Kaçaklara yardım edenlerin cezası, 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.75 hükmüne göre temel olarak 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Bununla birlikte suçun işlendiği zamanın niteliği ve/veya tekerrür hükümlerinin uygulanıp uygulanmamasına göre ceza miktarı artabilmektedir. Askeri Ceza Kanununda yer alan suçların büyük çoğunluğu yalnızca asker kişiler tarafından işlenebilen suçlar olup özgü suç niteliğindedir. Ancak kaçaklara yardım etme suçu, yalnızca askeri şahıslar tarafından değil ama sivil başkaca kişiler tarafından da işlenebilmektedir. Bu bakımdan kaçaklara yardım etme suçu herkes tarafından işlenebilir ve dolayısıyla kaçaklara yardım etme suçunun faili herkes olabilir.
Unutulmaması gerekir ki kaçak olan askeri şahıslar bu suçun faili olamazlar. Nitekim kaçak olan asker kişilerin kendilerini kurtarmayı sağlayacak her türlü eylemleri kaçmak için doğal olarak gerçekleştirmiş oldukları eylemlerdir.
Kaçaklara Yardım Etme Suçu Nasıl Gerçekleşir?
Kaçaklara yardım etme suçu, soyut tehlike suçlarından olup ayrıca neticenin meydana gelmiş olması aranmaz. Başka bir ifadeyle kaçak askeri şahsa yardım etme eyleminin neticesinde yardım boşa çıkmış veya işe yaramaz olsa da suç meydana gelmiş olacaktır. Dolayısıyla suçun meydana gelebilmesi için kaçak asker kişiye yardım eyleminin meydana gelmiş olması yeterli olup ayrıca herhangi bir neticenin meydana gelip gelmemesi aranmaz.
Bununla birlikte kaçaklara yardım etme suçu, seçimlik hareketli bir suçtur. Dolayısıyla kanun hükmünde öngörülen seçimlik hareketlerden herhangi birinin gerçekleştirilmesi halinde kaçaklara yardım etme suçu meydana gelmiş olacaktır. Peki kaçaklara yardım etme suçunda seçimlik hareketler nelerdir?
- Kaçmaya kışkırtmak
- Kaçmayı ve kaçaklığın devamını kolaylaştırmak
- Kaçakları, izinsizleri, bakayayı, yoklama kaçaklarını, saklıları ve çağrılıp ta gelmeyen yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile yedek askeri memurları bilerek;
- Özel ve resmi hizmete almak veya gizlemek
- Devlet, il ve belediyelerle bunların denetimi altındaki bütün kuruluş ve kurumlarda ve banka ve kamu faydasına çalışan dernek ve mesleki kuruluşlarda her ne suretle olursa olsun çalıştırmak
- Hükümetten yapılacak tebligat üzerine özel işlerinden çıkarmamak
Yukarıda saymış olduğumuz seçimlik hareketlerden herhangi birisinin gerçekleşmiş olması, kaçaklara yardım etme suçunun meydana gelmesi için yeterlidir.
Kaçaklara Yardım Edenlerin Cezaları Nelerdir?
Kaçaklara yardım edenlerin cezası, suçun barış döneminde işlenmiş olması halinde 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Bununla birlikte kaçaklara yardım edenlerin cezası yine barış döenminde işlenmiş olmakla birlikte tekerrür hükümleri uygulanmışsa 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.
Kaçaklara yardım etme suçunun seferberlik ve olağanüstü hal dönemlerinde işlenmiş olması halinde verilecek ceza, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ve tekerrür hükümlerinin uygulanması halinde 7 yıla kadar ağır hapis cezasıdır.
Kaçaklara Yardım Etme Suçu Soruşturma İznine Tabi Midir?
Askeri Ceza Kanunu ek-15.madde hükmüne göre asker kişilerin işledikleri askeri suçların soruşturulması izne tabidir. Bu itibarla yetkili ve görevli makamdan soruşturma izni almaksızın asker kişi hakkında askeri suç dolayısıyla soruşturma başlatılamaz. Dolayısıyla asker kişilerin kaçaklara yardım etme suçunu işlemiş olmaları halinde haklarında soruşturma açılabilmesi için soruşturma izninin alınması gerekmektedir.
Bununla birlikte kaçaklara yardım etme suçunun failinin yalnızca asker kişiler olmadığını söylemiştik. Dolayısıyla kaçaklara yardım etme suçu, sivil şahıslar tarafından da işlenebilir. Bu bakımdan kaçaklara yardım etme suçu, sivil şahıslar tarafından işlenmiş olursa soruşturma iznine gerek olmaksızın soruşturma açılabilecektir. Nitekim Askeri Ceza Kanununa göre yalnızca asker kişilerin işledikleri askerî suçların soruşturulması soruşturma iznine tabidir.
Kaçaklara Yardım Etme Suçunda Zamanaşımı Süresi Nedir?
Askeri Ceza Kanunu m.49 hükmü esas alındığında Kaçaklara Yardım Etme Suçu için öngörülen zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Söz konusu hükme göre Hıyanet suçları hariç olmak üzere geri kalan diğer suçlar bakımından Türk Ceza Kanununda öngörülen zamanaşımı süreleri uygulanır. Hıyanet suçları bakımından herhangi bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır.
Türk Ceza Kanununun zamanaşımına ilişkin hükümlerine göre 5 yıldan fazla olmayan hapis veye adli para cezalarına ilişkin suçlar bakımından 8 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Askeri Ceza Kanununa göre kaçaklara yardım etme suçunun cezası 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Bu bakımdan kaçaklara yardım etme suçu için öngörülen zamanaşımı da 8 yıl olmaktadır.
Kaçaklara Yardım Etme Suçunda Görevli Mahkeme Hangisidir?
2017 Anayasa Referandumu değişikliği öncesinde askeri suçlara bakmakla görevli mahkemede Askeri Ceza Mahkemeleriydi. Ancak söz konusu referandum sonrası yapılan değişiklikle askeri mahkemeler kapatıldı ve askeri suçlar, adli suçların görüldüğü adli yargı kapsamında görülmeye başlandı.
Bu bakımdan askeri suçlar için de görevli mahkemeler, ilk derece adli yargı ceza mahkemeleri oldu. Kaçaklara yardım etme suçuna yönelik kovuşturma için görevli mahkeme de Asliye Ceza Mahkemesidir.
Kaçaklara Yardım Etme Suçu Hakkında Emsal Kararlar
Kaçaklara Yardım Etme Suçu Emsal Karar – Yargıtay Kararı – 7. CD., E. 2006/3410 K. 2009/6785 T. 1.6.2009
“… Yerel mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle; başvurunun nitelik, ceza türü, süresi ve suç tarihine göre dosya okunduktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Sanığın sahibi ve sorumlu müdürü olduğu işyerinde çalışan Salih’in, 2003 yılı Nisan, Ağustos ve Aralık dönemlerinde askere gitmeyerek bakaya kalması üzerine, adı geçenin işvereni konumunda olan sanığa, Menemen Askerlik Şubesi Başkanlığı’nca gönderilen 23.12.2003 tarihli resmi yazıda, işyerinde çalışan Salihln silah altına alınmasının sağlanması için işyeri ile ilgili ilişiğinin kesilmesinin istenildiği ve sanığın bu yazıdan haberdar olduğu halde, adı geçen asker kaçağı işçiyi işten çıkarmamakla 1632 sayılı Yasa’nın 75. maddesine muhalefet ettiği gözetilerek, oluşan suçtan sanığın mahkumiyetine karar verilmesi gerekirken, oluş ve dosya içeriğine uygun düşmeyen ge-rekçelerle yazılı şekilde hüküm tesisi,
Yasaya aykırı, Cumhuriyet Savcısının temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden hükmün, 5320 sayılı Yasa’nın 8/1. maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca, istem gibi (BOZULMASINA), 01.06.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.”
Kaçaklara yardım etme suçu hakkında hukuki destek almak istiyorsanız askeri konularda uzman avukat ekibimize ulaşabilirsiniz.
Sıradaki Makalemiz:Ankara Kira Avukatı
