Asker Kişinin İşlemiş Olduğu Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılma Cezası

Asker Kişinin İşlemiş Olduğu Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılma Cezası

Asker Kişinin İşlemiş Olduğu Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılma Cezası ; Asker kişilerin, askeri olsun veya olmasın işlemiş oldukları birtakım suçların karşılığında öngörülen cezaların niteliğine ve türüne göre bazen yan yaptırımı meslekten çıkarma olabiliyor. Peki, hangi suç ve ne kadar süreli cezalarda asker kişinin meslekten çıkarılması gerekmektedir? Askeri personelin işlemiş olduğu suç dolayısıyla alacağı cezadan ötürü meslekten çıkarılması şart mıdır, yoksa hakimin takdir yetkisi bulunmakta mıdır? (Asker Kişinin İşlemiş Olduğu Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılma Cezası)

Meslekten Çıkarma Cezası Hangi Askerleri Kapsamaktadır?

Askeri personelin işlemiş olduğu suç dolayısıyla meslekten çıkarma cezası ile karşı karşıya kalabileceği durumlar 1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.30’da düzenlenme alanı bulmuştur. Bununla birlikte her askeri personel, adı geçen düzenlemenin kapsamına girmemekte ve dolayısıyla işlemiş olduğu suç nedeniyle meslekten çıkarma cezası ile karşı karşıya kalmamaktadır.

Meslekten Çıkarma Cezasına Tabi Olan Askeri Personeller

• Subay (Bulunduğu kuvvet veya sınıfın bir önemi yoktur.)
• Astsubay (Bulunduğu kuvvet veya sınıfın bir öenmi yoktur.)
• Uzman Jandarma

Kanun hükmünde meslekten çıkarma cezasının kapsamında olan kişiler yukarıda sayıldığı gibi olup ayrıca “Özel kanunlarında bu cezanın uygulanacağı belirtilen asker kişiler” de işledikleri suç ve karşılığında öngörülen cezanın niteliğine göre meslekten çıkarma cezasına tabidir. Zamanla bu husuta sürekli yeni düzenlemeler gelmesi dolayısıyla bu cezaya tabi en sık rastlanılan askeri personelleri saymakla yetineceğiz. Bunlar:

• Sözleşmeli Subay (4678 Sayılı Kanun gereğince)
• Sözleşmeli Astsubay (4678 Sayılı Kanun gereğince)

Askeri Personel Hangi Suçlardan Dolayı Meslekten Çıkarılır?

Yukarıda saymış olduğumuz askeri personellerin işlemiş oldukları suçun niteliğine ve türüne ya da alacakları cezanın miktarına göre “Meslekten Çıkarma” cezası ile karşılaşabileceklerini söylemiştik. Ancak askeri personelin işlemiş olduğu suç ve alacağı cezaya göre kimi zaman meslekten çıkarma işlemi mahkemece takdir yetkisi olmaksızın doğrudan gerçekleştirilirken kimi zaman da hakime tanınan takdir yetkisinden dolayı hakimin takdir edeceği kararı beklemek gerekmektedir. Peki, askeri personelin işlemiş olduğu hangi suç ve alacağı ne miktar cezalarda hakimin takdir yetkisi bulunmaktadır ya da bulunmamaktadır?

Askeri Personelin Meslekten Çıkarılması için Hakimin Takdir Yetkisi Bulunmayan Suç ve Cezalar

1632 Sayılı Askeri Ceza Kanunu m.30/1’e göre aşağıda yazılı suç ve cezalar için mahkemece verilen asıl ceza ile birlikte asker kişiye Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilir. Maddenin devamına göre mahkeme hükmünde meslekten çıkarmaya ilişkin hüküm belirtilmemiş olsa dahi söz konusu askeri personelin Silahlı Kuvvetlerden çıkarılması gerekmektedir.

Cezanın Miktarına Göre Zorunlu Olarak Askerin Meslekten Çıkarılması

Askeri Ceza Kanunu m.30/1-A’ya göre taksirli suçlar hariç olmak üzere askeri personelin 1 seneden fazla hapis cezası ile hükümlü olması halinde meslekten çıkarılması gerekmektedir. Yukarıda da açıkladığımız üzere mahkemece asli ceza (hapis, adli para cezası vb) verilirken fer’i nitelikte olan meslekten çıkarmaya ilişkin mahkeme hükmünde bir ifade geçmese dahi askeri personel meslekten çıkarılacaktır.

Burada önemle belirtilmesi gereken husus, askerin almış olduğu cezaya sebep olan suçun manevi unsurudur. Askeri personel, taksirle bir suç işlemiş olsa ve karşılığında 1 yıldan fazla cezaya örneğin 10 yıl cezaya hükmedilmiş olsa bile bu hükme dayanarak meslekten çıkarılamaz. Dolayısıyla bu başlık altında gerçekleştirdiğimiz değerlendirmeye göre askeri personele meslekten çıkarma cezasının verilebilmesi için;

Askeri personelin suçu kasıtlı olarak işlemiş olması

Askeri personelin işlediği suç karşılığında mahkemece hükmedilecek cezanın 1 yıldan az olmaması
Askeri Ceza Kanunu m.30/1-B’ye göre, Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla ve aşağıda ayrıca sayacağımız diğer suçlarda askeri personelin meslekten çıkarılması gerekmektedir. Yukarıda açıkladığımız gibi mahkemece asıl cezaya hükmedilirken hükümde meslekten çıkarmaya ilişkin bir ifade olmasa bile askeri personelin Silahlı Kuvvetlerden çıkarılması gerekir.

Peki, Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar nelerdir?

Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar, 765 Sayılı Türk Ceza Kanununun 125 ile 173’üncü maddeleri arasında yer almaktaydı. Ancak daha sonra yürürlüğe giren 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununda böyle bir başlık kullanılmamıştır. Bununla birlikte aşağıda saymış olduğumuz 5237 Sayılı Kanunda yer alan suçlar, Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar olarak kabul edilmektedir. Bunlar:

• Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (TCK m.302-308)
• Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (TCK m.309-316)
• Milli Savunmaya Karşı Suçlar (TCK m.317-325)

Aynı madde hükmünün devamında yer alan ifadeye göre birtakım yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar dolayısıyla askeri personel, işlemiş olduğu suçun asli cezasına ek olarak meslekten çıkarma cezası da alır. Bu husus mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa dahi askeri personel, Silahlı Kuvvetlerden çıkarılır. Maddede adı geçen yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar şu şekilde sıralanmıştır:

• Basit ve Nitelikli Zimmet (TCK m.247, Askeri Ceza Kanunu m.131)
• İrtikap (TCK m.250)
• Rüşvet (TCK m.252)
• Hırsızlık (TCK m. 141-142, Askeri Ceza Kanunu m.131-132)
• Dolandırıcılık (TCK m.157-158-159)
• Sahtecilik (TCK m.197-199-202-204-207)
• İnancı Kötüye Kullanma (TCK m.155)
• Dolanlı İflas (TCK m.161)

Madde metninde suçlar bu şekilde sıralanmış olmakla birlikte hükmün sonunda “… gibi” terimi geçirilmek sureti ile geniş bir kapsam oluşturulmuştur. Dolayısıyla yukarıda sayılan suçların haricinde olup da yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suç kapsamına giren diğer suçlar için de bu hüküm uygulama alanı bulacaktır. Ancak birkaç sene önce kapatılmış olan Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ile Yargıtayın yerleşik içtihadına göre yalnızca madde metninde sayılan suçlar bu hüküm kapsamında olup “… gibi” terimine dayanarak başkaca suçlar bu hüküm kapsamına alınmamıştır. (bkz. AYİM 1.D., 10.04.2006, E.2005/890, K.2006/361; AYİM Dergisi 22; ÇELEN Orhan, Askeri Ceza Kanunu Şerhi, Cilt 1, s.204-205)

Tüm bu sayılan suçlara ek olarak Askeri Ceza Kanunu m.30/1-B’nin devamında yer alan diğer suçlar ise şunlardır:

• İstimal ve İstihlak Kaçakçılığı Hariç Kaçakçılık Suçları (5607 Sayılı Kaçakçılık Kanunu)
  (İstimal, kullanma demektir; istihlak ise tüketme demektir. Yani kişinin tek başına kullanmak ve tüketmek amacına yönelik olarak kaçakçılık suçunu işlemiş olması hali, Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarılma sebebi olarak kabul edilmemiştir.)
• Resmi İhale ve Alım Satımlara Fesat Karıştırma Suçu (TCK m.235)
• Devlet Sırlarını Açığa Vurma Suçu (TCK m.326-339)

Bununla birlikte Askeri Ceza Kanunu Ek Madde 1’e göre, subay ve askeri memurların aşağıda sayılan fiilleri tekerrür edecek şekilde işlemeleri halinde asli olarak verilecek cezanın yanında meslekten ihraç da edilirler. Bu eylemler:

• Ticaret Yapmak veya Yaptırmak
• Ticari ve Sınai Müesseselerde Vazife Kabul Etmek

Askeri Personelin Meslekten Çıkarılması için Hakimin Takdir Yetkisinin Bulunduğu Suçlar
Askeri Ceza Kanunu m.30/2,

“Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere, askeri mahkemelerce üç aydan fazla hapis cezası ile birlikte Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilebilir.” Şeklinde düzenlenmiştir.

Ancak askeri mahkemelerin kapatılması dolayısıyla askeri mahkemece verilecek ceza da olmayacağı için bu hükmün uygulanabilir tarafı kalmamıştır. Bununla birlikte adli yargı ceza mahkemelerince verilecek cezaya göre bu hükkmün uygulanması, Suçta ve Cezada Kanunilik ilkesi ile bağdaşmayan bir sonuç yaratacaktır. Dolayısıyla kanun koyucu tarafından bu boşluğun doldurulması gerekmekte, doldurulmaması halinde ise bu hükme dayanarak ceza verilmemesi gerekmektedir.

ASKERİ PERSONELE MESLEKTEN ÇIKARILMA CEZASI VERİLMESİNİN SONUÇLARI

Askeri personelin Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası alması durumunda birtakım neticeler doğmaktadır. Askeri Ceza Kanunu m.31’e göre;

Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasının en doğal sonucu, Silahlı Kuvvetlerle ilişiğin kesilmesidir. Bununla birlikte Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarılan askeri personel;

Askeri rütbe ve memuriyetini kaybeder.
Subay, astsubay, uzman jandarma ve Devlet memuru olarak tekrar Türk Silahlı Kuvvetlerine kabul edilmez.

Meslekten Çıkarılma Konusunda Emsal Kararlar

Askerin Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılması Yargıtay Kararı – 11. CD., E. 2015/3327 K. 2016/6159 T. 29.6.2016

“… Sanığın adli sicil kaydında yer alan, … Asliye Ceza Mahkemesinin 527/340 E.K. sayılı kararı ile güveni kötüye kullanma suçundan verilen 1 yıl 3 ay hapis cezasının 09.04.1999 tarihinde infaz edilmesi, 3682 sayılı Adli Sicil Kanunun 8/1, 8/1-b, 8/2. maddelerinde “Cezanın çekildiği veya ortadan kalktığı veya düştüğü tarihten itibaren; basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma ve dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile beş yıldan fazla ağır hapis ve hapis cezasına mahkumiyetler on yıl içinde, evvelce verilen ceza cinsinden bir cezaya veya daha ağır bir cezaya mahkum olunmadığı takdirde ilgilinin, Cumhuriyet savcısının veya Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün talebi üzerine hükmü veren mahkemece veya talep edenin bulunduğu yer asliye ceza mahkemesince duruşma yapılmaksızın adli sicildeki kaydın çıkartılmasına karar verilir.” denilmesi, suçun işlendiği 10.07.2007 tarihi itibariyle sanığın sabıka kaydında yer alan ilamın silinme koşulunun gerçekleşmediğinin anlaşılması karşısında tebliğnamedeki düşünceye iştirak edilmemiştir…”

Askerin Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılması Askeri Yargıtay Kararı – 1.D., 07.12.1988, E.744, K.735)

“… Rütbeli bir şahsın, 7.000 TL gibi cüzi bir para için ordudan ihraç edilmeyi veya tardı gerektiren bir suçu (ihtilasen zimmet) işlemeyi göze alamayacağı şeklindeki mahkemenin kabulü, bir varsayımdan ibaret olup, hukuki bir değerlendirme olarak nitelendirilemez…”

Asker Kişinin İşlemiş Olduğu Suç Nedeniyle Meslekten Çıkarılma Cezası  avukat ekibimizden askeri suç ve cezalar konusunda destek almak için hemen bizimle iletişime geçin.

Sıradaki Makelemiz : Ankara Ceza Avukatı