öncesinde askeri suçlara bakmakla görevli mahkmede Askeri Ceza Mahkemeleriydi. Ancak söz konusu referandum sonrası yapılan değişiklikle askeri mahkemeler kapatıldı ve askeri suçlar, adli suçların görüldüğü adli yargı kapsamında görülmeye başlandı.
Bu bakımdan askeri suçlar için de görevli mahkemeler, ilk derece adli yargı ceza mahkemeleri oldu. Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma suçuna yönelik kovuşturma için görevli mahkeme de Asliye Ceza Mahkemesidir.
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu -Emsal Kararlar
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu Emsal Karar – Yargıtay Kararı – 19. CD., E. 2016/604 K. 2016/19297 T. 8.6.2016
“…sanığın kısa dönem askerlik yapmak maksadıyla sahte üniversite diplomasını askerlik şubesine ibraz etmesi fiilinin askerden kurtulmak için hile yapmak suçunun unsuru olarak değerlendirilerek sadece 1632 Sayılı Kanun’a muhalefet suçundan hüküm kurulması gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde hüküm kurulması,
Kabule göre de;
1- Kasıtlı suçtan hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olarak sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nın 53. maddesi uyarınca hak yoksunluklarına hükmedilmiş ise de, 24/11/2015 tarih ve 29542 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 08/10/2015 tarih ve 2014/140 E, 2015/85 K. sayılı kararı ile anılan maddenin bazı hükümlerinin iptal edilmiş olması nedeniyle yeniden değerlendirme yapılması zorunluluğu,
2- Hükümden sonra Anayasa Mahkemesi’nin, 23.01.2013 gün ve 28537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 17.01.2013 gün ve 2012/80-2013/16 sayılı kararı ile 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun; 47. maddesinin birinci fıkrasının, 4551 sayılı Kanun’un 12. maddesi ile değiştirilen (A) bendinin birinci ve ikinci cümlelerinin, 5329 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle eklenen Ek 8. maddesinin ikinci fıkrasının “…kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar ile…” bölümünün ve 5739 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle eklenen Ek 10. maddesinin ikinci fıkrasının Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiş olması nedeniyle, sanığın hukuki durumunun yerel mahkemece değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması,
3- CMK’nın 231. maddesindeki objektif ve sübjektif koşullar tartışma konusu yapılmadan kusurun ağırlığı şeklindeki yetersiz gerekçeyle hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilmesi,
Kanuna aykırı ve sanık müdafinin temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görüldüğünden, tebliğnameye uygun olarak HÜKÜMLERİN 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA,…”
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu Emsal Karar – Yargıtay Kararı – 19. CD., E. 2015/6272 K. 2016/3322 T. 2.3.2016
“… Sanığın, askerlik işlemlerini geciktirmek amacıyla askerlik şubesinde görevli sivil memurun yardımı ile askeri bilgisayar kayıtlarına gerçeğe aykırı olarak çıraklık eğitim merkezi öğrencisi olarak kaydedilip, sevkinin ertelemesini sağlamak suretiyle 1632 sayılı Kanun’a muhalefet suçunu işlediği iddiası ile açılan davanın yargılaması sonucunda, sanık hakkında 1632 sayılı Kanun’un 81. maddesi uygulanmak suretiyle cezalandırılmasına karar verilmiş ise de,
Sanığın eylemine uygulanan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 81/1.maddesinde “Askerlik çağına girenlerden askerlikten büsbütün veya kısmen kurtulmak kastıyla ismini değiştirenler, başkasını kendi yerine tabib muayenesine veya askere gönderenler, başkasının hüviyet cüzdanını veya askeri vesikasını kullananlar, askerlik işlerinde sahte şehadetname veya evrak kullanan yahut her ne suretle olursa olsun hile ve desise yapanlarla kıt’aya veya bir müesseseye intisab ettikten sonra kendisinin yapmaya mecbur olduğu hizmetten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile hile yapanlar on seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü öngörülmüş bulunmaktadır. Askeri Yargıtay Daireler Kurulu’nun 18.03.1999 gün ve … sayılı kararında belirtildiği gibi anılan kanun maddesinde 81.madde ile yaptırım altına alınan eylem açıkça, askerlik işlemlerinin geciktirilmesine yönelik eylemleri değil “büsbütün veya kısmen” kurtulmayı kapsamaktadır.
Dolayısıyla, sanığa isnat edilen suçun unsurlarının oluşmadığı gözetilerek beraatine karar verilmesi yerine, yazılı şekilde hüküm kurulması…
… Kanun’a aykırı ve sanık müdafiinin temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görüldüğünden, tebliğnameye uygun olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA…”
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu Emsal Karar – Yargıtay Kararı – 7. CD., E. 2013/5526 K. 2014/20716 T. 2.12.2014
“… Sanığın, askerlik işlemlerini geciktirmek amacıyla yurt dışında bulunduğu sırada başkonsolosluğa başvurarak 1 yıllık erteleme hakkı elde etmesine rağmen, ertesi gün Türkiye’ye döndüğü, bu şekilde bir takvim yılı içerisinde toplam 6 aydan fazla süreyi yurt içinde geçirdiği halde 1 ay içinde ilgili A.. Ş..ne başvurmayarak askerlikten kurtulmak için hile yapmak suretiyle 1632 sayılı Yasa’ya muhalefet suçunu işlediği iddiası ile açılan davanın yargılaması sonucunda, sanık hakkında 1632 sayılı Yasa’nın 81/1.maddesi yollaması ile anılan yasanın 81/2.maddesi uygulanarak mahkumiyet karar verilmiş ise de,
Sanığın eylemine uygulanan 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nun 81/1.maddesinde “Askerlik çağına girenlerden askerlikten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile ismini değiştirenler, başkasını kendi yerine tabib muayenesine veya askere gönderenler, başkasının hüviyet cüzdanını veya askeri vesikasını kullananlar, askerlik işlerinde sahte şehadetname veya evrak kullanan yahut her ne suretle olursa olsun hile ve desise yapanlarla kıt’aya veya bir müesseseye intisab ettikten sonra kendisinin yapmağa mecbur olduğu hizmetten büsbütün veya kısmen kurtulmak kasdile hile yapanlar on seneye kadar ağır hapis cezası ile cezalandırılırlar.” hükmü öngörülmüş bulunmaktadır. Askeri Yargıtay Daireler Kurulu’nun 18.03.1999 gün ve 1999/27-56 sayılı kararında belirtildiği gibi anılan kanun maddesinde 81. madde ile yaptırım altına alınan eylem açıkça, askerlik işlemlerinin geciktirilmesine yönelik eylemleri değil “büsbütün veya tamamen” kurtulmayı kapsamaktadır.
Şu hale göre, atılı suçun unsurlarının oluşmadığı gözetilerek sanığın beraati yerine, delillerin takdirinde yanılgıya düşülmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulması,
Yasaya aykırı, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün 5320 sayılı Yasa’nın 8/1.maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’nun 321.maddesi uyarınca BOZULMASINA, 02/12/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.”
Askerlikten Kurtulmak için Hile Yapma Suçu Emsal Karar – Yargıtay Kararı – 7. CD., E. 2012/27077 K. 2013/12815 T. 3.6.2013
“… askerlikten kurtulmak için hile yapmak suçunun sahte evrak veya hileye elverişli her türlü fiil ve hareketle işlenmesi mümkündür. Suça konu eylemler değerlendirilirken, bu eylem ve hareketlerin bu konuda işlem yapmakta görevli olan kimseleri aldatabilecek nitelik ve kabiliyette olması ve aldatma kabiliyetinin bulunup bulunmadığı belirlenirken de, yapılan hilenin ortalama dikkat, bellek ve muhakeme yeteneğine sahip bir kişiyi aldatmaya elverişli olması gerekmektedir. Eylem ve hareketlerin aldatma yeteneğine sahip olmamasına rağmen İlgili kurumların bu belgeler üzerinde veya sergilenen hareketler karşısında yapması icap eden inceleme, mukayese ve kontrol işlemlerini özensiz veya dikkatsiz bir şekilde yapması veya hiç yapmaması sonucu amaçlanan netice meydana gelmesi halinde ise, failin hareketleri esasen aldatma yeteneği bulunmayan sahte belgeleri veya davranışları suçun oluşumu açısından elverişli vasıta haline dönüştürmeyecektir.
Bu açıklamalar ışığında dosya kapsamında yapılan incelemede, sanığın askerlikten kurtulmak için psikolojik hasta ve özürlü olduğu şeklinde davranışlarda bulunarak A.. Askeri Hastanesi Baştabipliğinin 04/11/2003 gün ve 2019 sayılı “askerliğe elverişli değildir” raporunu almak suretiyle askerlikten kurtulması şeklinde kabul edilen olayda, A..Asker Hastanesi doktorlarının yapması icap eden inceleme, muayene ve kontrol işlemlerini özensiz veya dikkatsiz bir şekilde yapmaları sonucu anılan raporu düzenlemeleri nedeniyle sanığın muayene sırasındaki hangi hareket ve davranışlarının hile ve desise boyutuna ulaştığı yeterince tartışılıp değerlendirilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması,
Yasaya aykırı olup, sanık müdafinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün 5320 sayılı yasanın 8/1.maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK.nun 321.maddesi uyarınca BOZULMASINA, 03/06/2013 günü oybirliğiyle karar verildi.”
Askerlikten kurtulmak için hile yapma suçu ile alakalı Ankara da bulunan Reform Hukuk Bürosundaki Ankara Ceza Avukatlarımızla iletişime geçebilirsiniz.
Sıradaki Makelemiz : Ankara Ceza Avukatı
